Türkiye’de otomotiv satışları ilk 4 ayda yüzde 18.5 azalışla, 212 bin 85 adet olarak gerçekleşti. Binek otomobil pazarındaki daralma yüzde 20.7’yi buldu. Pazar, Haziran 2021’den bu yana küçülüyor. Özellikle Rusya-Ukrayna savaşı, tedarik sorunlarının büyümesine neden oldu. Peki otomotiv satışlarının azalmasında tek sorun araç bulunamaması mı? Alım gücünün azalması, ekonomik ortam, yükselen otomobil fiyatları sektörü etkilemiyor mu? Hyundai Assan Genel Müdürü Murat Berkel’e göre, tüketiciler yatırım amaçlı olarak otomobile yöneliyor. Berkel ile otomotivdeki son gelişmeleri, yeni teknolojileri ve Hyundai Assan’ın hedeflerini konuştuk…
İlk 4 ayda otomotiv pazarındaki yüzde 18.5’lik daralmanın tek nedeni tedarik mi?
Pazarın daralmasının en büyük sebebi tedarik. Kurun artmasıyla, enflasyonun çok yüksek seviyeye çıkmasıyla birlikte, imkanı olan insanlar parasının değerini korumaya çalışıyor. Bunun için ev veya araç alıyor. Eve gücü yetmeyen otomobile yöneliyor. Şöyle düşünüyor müşteri: ‘Eğer yarın bir gün kurlarda yeniden hareket olursa araç fiyatları da paralel oranda zamlanacak. Ben de paramın değerini korumuş olurum’ diyor. Şunu yapan da oluyor: Örneğin elinde 200 bin lirası var, gidiyor 150 bin liraya yüzde
1.79-1.89’dan kredi kullanıyor, araç alıyor. Çünkü biliyorsun enflasyonist ortamda ödediğin taksit tutarı zaman içinde eriyecek. Bu, pazarı sürekli dinamik tutuyor. Arz, talebi karşılamıyor. Otomobil olsa satılacak. Etrafımda ikinci otomobili alıp bir kenara koyanları görüyorum.
Çip krizinden etkilenmedik
Fiyatlara bakınca, otomobil yeniden lüks mü oldu?
Evet, otomobil için lüks kavramı geri döndü. Şöyle düşünün; satılan otomobillerin yüzde 72’si yüzde 80 ÖTV’lik diliminde. Parası olan yüzde 80’lik ÖTV’li araç alıyor veya mevcut aracını üst dilimdekiyle yeniliyor. Satılan modellerin yüzde 30’u alt ÖTV baremindekiler. Onların geldiği fiyatlara bakarsak, o gelir grubundaki kişilerin gelirleri o kadar artmadı ki… Alım güçleri ciddi oranda düştü. 175 bin TL kredi kullandığın zaman 36 ay vadede, ayda 7 bin TL ödüyorsun. Bunun üzerine aylık kullanım maliyeti 3 bin lira vereceksin, kaskosu, ev kiran var… 30-35 bin TL gelirin olması lazım.
Hyundai Assan’ın performansına bakarsak çip krizinden daha az etkilendiği görülüyor.
Çipin etkisini çok fazla hissetmedik. Nedeni doğru planlama, stok yapısının iyi yönetilmesi. Bu yıl da sorun yaşamadık. İlk 4 ayda satışlarımız yüzde 60 artışla 15 bin 970 adet oldu. 2022’de 45 bin 500 adet satış, yüzde 6 pazar payı hedefliyorduk. Şu anda yüzde 7.6’lık paya ulaştık.
Üretim ve ihracat arttı
Üçüncü yerli model Bayon, nasıl katkı sağladı?
Bayon iç pazarda ve ihracatta iyi talep aldı. Satışlarda yerlilik oranımızı da artırdı. Yerlilik oranı geçen yıl yüzde 55’ti, nisan ayı itibarıyla yüzde 60’a çıktı. İlk 4 ayda üretim ve ihracatımız çift haneli arttı. Bu yıl 202 bin 500 adetlik üretim planladık. Geçen yıl 162 bin araç üretip, 138 bin adedini ihraç etmiştik. 2022’de 184 bin adetlik ihracat hedefliyoruz. Üretimde yüzde 25, ihracatta yüzde 33’lük büyüme bekliyoruz.
Togg’la birlikte teşvikler gelirse elektrikli hızlanır
Elektrikliler Türkiye’de nasıl yaygınlaşacak?
Kona EV’den sonra Ioniq 5’i yazın satışa sunmayı planlıyoruz. Dünyada Yılın Otomobili seçildi. 460 km menzili var, 18 dakikada yüzde 80 doluluğa ulaşılıyor. Ioniq 5 ile farklı bir noktaya geldik. Sonra Ioniq 6 gelecek. Avrupa’da elektriklilerin pazar payı yüzde 10’a ulaştı. Türkiye’ye bakarsak geçen yıl
2 bin 846 araç satıldı, payı yüzde 0.4. 13 milyon binek araç var yolda, bunun 6 bin tanesi elektrikli. 3 bin 500 şarj istasyonu var. Esasında her iki elektrikliden birine şarj düşüyor. Türkiye’de daha emekleme safhasında elektriklide. Togg’la birlikte devlet bu tarafı desteklerse, ÖTV’de ayarlamalarla fiyatlar daha ulaşılabilir noktalara gelirse, toplumun da bilinçlenmesiyle, bu iş hızlanır diye tahmin ediyorum. Konvansiyonel araçlarla yüzde 15’lik bir fiyat farkı kabul edilebilir diye düşünüyorum. Alt yapı sanki daha hızlı gidiyormuş gibi. Teşvikler çıktı, yatırımlar geliyor. 2030’a kadar hızlı bir dönüşüm olacak.
