Yerli markalar çip krizini hafif hasarla atlatacak

Mikroçip darboğazı nedeniyle geçen yıl küresel üretimde 10.3 milyon adetlik kayıp yaşandı. Tedarik sorunu, Rusya-Ukrayna Savaşı ile birlikte daha da büyüdü. Üreticiler talebe yetişemiyor, tüketiciler 2-3 ay sıra beklemek zorunda kalıyor. Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, ilk çeyrekte çip sıkıntısı yüzünden dünyada 1.7 milyon aracın daha az üretildiğini belirterek, Türkiye’nin kaybının yaklaşık 200 bin adet olduğunu açıkladı. Ancak sektör, önümüzdeki döneme ilişkin umutlu. Nisanda otomotiv üretiminin yüzde 2.5, ihracatın dolar bazında yüzde 9.6 artması moralleri yükseltmiş. En önemlisi yerli üreticiler, çip krizinin hafifleyeceğini, dünyadan pozitif ayrışacaklarını öngörüyor. OSD’nin 13 üyesi, yaşanan olumsuzluklara rağmen üretim ile ihracatta hedef büyüttü. Eroldu, yılın ikinci yarısında çip krizinden daha az etkileneceklerini düşündüklerini ve bu doğrultuda hedefleri yukarı yönlü revize ettiklerini söyledi. Bu pozitif beklentiler, yerli markaların tedarikte ithallere oranla daha az sorun yaşayacağını, tüketici talebine daha rahat cevap verebileceklerini gösteriyor. Elleri nasıl güçlendi? Peki çip krizinin sona ermesiyle ilgili olarak 2024’ün konuşulduğu bir dönemde Türkiye dünyadan nasıl ayrışacak? İşte Cengiz Eroldu’nun yanıtı: “Ana sanayi üreticileri kendi çözümlerini bulmaya çalışıyor. Kendi ürün tarihlerini iyi planlayarak, çipi kullandığı başka yerden alıp başka yere koyma gibi iyileştirmelerle bunu yapmayı hedefliyorlar. Üyelerimiz çip tedariki konusunda ellerinin daha iyileşeceğini düşünüyor. Çipteki malzeme sorunundaki durumun biraz daha iyileşeceğini varsayıyoruz. Negatif ayrışmamız azalıyor diyebiliriz.” Hedefler nereye çıktı? OSD, Ocak’ta 1 milyon 380 bin-1 milyon 470 bin adet olan üretim öngörüsünü yüzde 10-18 artışla 1 milyon 410 bin-1.5 milyona çıkardı. İhracatta da 1 milyon 40 bin-1.1 milyon adetlik ihracat hedefini yüzde 14-24 artırarak 1 milyon 70 bin-1 milyon 140 bin adede yükseltti. Türkiye otomotiv sektörü salgın öncesinde 2019’da 1 milyon 461 bin adetlik üretime, 1 milyon 253 bin adetlik ihracata ulaşmıştı. 2021’de üretim 1 milyon 276 bin adede, ihracat 937 bin adede gerilemişti. Otomobile euro zammı yolda Salgın ve sonrasında savaşla birlikte artan ham madde fiyatları ile dünyayı etkisi altına alan enflasyon, araç fiyatları üzerinde baskı oluşturuyor. Cengiz Eroldu, Türkiye’de ilk 5 ayda fabrika çıkışında yerli modellerde ortalama yüzde 15 fiyat artışının olduğunu belirterek, “Bunun 10 puanı ham madde artışı ve enflasyon etkisi” dedi. Döviz kurunda son 2 haftada yaşanan dalgalanma yüzünden otomobile bu kez euro zammı kapıda. Markaların araç fiyatlarına haziran ayı başından itibaren zam yapması bekleniyor. Düşük ÖTV’de 27 model kaldı Son fiyat artışlarıyla birlikte Türkiye’de yüzde 45-50’lik ÖTV diliminde araç kalmazken, ara dilimlerde yüzde 60-70 baremine giren sadece 27 model var. Bunların sadece 8’i yüzde 60’lık kesimde bulunuyor. Otomotiv Distribütörleri Derneği’nin (ODD) verilerine göre, şubatta yeni ara dilimlere girenlerin oranı yüzde 40.8 iken nisanda yüzde 24.8’e geriledi. Yüzde 80’lik ÖTV’ye giren modelin oranı yüzde 72.2’ye çıktı. Yüzde 60 ÖTV’ye girenler: Fiat Egea, Hyundai i10, i20, Kia Picanto, Mitsubishi Spacestar, Renault Clio, Seat Ibiza. Yüzde 70’lik vergide yer alanlar: Citroen C3, Dacia Duster, Sandero, Fiat Egea, Panda, Honda City, Hyundai Bayon, i20, Kia Rio, Stonic, Nissan Micra, Opel Corsa, Peugeot 208, Renault Clio, Taliant, Seat Ibiza, Skoda Fabia, Toyota Corolla, Yaris, VW Polo. Cengiz Eroldu Banttan inen her araç çok kıymetli Cengiz Eroldu, jeopolitik gelişmeler, pandemide yeni dalga, küresel ekonomik hareketlilik ve girdi maliyetlerindeki artışlar yüzünden otomotiv sektörünün zorlandığını belirtti. OSD Başkanı, “Gerçekten bu şartlarda imalat yapmak, haftalık planlamalarla büyük fabrikaları yönetmek kolay iş değil. Yani burada her seviyede çalışanların çok büyük özverisiyle bu rakamlar ortaya çıktı. Maalesef belirsizliğin çok fazla olduğu bir döngünün içerisindeyiz. Onun için Türkiye’de üretilen, banttan çıkan her araç çok kıymetli. Sanayi şu anda bunu çok büyük zorluklarla yapıyor” değerlendirmesini yaptı. Daralan AB’ye alternatif pazar bulmamız gerek Türkiye’nin otomotivde en büyük ihracat pazarı AB’de satışlar Haziran 2021’den bu yana daralıyor. Binek oto satışları nisanda yüzde 20.6 geriledi. 