Karnım doydu ama keyfim kaçtı

Geçtiğimiz pazartesi günü Beyaz Saray’da Başkan Joe Biden’la öğle yemeğine davetliydim. Tamamen “off the record” bir konuşma olduğu için söylediği hiçbir şeyi size aktaramam. Yine de anlatabileceğim iki şey var: Birincisi ne yediğimiz, ikincisi yemek sonrasındaki hislerim. Tam buğday ekmeğiyle yapılmış, ton balıklı, domatesli sandviç yedim; yanında bir kase meyve salatası ve aşırı lezzetli çikolatalı milkshake vardı. Hislerime gelince. Biden’ın iki lafı bir araya getiremediğini iddia eden mankafalar için flaş haberi veriyorum: Kendisi Ukrayna’nın genç demokrasisini Vladimir Putin’in faşist taarruzundan korumasına yardım etmek için kısa süre önce NATO’yu, Avrupa’yı ve Kanada, Finlandiya, hatta Japonya da dahil olmak üzere bütün Batı ittifakını bir araya getirmeyi başardı. Neden buruk ayrıldım? Buna rağmen maalesef yemekten karnım tok ama yüreğim buruk ayrıldım. Biden’ın çok fazla anlatmadığı ama buna gerek de duymadığı bir sorun vardı. Satır aralarını okuyabiliyordum: Batı’yı yeniden bir araya getirmiş olsa da Amerika’yı yeniden birleştirebileceğinden emin değildi. Elbette “Daha İyisini Kuralım” projesinin önceliği bu. Ayrıca bu amaç için seçildiğini de biliyor; Amerikalıların çoğu ülkede dikişlerin atmaya başladığından kaygılıydı ve Biden adındaki kurt savaşçı iki tarafa da hakim içgüdüleriyle bizi yeniden bir araya getirecek, ideal kişiydi. Aday olmaya karar vermesinin ilk sebebi de buydu; amaç birliği ve taviz niyeti olmadan hiçbir şeyin mümkün olmayacağını biliyordu. ABD Başkanı Joe Biden 21 Nisan günü Portland’a gitmek üzere Beyaz Saray’dan ayrılıyor (Fotoğraf: Kenny Holston/The New York Times) Ama her geçen gün yeni silahlı saldırılar, uyarı niteliğinde ırkçılık olayları, polisin ödeneğini kesme inisiyatifi, ülkeyi bölen Yüksek Mahkeme kararları, kampüslere alınmayan konuşmacılar, hileli seçim yalanları ortaya çıkarken bizi yeniden bir araya getirebilir mi, bilemiyorum. Acaba çok mu geç diye merak etmeye başladım. Kısa süre içinde çok kıymetli bir şeyi kıracağımızdan korkuyorum. Üstelik kırarsak o şeyi tekrar bulamayacağız. O kıymetli şey iktidarı barışçıl ve kanuni bir şekilde devretmek. Kuruluşumuzdan beri bu beceriyi göstermiştik. Barışçıl ve kanuni yetki devri Amerikan demokrasisinin köşe taşıdır. O kırılırsa hiçbir kurumun ömrü uzun olmaz; siyasi ve mali kaosa gireriz. Ben bu oyunu gördüm Şu anda uçuruma doğru bakıyoruz. Donald Trump’ı ve Trump destekçisi adayları seçmek ne olursa olsun anlaşılabilir. Bunlar üzerinde meşru fikir ayrılıkları yaşanabilecek siyasi konular. Ama son ön seçimler ve 6 Ocak’taki Kongre Binası baskınına dair soruşturmalar işin başka bir yüzünü ortaya çıkarıyor. Trump ve destekçileri uyumlu ve makul politikalar değil devasa bir yalan üzerinden ilerliyor: Biden’ın seçiciler kurulu çoğunluğunu özgür ve adil bir şekilde kazanmadığını, bu yüzden gayrimeşru bir başkan olduğunu iddia ediyorlar. Dolayısıyla birinci öncelikleri Anayasa’ya değil Trump’a ve onun Büyük Yalan’ına bağlılık yemini etmiş adayları yerleştirmek. Üstelik 2024’te olası bir