Yazılımcını 1 aylık ödünç verir misin?

Peugeot, Citroen, Opel, DS markalarını çatısı altında bulunduran Stellantis Türkiye, pandemi döneminde ofisini kapatarak uzaktan çalışma modeli Flexlife ile önemli bir dönüşüm yaşadı. Sadece Ataşehir’de buluşma noktası olarak ofis tutan şirket, yaklaşık 2 yıldır kimsenin alışık olmadığı bir çalışma modeline geçti. Flexlife’ın mimarı Stellantis Türkiye CCO’su (Chief Corporate Officer) Ayça Furth, bir kez daha taşları yerinden oynatmaya hazırlanıyor. Ayça Furth, “Stellantis Türkiye’de çalışanların yüzde 40’ı kadın, yüzde 60’ı erkek. Ama stratejik bakmak lazım. Kadının ne kadar yetkisi var? Sen kadını memur olarak mı alıyorsun yoksa ürün stratejisine mi koyuyorsun? Stratejik koltuklarda yüzde 60’a 40 kadınlar daha çok oturuyor” diyor. İnsan Kaynakları, Satın Alma, Akademi, CRM, Kalite ve İletişim olmak üzere 6 farklı birimin başında olan Furth, Stellantis Türkiye’de ‘yetkinlik zenginleştirmesi’ adını verdiği sistemle bir ilke imza atacak. Şirketler arasında personel değişimi yapacak. Örneğin yazılımcıya ihtiyacı varsa, işin uzmanı şirketten geçici olarak istihdam edecek. Veya X şirkete otomotiv pazarlamasında uzman yönetici gönderecek. Proje dünyada bir ilk olacak. 27 yıldır otomotiv sektörünün içinde olan Ayça Furth ile salgın sonrası çalışma hayatındaki değişimleri ve yeni projelerini konuştuk. Bu yeni çalışma modeli fikri nasıl doğdu? Pandemi ile birlikte, biz neredeyse eve geçtiğimiz ilk aylardan itibaren izlemeye başladık. Dışarıda radikal bir değişim oluyor. İnsanlar eve girdi. Yaşamlarda radikal değişiklikler var. Uzaktan çalıştık, altyapılar, dijital lafı yüksek sesle konuşulmaya başlandı. Bizim için de dijital aslında data demek. Yani datayı ne kadar iyi konsolide ettiğin ne kadar stratejik okuduğun, bunun üzerinden ne strateji yaptığın. Datayı biz ikiye ayırdık. Dedik ki bir, müşteri datam var. Müşteri odaklılık açısından. Bir de personel datam var. Personel datasını dikkatli incelediğimizde herkes evden çalışmaktan memnun. Özgürleşmeye başladı filan ama bir de ABD’de tetiklenen, şu anda gençlerin kafasından hiç çıkmayan büyük istifa dalgası geliyor. Yapılan araştırmalar ABD’de 100 kişinin 85’inin işten ayrılmayı düşündüğünü, bunun 25’inin ne yapacağını bilmediğini aslında gösteriyor bize. Bu 25 öyle rastgele 25 değil. O 25, işte yaratıcı düşünen, sınırlarını zorlayan, biraz o içinde bulunduğu sisteme başkaldıran, isyankâr da olan. Demek ki o 25 önümüzdeki dönem yeni ekonominin şekillenmesinde ‘kilometre taşı’ olacak. Bu 25 burada da var. Biz de dedik ki, ‘Acaba biz çalışanlarımızı onlar 25 olmadan, biz 25 gibi yönetebilir miyiz?’ Yani alan açarak, sınırları kaldırarak, daha farklı disiplinlerle tecrübeler sağlayarak. Biz ne kadar zihin olarak hazır olsak da sektörün de buna ya da iş piyasasının hazır olması gerekiyor. Paylaşımlı iş modeli diyebilir miyiz? Paylaşımlı iş modeli, ama daha özgürlükçü. Çalışana önümüzdeki dönem diyeceğiz ki senin yetkinliğin ne? Bildiğini sanmakla bilmek arasında muazzam bir mesafe var ya. Cebindeki ne para ediyor yarının dünyasında? Bir, bu farkındalığı yaratacağız. Bu illa ‘Ben çok acayip yapay zekâ tasarlarım’ olmak zorunda değil. ‘Çok iyi resim yaparım, şarkı söylerim. Ben bunu çok iyi yaparım.’ Herhangi bir yetkinliği çalışanın artık yaşam içerisinde bulması gerekiyor. Çünkü önümüzdeki dönem artık yetkinliği değerleyecek. Kurum olarak baktığınızda bu perspektifi açmak istiyoruz. Geleceğin ekonomisi artık buraya dönecek. Kurumlar da bunu sorgulayacak. Diyecek ki; ‘Ben neden bu kadar istihdam yaratıyorum?’ Şu anda e-ticareti bilen adama kimin günde 8 saat ihtiyacı var? Öyle bir ihtiyaç yok ki. Bu ihtiyaç günün bir saati mi, haftanın bir günü mü? Ama orada muazzam bir yetkinlik var. Dolayısıyla bu kazan-kazana dönüşecek diye düşünüyorum. Proje ne zaman hayata geçecek? Yılın ikinci yarısını konuşuyoruz. Şu anda henüz resmi imzaları atmadığımız için, birkaç büyük şirketle görüşüyoruz. Bebek bir fikir. Nasıl yaşayacağını göreceğiz. Başka bir örneği yok dünyada. Ortak havuz kurulacak Sistem nasıl işleyecek? Tabii ki yeteneklere bakacağız. Sistemde bir havuz olacak. Dünya devi dijital şirketler var havuzda. Muazzam heyecan verici buldular projemizi. Artık her şirket Google’ın rakibi. Hepimiz ‘Teknolojik olacağız’ diye çıktık ortaya. Bu noktada artık yazılımcının sadece yazılım bilmesi işe yaramayacak, otomotiv bilen yazılımcı gerekecek. Yarın artık dijital biliyor olmanız gerekiyor. Benim bunu size öğretmemin maliyeti o kadar büyük ki, çünkü ben bilmiyorum. E-ticareti bilen çalışana kimin günde 8 saat ihtiyacı var? Öyle bir ihtiyaç yok ki. Bu ihtiyaç günün bir saati mi, haftanın bir günü mü? Bunu iyi programlamak gerekiyor Öğreteni bulacağım, yatırım yapacağım. Şu an biraz geleceğin iş kollarını tutmaya çalışıyoruz. Dijital kurumlar olsun istiyoruz. İkincisi de biraz bu e-ticaret, yarının satış yetkinliğini, çünkü bizim satış pozisyonlarımız yarının satış yetkinliklerine uygun olmak zorunda. Biraz o dünyaları tanıyan, e-ticareti bilen, orada dönen dünyayı bilen kurumlarla bilgi değişimi yapmak gerekiyor. Şu an tek amacımız biraz iş ve görev zenginleştirmek gibi. Stellantis şirketleri arasında değişim olacak mı? O zaten şu anda yaşanıyor. Diyelim ki bizim dijital pazarlama ekibimizde çok iyi bir dijitalcimiz var. Başka bir ekibin desteğe ihtiyacı olduğunda yarı zamanlı olarak destek veriyor. Bizde kimsenin tek bir şapkası yok zaten. Hepimiz İsviçre çakısı gibiyiz, bir sürü yetkinlik setiyle. Nasıl bir havuz planlıyorsunuz? Biraz böyle dene yanıl, yolda dengeyi bul, tekrar dene diye yola çıkıyoruz. O yüzden de şu aşamada portföyü çok geniş tutmayı hayal etmiyoruz. İki ya da üç şirketle başlamak mantıklı görülüyor. Profesyonel sayısı olarak da 5 ya da 10. Çünkü yönetilmeyen her süreç kötü işliyor ve çalışmıyor. Dolayısıyla bu süreci yönetmek lazım. Şu şöyle bir şey değil. ‘Seni verdim 3 saat. Haydi bakalım.’ Böyle bir iş modeli yok, böyle bir bilgi yok. Böyle bir kültür yok. Satış pozisyonlarımız yarının satış yetkinliklerine uygun olmak zorunda. Biraz o dünyaları tanıyan, e-ticareti, orada dönen dünyayı bilen kurumlarla bilgi değişimi yapmak istiyoruz Ne olacak, değerlendirmeler var. Yetkinliği seçeceğiz. Hangi yetkinliği geliştirmek istiyoruz. O kurumda hangi koltukta o yetkinlikleri geliştirebilir? Koçlar atanacak, mentorlar, webinar’ları, eğitim programları olacak. Geri besleme alacak, verecek. Bu böyle ‘Ben seni verdim, hadi bakalım sen yap,’ öyle bir şey değil. Biz burada çok yakından izleyerek, böyle laboratuvar ortamı gibi o insanları dinleyerek, geri bildirim alarak, kuruma bakarak ve ölçerek hareket edeceğiz. Tüketiciler online satışa nasıl bakıyor? Genç popülasyon dijital ortamda satışla ilgili. Biraz daha küçük otomobiller, daha mobilite çözümler, mikro çözümler aslında şu anda online gibi görünüyor. İkinci el markamız Spoticar’ı online da şekillendirmeye çalışıyoruz. Belki bir rent a car modeli, ikinci el modeli olabilir. Bu konu herkesin ajandasında üst sırada yer alıyor. Ne satarsanız satın dijitalde müşteriye değmek kıymetli. Ama bu ne kadar dijital, ne kadar fijital olması mevzusu… Çünkü baktığımızda her segment kullanıcısı da aynı davranmıyor. Yaptığımız