Japon işi şeytanlar

Elime Avrupalı ya da Kuzey Amerikalı olmayan bir polisiye geçince çocuk gibi seviniyorum. Çünkü malum, Asya, Afrika ya da Latin Amerika’da yazılan suç romanları dilimize nadiren çevriliyor. Oysa tabii ki oralarda da harika polisiye yazarları ve romanlar var. Tıpkı Japon polisiyesinin babası Şiro Hamao ve klasiği Şeytanın Çırağı gibi… İthaki Yayınları’nın Japon Klasikleri serisinde yayımladığı roman Türkçeye Nilay Çalşimşek tarafından, üstelik Japonca aslından çevrilmiş. Kitapta Hamao’nun iki uzun ve ürpertici öyküsünü okuyoruz. Kitapla aynı adı taşıyan ilk öykü, Tokyo’da Shimamura adında bir idam mahkumunun Bölge Mahkemesi Savcısı Tsuchida’ya yazdığı mektuptan oluşuyor. İşin tuhafı, mektup aynı anda hem itiraf hem suçlama hem de yardım çağrısı… İtiraf ediyor, çünkü Shimamura hayatı boyunca içinde bir şeytanla yaşadığının farkında. Bu yüzden başta karısı olmak üzere pek çok kişiye eziyet etmiş. Umutsuz aşkın getirdikleri Suçluyor, çünkü bu hale gelmesinin nedeninin mektubu yazdığı eski arkadaşı savcı olduğuna emin. Lisedeyken homoerotik bir aşkla sevdiği Tsuchida öyle yakışıklı, öyle karizmatik ve şeytani bir gençmiş ki etrafındaki herkesi zalimce kullanarak felakete sürüklemiş. Umutsuz âşık Tsuchida ise kendi kişiliğini feda edip Tsuchida’nın çırağına dönüşmüş. Hayatı böyle geçmiş. Açık açık “Siz şeytansınız…” diyor savcıya. “İnsanların sadece etini yemekle yetinmeyen, ruhlarını da cehenneme düşürene dek durmayan korkunç bir şeytansınız.” Yardım istiyor, çünkü idama mahkûm edilmesine neden olan suçu işlemediğine emin. Sanki nüfuzlu savcının kendisini kurtararak manevi borcunu ödemesini bekliyor. İkinci uzun öykü “Onları Öldürdü mü?” yine Tokyo’daki karmaşık bir aşk cinayetini ele alıyor. Bu sefer de çaresiz bir avukatın biz polisiye yazarlarına yazdığı mektupla karşı karşıyayız. “Eğer sizler gibi bir polisiye yazarı olsaydım, bu anlatacağım davayı sürükleyici bir roman haline getirip yayımlardım,” diyor. Yazar Şiro Hamao da kendi yarattığı karakterin çağrısına uyup vakayı bir novellaya dönüştürmüş. Sanki dün yazılmış gibi bir hikaye Cinayet şüphelisi Odera iyi eğitimli, yakışıklı ve iyi huylu bir genç. Suratsız iş adamı Seizo ve genç karısı Michiko’yu öldürmekle suçlanıyor. Üstelik suçunu kabullenerek avukatını silahsız bırakmış. Avukatsa soruşturmada bir terslik, işin içinde bir iş olduğunun farkında ama elinden bir şey gelmiyor. Hatıratıyla polisiye yazarlarından vakayı çözmeleri için yardım istiyor; genç Odera çoktan idam edilmiş olsa da. Soylu bir aileden gelen 1895 doğumlu yazar Şiro Hamao hem hukukçu hem de eşcinsel hakları savunucusu. Fonda iki dünya savaşı arasındaki muhafazakâr Japon toplumunu resmediyor. Japonya’da dedektif romanlarının saygınlık kazanmasında payı büyük. Tatlı bir Edgar Allen Poe etkisi hissediyorsunuz. Poe’yu Japon duyarlığıyla sakin ve yaratıcı bir şekilde buluşturmuş. Öykülerin kurguları öyle modern ki insana bazen dün yazılmışlar gibi geliyor. Şeytanın Çırağı / Şiro Hamao / Çeviren: Nilay Çalşimşek / İthaki Yayınları / Roman / 128 Sayfa