Geleceğin mesleklerini yaratan trendler

Yaşamın her gün biraz daha sorgulanır hale gelmesi tesadüf değil. Panik, güvensizlik ve hayal kırıklıklarımızın temelini, geleceğin belirsizlikleri oluşturuyor. Ve muğlaklık, insan zihninin en tahammül edemediği hal. Başarı en kutsal küresel hedefe dönüşmüş halde. Onu da sosyal statü belirliyor. Sosyal statünün göstergesiyse maddi kazanımlardan ibaret. Yakın zamana kadar bu denklemdeki eşitsizlikleri eğitim denkleştiriyordu. Artık çözüm o kadar basit değil. Zira güncel yaşamın aradığı yetkinlik ve uzmanlıkların çeşitliliğine karşın eğitimin kurulu düzeni daha genel hatlara odaklı. Hepsinin ötesinde, yeni trend ve kavramların bombardımanı altındaki dijital kuşağın başarı kavramı alabildiğine “genişledi”. Eğitimini yarıda bırakıp kripto yatırımlara yönelme ya da sosyal medyada şöhret olma peşinde koşarak “köşeyi dönme” tavrı dünya genelinde bir soruna dönüşmüş durumda. Bütün bunlar bir yana, önümüzdeki süreçte tarihte hiç olmadığı kadar iyi eğitilmiş uzmanlara ihtiyaç duyulacak bir gelecek bizi bekliyor. Dijitalleşmenin herkesi ve her şeyi birbirine bağlayan düzenini, daha az sayıda fakat dikey olarak çok daha yetkin bireylerin kuracağı çapraz bağlar ayakta tutacak. Ve kaçınılmaz olarak “eğitim”, okul çağına denk bir kavram olmaktan sıyrılıp “re-skilling” olarak da anılan “sürekli yeni beceri ve yetkinlikler kazanma” mecburiyetiyle yaşam boyu devam eden bir sürece dönüşecek. Ağını sürekli genişletecek hizmet sektörü çalışanlarının yapay zeka ve otomasyon baskısıyla sürekli mevzi ve gelir kaybedeceği aşikar. Esas mağdur, her iki grubun dışında kalacak ve “faydasızlar” olarak nitelendirilen sınıf olacak. Mesleklerin çeşitleneceği, yeni uzmanlıkların doğacağı ve çok daha nitelikli profillere ihtiyaç duyulacak bu gelecekte en büyük ayrıştırıcı kavramın “yetkinlikler” olması bekleniyor. Problem çözme, takım çalışması yürütebilme ve tasarım odaklı düşünme gibi meslekler üstü kavramlar en az uzmanlıklar kadar belirleyici olacak. Bu bilgiler ışığında üstünde geniş bir mutabakat kurulan yeni uzmanlıklara bakalım. Dijital Sağlık Tanımı dahi değişen “sağlık” alanında bireyler artık şifa bulmanın ötesinde daha uzun yaşama ve hasta olmama beklentisi içinde. Sağlık şirketleri de benzer şekilde çok daha uzun süreli ve karlı ilişkiler vadettiği için varlık sebeplerini hastalar ile sınırlamak istemiyor. Bu alandaki en büyük dönüşüm yeni rakipler çerçevesinde yaşanıyor. Anahtar kelime ise teknoloji. Sağlık sektörü bilimsel süreçleri ağırlıklı olarak kendi içinde yürüttüyse de teknoloji ihtiyacını hep dış kaynaklardan temin etti. Bugün o dış kaynaklar pastadan payını kapmak için yarışıyor. Bu yüzden teknoloji şirketleri sağlık şirketlerine, sağlık şirketleri ise teknoloji şirketlerine dönüşüyor. Sonuçta trilyonlarca dolar cirolu bu iki grubu birleştirecek yeni meslek ve uzmanlıklar, parlayan alanların başında geliyor. Robotik ve Otomasyon Covid-19 pandemisinin bize gösterdiklerinden biri de insana bağlı yapıların ölçeklenmesi zor, maliyeti yüksek ve hayli kırılgan olduğuydu. Bu sayede Endüstri 4.0 başlığıyla kendine yol açmaya çalışan dev bir sektör, neredeyse zamanda sıçrama yaşadı. Restoranından kuryesine, fabrikasından hastanesine kadar hemen her sektör büyük bir otomasyon (başka bir deyişle “insansızlaştırma”) yarışına girdi. Bu sayede 10 yıl sonrasının hedefleri bugünden geride kaldı. Ne var ki bu alanda ihtiyaç duyulan uzman kaynağı dünya genelinde son derece kıt. Çözüm geliştiricisinden uygulayıcılara kadar