araştırmalarda şunu görüyoruz; hafif ticari araç müşterisi dokunmak istiyor, adamın ilk kriteri müşteri temsilcisinin güler yüzlü olması ve telefon ile ulaşılabilirlik. Müşteri bunu beklerken; ‘Bir dakika, biz dijitalleştik, sana online satacağız’ demenin realitede karşılığı yok. Şu anda Ami’nin online satışına çalışıyoruz. Ami oyuncaklı bir şey, kime satacağız? O jenerasyona bakıyoruz, oradaki eğilime bakıyoruz. O, tamamen online satılacak. Yöneticiler paranoyak oldu Yeni çalışma sisteminde neler sizi zorladı? Başlarda verimlilik konusunda hırpalandık. Yöneticilerimiz birdenbire ekiple iletişimi artırdı. Başta ‘Ne kadar güzel, iletişim arttı’ diye düşündük. Sonra ‘Bu nasıl bir iletişim, kaliteli mi?’ dedik. Bir baktık ki yöneticinin ‘kontrolü kaybediyorum’ endişesi var. ‘Ne yaptın, gönderdin mi?’ soruları arttı… ‘Kontrolümden çıkıyor’ algısı ortaya çıktı. Çalışan da ‘Yönetici paranoyak oldu sistemde. Ona çalıştığımı göstermem lazım. Gecenin körüne kadar çalışmalı, e-posta atmalıyım, çalıştığımı görmeli’ psikolojisine girdi. Sonra bunu hallettik, yönetici de artık koç olduğunu fark etti. Salgında danışman gibi çalıştı Pandemide başka şirketler sizden ‘Bunu nasıl yaptınız’ diye destek istedi mi? Aslında bu konuda bayağı danışman gibi çalıştık. Neredeyse her sektörden firmaya bu hikayeyi anlattık. 30-40 şirkete anlatmışızdır. Hem webinarlar’da, hem de küçük topluluklarda anlattık. Uygulayan da uygulamayan da oldu. Çünkü bu, günün sonunda bir yönetim kültürü. Yöneticinin o odaya girip, Türk kahvesinin gelmesine ihtiyaç duyduğu hiçbir sistem buna hizmet edemez… Egosuz yöneticiler lazım bu işi yapabilmek için. Çünkü günün sonunda yönetim, ‘Gelinecektir’ diyor. Stellantis’in özgürlük manifestosu Flexlife modeli nasıl ortaya çıktı? Biz Mart 2020’de eve geçtik. 1-2 ay sonra Genel müdürümüz Olivier Cornuaille’ya “Biz ofisleri kapsatsak…” dedim, “Neyi kapsatsak” dedi. Yine “Ofisi” dedim, “Ama nereye gideceğiz” diye sordu. “Gitmeyeceğiz ki…” dedim. Nasıl götüreceğiz artık adam evine gitmiş, pijaması ile çalışıyor, aynı satışı yapıyor, aynı parayı kazanıyor, daha mutlu bir denge gelmiş. Nasıl bir hikaye ile onu geri ofise götüreceğiz? Sabah 6’da geleceksin, Ayça’nın yanında oturacaksın, bu ışıkta, bu ısıda oturacaksın. Artık bunun hikayesi yok. İkna etmeniz kolaylaşmış… Evet… Başka birisi olsa, “Delirdin herhalde” derdi. “Ee, ne olacak? Kapatalım, ofis açmak dünyanın en kolay şeyi. Yarın olmadı pardon deriz açarız. Bir de daha fazla fırsat var. Bütün plazalar boş, değil mi? Belki de daha ucuza açacağız” dedim. Çalışanların ilk tepkisi nasıldı? Stellantis Türkiye olarak yaklaşık 200 kişiyiz. Çalışana konuyu şöyle anlattık; ‘Ben 27 yıldır sabah 6’da kalkıp, o kalp çarpıntısı ile o ofise gidiyorum. O nasıl bir iş hayatıydı?’. Stellantis Türkiye’nin özgürlük manifestosu diye anlattık. Burada ağlayanlar oldu. Ofis öyle bir şey ki o ofise geç kaldığında, kan ter içinde gelip, ‘Kusura bakmayın, trafik oldu falan’ diyerek açıklama yaparsın. Ne olacak beş dakika ya, rahat ol… O işte kapitalizmin mekaniğiydi seni manipüle etmek üzerine kurgulanan. ‘Bu artık bitti. Sen bir bireysin, istediğin gibi çalış, değer yarat, eğlen’ dedik. Eğlenmeni de önemsiyoruz, seni birey olarak önemsiyoruz. İş öyle de böyle de yapılıyor. Çünkü hiçbirimiz atomu parçalamıyoruz. Dolaysıyla bu çalışanda çok iyi çınladı.

Mete Tansu

Diğer Yazarlar

Köylerde endişe büyük: Duman var mı diye gözümüz hep ufukta

Çağı yakalamak

"Türkiye kuraklık bandının kıyısında"

Denizin gizlediği mektuplar vardı

Adem’i olmayan Havva’lar dünyası

Yazılımcını 1 aylık ödünç verir misin?