684 bin 506 adetle 2020’deki pandemi yılı dışında en düşük nisan ayı satışları ortaya çıktı. 4 aylık küçülme yüzde 14.4 oldu. AB’nin Türkiye’nin otomotiv ihracatından aldığı payın yüzde 65 olduğunu ekleyelim. Avrupa odaklı ihracat pazarlarının olduğunu hatırlatan Cengiz Eroldu, “Kurtulmaya çalışıyoruz ama… İhracat payını azaltmaya çalışıyoruz diyelim. Kurtulmamızın da durumu yok, etrafımızda başka pazar yok” dedi. Eroldu, küresel senaryolarla ilgili şunları söyledi: “2022’de 5 milyon adetlik bir düzeltme var. Geçen yıl 90 milyonluk tahmin yapılmıştı, 2022 öngörüsü ise 85 milyon adede çekildi. Bundan sonra dünya otomotiv sanayisinin 100 milyonun üzerine zor çıkacağını düşünüyorum. Her ne kadar şu anda 2025 yılı için 104 milyonluk bir öngörü olsa da… Bizim için Avrupa önemli. AB’de 2022-2023 ve 2024’te birer milyonluk kayıplar olacağı öngörülüyor. Bu yılın 13 milyon, 2023’ün 15 milyonla kapanması bekleniyor.” 1.3 milyon adetlik sipariş frene bastırdı Tesla, merakla beklenen Cybertruck modelinde Kuzey Amerika dışında siparişleri durdurduğunu açıkladı. Cybertruck için sadece ABD, Kanada ve Meksika’dan sipariş kabul ediliyor. Tesla CEO’su Elon Musk, Cybertruck üretiminin gelecek yıl Austin fabrikasında başlayacağını belirterek, “Ancak üç yılda üretebileceğimiz şiparişi şimdiden aldık” dedi. Tesla 2019’da tanıttığı Cybertruck’tan bugüne kadar 80 milyar dolar değerinde 1.27 milyon adet ön sipariş aldı. Pick-up’ın üretimi 2021 sonunda başlaması planlanırken, salgın ve çip sorunları nedeniyle sürekli ertelenmişti. Renault yerine Moskvich mi geliyor? Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan en çok etkilenen üreticilerden Renault, AvtoVaz’daki yüzde 67.7’lik hissesini Nami isimli Rus Bilim Enstitüsü’ne satma kararı aldı. Geri dönüş için açık kapı bırakan Renault, anlaşmaya 6 yıllık geri alım opsiyonu koydu. Renault’nun AvtoVaz hisselerini satmasının ardından Moskova’daki fabrika, en son 20 yıl önce üretilen Moskvich için hazırlanacak. Moskova Belediye Başkanı Sergei Sobyanin, binlerce çalışanın işsiz kalmasına izin vermeyeceklerini, Moskvich tarihinde yeni bir sayfa açacaklarını açıkladı. Moskovalı anlamına gelen Moskvich, Sovyetler Birliği döneminde üretiliyordu. Veri analiz uzmanı Autostat ise yeni bir araç geliştirmenin en az 2 yıl ve 1 milyar dolar tutacağını açıklayarak, bu planın zor olduğunu öne sürdü. Elektrikliye 16.5 milyar dolar yatırım Elektrifikasyonun hızlanması, otomotiv üreticileri arasında rekabeti kızıştırıyor. Öne çıkmaya çalışan şirketler, elektrikli yatırımlarını sürekli artırıyor. Hyundai Motor Grubu, elektrikli araçta büyümek için Güney Kore’ye 2030’a kadar 16.54 milyar dolar yatırım yapmayı planladığını açıkladı. Grup, Hyundai ve Kia markalarıyla ülkesinde yıllık 1.44 milyon adet elektrikli üretmeyi planlıyor. Hyundai Grubu, 2030’da dünyada 3.23 milyon adetlik üretime ulaşmayı hedefliyor. Şirket, ABD’nin Georgia eyaletinde de 7.5 milyar dolara elektrikli otomobil fabrikası kuracak, 8 bin 500 kişiyi istihdam edecek.

Mete Tansu

Diğer Yazarlar

Öncelik gıda mı yoksa iklim mi?

Toksik maskülenlik yerini pozitif maskülenliğe bırakıyor

Antikahraman bir şerif...

Köylerde endişe büyük: Duman var mı diye gözümüz hep ufukta

Evin bahçesindeki potadan Euroleague’e

Yerli markalar çip krizini hafif hasarla atlatacak