Mobilite markasına dönüşüyor
Otomotivde gelecek nereye doğru gidiyor?
Hyundai mobilite çözümleri üretmek adına Ar-Ge’ye 51 milyar dolar yatırım yapacak. Amacımız gelişen teknolojilere bire bir uyum sağlamak. Hyundai kendini değiştiriyor, klasik araç üreticisi olmak yerine insanların hayatını kolaylaştıracak mobilite çözümleri üretmek için çalışıyor. Elektrikli araç bunun sadece bir parçası. Boston Dynamics’in büyük bölümünü satın aldı, uçan otomobiller, robotik ekipmanlar, birçok mobilite aracını geliştirmek için çalışıyor. Dünyada ileride sadece otomobili konuşmayacağız farklı mobilite ürünleri hayatımızda olacak.
Savaş sürerse araç fiyatlarına yeni zamlar gelebilir
Otomobil fiyatlarındaki artışlar devam eder mi?
Pandemi sebebiyle ham madde fiyatları zaten yükseliyordu. Ama savaş bunu daha da tetikledi. Hem ham madde hem enerji fiyatları artış oldu. Bahara girdik, kışı savaşla geçirmedik. Baktığınız zaman soğuk dönem 1.5 ayı kapsadı. Üretim tarafında sıkıntılı dönem yaşadık, doğal gaz verilemedi, fabrikalar durdu. Savaş halen devam ediyor ama doğal gaz kullanımı azaldı. Savaş sürer, kışa böyle girersek üretim ile maliyet tarafında büyük sıkıntı olur. Enerji fiyatlarındaki artış birçok ürünün üretim maliyetini ciddi anlamda yukarı çeker.
Pazar tahmininiz nedir?
Tedarikte sıkıntı daha üst seviyelere çıkmazsa, bu tempo sürerse, 700-750 bin bandı arasında gider gelir. Bu kadar olumsuzluğun yaşandığı bir ortamda, kötü değil. Tabii her şey savaşa bağlı. Yaz biraz daha yumuşak geçecek gibi esas kış nasıl geçecek o önemli. Kış sert geçebilir, savaş devam ederse.
Elektrikli otomobile zam kapıda
Rusya-Ukrayna savaşı ile daha da artan ham madde fiyatları, elektrikli araçları tehdit ediyor. Bataryada kW başına maliyetin 100 dolara inmesi beklenirken, uzun aradan sonra fiyatlar yeniden yükselişe geçti. Reuters’ın yaptığı tahmine göre, yılın ilk çeyreğinde kW’nin ortalama maliyeti yüzde 52 artışla 105 dolardan 160 dolara çıktı. Batarya endüstrisindeki yükselen maliyetlerin otomotiv üreticilerine ve dolayısıyla araç fiyatlarına yansıması bekleniyor. Uzmanlar, batarya üretimi ve geri dönüşüm yatırımlarının artmasıyla 1-2 yıl içinde fiyatların yeniden düşüşe geçeceğini öngörüyor.
Gölcük fabrikasından ikinci elektrikli
Ford Otosan’ın nisanda banttan inen E-Transit modelinden sonra ikinci elektriklisi E-Transit Custom ortaya çıktı. 380 km menzile sahip E-Transit Custom’ın seri üretimine 2023’ün ikinci yarısında başlanacak. Ford ile iş birliği doğrultusunda VW’nin Gölcük’te üretilecek yeni Transporter modeli de E-Transit Custom ile aynı genleri paylaşacak. 2024 yılı itibarıyla 2 tonluk E-Transit’in yanı sıra 4 yeni tam elektrikli araç daha Transit ailesine katılacak. Transit Custom, Transit Courier ile Tourneo Custom ve Tourneo Courier modellerinin elektrikli versiyonları gelecek. Elektrikli Courier’ler Ford Otosan’ın 715 milyon euro’ya satın aldığı Romanya fabrikasında üretilecek.
20 bin euro’ya elektrikli Volkswagen
Tesla’yı geçerek bir numara olmayı isteyen Volkswagen Grubu, üç markası için giriş seviyesi elektrikli modeller çıkarmayı planlıyor. Teaser’ları yayınlanan VW, Skoda ve Cupra, ulaşılabilir fiyatlarıyla elektrikli rekabetinde öne çıkacak. Elektrikli araçların fiyatının 20 bin ile 25 bin euro arasında olması bekleniyor. VW, yeni ürünleri 10 milyar euro yatırım yapacağı İspanya’da üretecek.
VW Grubu’nun MEB Small platformu üzerine tasarlanacak otomobiller, 2025’te piyasaya sunulacak. Yayınlanan görselden, VW’nin yeni modelinin ID.3’e benzeyeceği anlaşılıyor.
