Yeni döviz rejimi, opsiyon hediyeli ve kur korumalı

Ekonomi ve piyasalardaki gelişmelerin hızından başımız dönmeye devam ediyor. Rekabetçi kur ve düşük faiz söylemleriyle dolar kurunu 18 seviyesine getiren ekonomi yönetimi, bir anda kurun seviyesinin finansal istikrar ve fiyat istikrarı açısından önemini idrak ederek, yerleşiklerden gelen döviz talebini kesmek amacıyla özellikle Hazine açısından beraberinde önemli kur risklerini getirebilecek bir mekanizmanın hızlıca devreye alınmasına yol verdi. Bu haftaki yazımda yeni sistemin olası makro etkilerine değinmeye çalışacağım. Ama öncelikle şunu söylemeliyim, bu yeni finansal enstrümana bireyler açısından bakıldığında dolar satın alma (call) opsiyonunun hediye edilmesi anlamına geldiğinden kağıt üzerinde oldukça cazip görünüyor.  Hazine ve Maliye Bakanlığı “Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat” adını verdiği düzenlemenin ayrıntılarını hafta içinde açıklarken, TCMB’nin döviz tevdiat hesaplarının (DTH) TL vadeli hesaplara dönüşmesi halinde mevduat ve katılım fonu sahiplerine destek sağlanmasına ilişkin tebliği de Resmi Gazete’de yayınlandı. Dolayısıyla, iki ayaklı ve birbirini tamamlayıcı bir sistem kurulduğu anlaşılıyor. Hazine TL mevduat sahipleri için bir alternatif oluştururken, TCMB’nin sisteminde bu yeni üründen sadece 20 Aralık öncesi sahip oldukları DTH’dan TL’ye geçenlerin yararlanacağı ve bundan en fazla bir kere faydalanabilecekleri anlaşılıyor.  Ayrıca, TL’ye dönüşen dövizlerin TCMB tarafından alınacağı ve karşılığı TL’nin aracı bankaya aktarılacağı görülüyor. Hazine duyurusunda ve TCMB tebliğinde işlemlere ilişkin herhangi bir limitten bahsedilmiyor ve doğrudan TL mevduat açıldığında kur farkını Hazine’nin, DTH’den TL vadeli mevduata geçildiğinde kur farkını TCMB’nin karşılayacağı anlaşılıyor. Bu durumda yeni enstrümanın göreceği ilgiye bağlı olarak Hazine’nin üstlendiği kur riski belirgin yükselebilecektir. Hazine bireylere bedava satın alma opsiyonu vererek vade sonunda dövize dönme fırsatı verdiği için bilanço dışı bir risk oluşturmaktadır. Ancak kur değişiminin aynı vadedeki faiz oranından düşük kalması olasılığı da bulunduğundan bu riskin “koşullu bir risk” olduğu düşünülebilir.