geniş bir yelpaze doldurulmayı bekliyor. Yeşil Enerji Her ne kadar eşitsizliklerle dolu bir yaşam sürüyor olsak da, nihayetinde tek bir Dünya var. Kapitalizmin doğal sonucu olarak da adlandırılan iklim krizi, herkese kaynakların sınırsız olmadığını acı tecrübelerle gündemin tepesine yerleştirdi. Çözüm sürecinin ana eksenlerinden biri ise temiz, alternatif ve yenilenebilir enerji kaynakları. Enerji sektörü bugün materyalden ham maddeye, üretim santrallerinden depolama tesislerine kadar büyük bir dönüşüm içinde. Otomotiv dünyasının fosil yakıtlı motorlardan elektrikli modellere dönüşüm kararı dahi önümüzdeki 20 yıl içinde iki katına çıkacak elektrik ihtiyacıyla kapanmaya muhtaç dev bir enerji (ve istihdam) açığının işaretçisi. Yeni Nesil Bilişim Popüler örneklerinden ötürü “yapay zeka” gündemi hayli meşgul etse de çok daha etkili bir dip dalga “kuantum bilişim” alanında yaşanıyor. Büyük veriye dayalı dev simülasyonlar, endüstriyel dijital ikiz uygulamaları, siber güvenlik ve yazılım tabanlı modellemelerle geliştirilen yeni nesil aşı ve ilaçlar gibi bir dizi alanda yüksek performanslı sistemlere (ve kurup yönetme kabiliyeti olanlara) yönelik açlık büyüyor. Diğer yandan (pek yeni bir trend olmasa da) “bulut bilişim” bile daha uzun yıllar devam edecek bir dönüşüm sürecinde. Uydulardan sunulacak küresel internet erişimi ve 5G ağının dahil edeceği yeni “nesneler” ile nüfusu patlayacak internet ağının uzman açığını kapatmak kolay olmayacak gibi görünüyor. Web3.0 ve ötesi Gündeme ilk geldiği dönemde bu sayfada birkaç defa etraflıca tanımlamaya çalıştığım ve kamuoyunda “metaverse” başlığı altında tartışılan Web3.0, yazılımdan donanıma pek çok yeni standart, platform, protokol ve dolayısıyla uzmanlığın doğacağı bir sürece gebe. Kripto kıymetlerin, akıllı elektronik kontratların, sanal evren varlıklarının sadece kurulumu ve yönetiminin dahi büyük bir istihdam alanı yaratacağına neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Microsoft dünyanın en büyük üçüncü oyun şirketi oldu • Avrupa Ulaştırma Güvenliği Konseyi, araçlardaki acil durum otomatik frenleme teknolojisinin opsiyon değil mecburi olarak bulunması gerektiğini belirtti. • Dünyanın havası en kirli ülkesi Hindistan‘da elektrikli araç dönüşümü bu sorunla mücadelede kilit role sahip. Bu kapsamdaki çabalardan biri de “tuk tuk” olarak adlandırılan ve sayısı 8 milyonu geçen üç tekerlekli taksilerin elektrikli hale getirilmesi. Honda ülke çapında değiştirilebilir ve paylaşımlı pil istasyonları kurma kararı aldı. Microsoft oyunu Diablo. • Microsoft; Warcraft, Diablo, Candy Crush gibi birçok popüler oyunun arkasındaki Activision Blizzard şirketini 68.7 milyar dolara satın aldığını açıkladı. 10 bin çalışana sahip şirket ile birleşme, Microsoft’u gelir bazında dünyanın en büyük üçüncü oyun şirketi haline getirdi. • Bir grup hacker ABD’nin çeşitli şehirlerinde yer alan parkmetrelerin üstündeki QR kodları değiştirerek vatandaşların sahte bir siteye ödeme yapmasını sağladı. • Baby Shark adlı video, YouTube’da 10 milyar izlenme barajını aşan ilk içerik oldu. • Çin, NFT alışverişini (tahmin edileceği üzere) devlet denetiminde yürütecek özel bir blokzincir altyapısı üzerinde çalışmaya başladıklarını duyurdu. Sistem sadece ülkenin resmi para birimi yuan ile çalışacak.

M. Serdar Kuzuloğlu

Diğer Yazarlar

İngiltere’de futbola siyaset karışırsa...

Gucci’yle yıldızların altında

O fotoğrafın hikayesi

Uçucu-kaçıcı erkek meselesi

Putin ekonomik savaşı da kaybediyor

Geleceğin mesleklerini yaratan trendler