çekişmeli seçimde, hatta sonuçlar çok yakın olmasa bile mevcut anayasal kurallar ve normları bir kenara bırakıp aslında çoğunluk oyunu almamış Trump’ın veya diğer Cumhuriyetçi adayların safına geçeceklerini neredeyse açıktan söylüyorlar. Kısacası karşımızda bize alenen ve yüksek sesle “O noktaya gideceğiz” diyen ülke çapında bir hareket var. Gidişat beni korkutuyor çünkü ben “orayı daha önce gördüm”. Gazetecilikte ilk yıllarımda, 1970’lerde Lübnanlı siyasetçileri izledim. Onlar da “oraya” gitmiş ve kırılgan demokrasilerini uzatmalı bir iç savaşa sokmuşlardı. Bu yüzden kimse Amerika’da öyle şey olmaz demesin. Pennsylvania eyaletinden Senatör Doug Mastriano gibi 6 Ocak’ta seçimleri inkar eden kalabalıkla beraber Kongre Binası’na yürümüş biri eyalet valiliği için Cumhuriyetçi Parti ön seçimini kazanıyorsa kimse “olmaz” diyemez. Bu insanlar çok yakın geçecek bir seçimin ardından mahkeme kararına saygı gösterip rakiplerini meşru başkan olarak tanımazlar. Aday olmuş veya seçimde görev almış ilkeli Cumhuriyetçilerin 2020 seçimlerinden sonra yaptığını da yapmazlar. Oylama sonuçlarını eyaletlerinde çizelgeler halinde verildiği şekliyle kabul etmezler, kayda değer kuralsızlık olmadığını doğrulayan mahkeme kararlarını kabul etmezler ve Biden’ın meşru biçimde iktidara geçmesine izin vermezler. Trump’ın Büyük Yalan’ını onaylayıp Cumhuriyetçi Parti’den aday olmak isteyenler kendi söylediklerinin tek kelimesine inanmıyor. Dahası inanmadıklarını bildiklerini bildiğimizi bildiklerini biliyoruz. Bu yüzden böyle kalabalık olmaları mide bulandırıcı. Dr. Öz, J. D. Vance ve daha birçokları güç devşirmek için Trump’ın peşine takılmaya hazırlar. Yüzleri bile kızarmıyor. Tüm bunlar beni Biden’la yediğim yemeğe döndürüyor. Ülke içinde el üstünde tuttuğumuz ilkelerin Cumhuriyetçiler tarafından yok sayılması belli ki başkana ağır geliyor. Bize yüzde 10 gerek Ne Biden ne de Demokratlar, özellikle de aşırı sol kanat tamamen masum. Ekonomiyi canlandırma baskısı altında olan ve aşırı solun ciddi taleplerine maruz kalan Biden kapsamlı harcamaları biraz fazla uzattı. Temsilciler Meclisi’ndeki Demokratlar da Biden’ın en önemli başarılarından olan dev altyapı tasarısını diğer aşırı harcama taleplerinin içine katarak üzerine gölge düşürdü. Ayrıca aşırı sol “polisin parasını kesmek” gibi radikal kavramlarla Biden’ın ve tüm Demokrat adayların sırtına ağır yükler yükledi. Trumpçılığı yenmek için tek ihtiyacımız olan şey Cumhuriyetçilerin aşağı yukarı yüzde 10’unun Biden’ın safına geçmesi. Bunun için Biden’ın da seçilme gerekçesi olan merkez sol düşünceye bağlı kalması gerekiyor. Ama Demokratların geleceği parti içindeki aşırı solcular tarafından belirlenmeye devam ederse Cumhuriyetçilerin yüzde 1’ini bile ikna edemeyiz. Başkanla yediğim yemekten karnım tok ama keyifsiz ayrılmamın sebebi buydu. © 2022 The New York Times Company

Thomas L. Friedman

Diğer Yazarlar

Fırsatçılar yine ortaya çıktı

Bodrum’da sanat mevsimi başlıyor

Görev

Ucuz para devri kapandı mı?

8 milyar insanın kaderi 5-6 ülkenin mi elinde?

Karnım doydu ama keyfim kaçtı