Kolonyanın ‘o’ ihtişamlı dönemine yetişemedim. Limon kokulu şişeler, çoğunlukla turistik restoran tuvaletlerinde ve otobüs yolculuklarında karşıma çıkan, ayıp olmasın diye geri çevirmediğim, bana göre demode bir ritüelin parçasıydı. Derken Mart 2020’de hayatımın birincil kozmetik kaygısı hijyene dönüştü.
Yer gök kolonya oldu
Dezenfektanların koku ve doku olarak belirsizliğinin yanında (şu noktada herkesin birkaç ‘kötü dezenfektan’ anısı vardır) kendimi pratik ve güzel kokulu hijyenin yeni sembolü limon kolonyasının güvenli kollarına bırakmam kaçınılmazdı. Elbette yalnız değildim. Bir anda yer gök kolonya oldu; üstelik sadece Türkiye’de de değil. Leandra Medine Cohen 1 milyon takipçili Instagram hesabından bir Pereja şişesi paylaştı. Women’s Wear Daily’de Türk kolonyası satışlarının %256 artması ile ilgili çıkan habere ise Eyüp Sabri kolonyası görseli eşlik ediyordu. Pandemi, kolonya için yepyeni bir dönemin başlangıcı mıydı?
“Kolonya, aslında Almanya’daki Köln kentinin İtalyanca söylenişi. Eau de Cologne ise ‘Köln’ün Suyu’ demek. Bugün bildiğimiz kolonyanın Köln kentinden yaygınlaşmasından sebep, isim de orası ile ilişkili olarak verilmiş.” Kokular Kitabı’nın yazarı ve parfümör Vedat Ozan, kelimenin etimolojik kökeninden bahsederken, limon kolonyası tabirinin ve tüketim alışkanlığının bizim coğrafyaya özgü olduğunu anlatıyor. Ozan’a göre bu eşsizliğin yurt dışında dikkat çekmesi de çok doğal. “Bizde dünyanın hiçbir yerinde benzerine rastlanmayan yaygınlıktaki kullanımı, dezenfektan olabilecek oranda alkol içermesi ve pandemide bu ihtiyacı en zararsız, hatta keyifli şekilde karşılaması bize normal gelse de dışarıda ilgi çekti. Bu ilgi, bir sağlık önleminden, neredeyse oryantalist bir cazibeye doğru dönüşüyor gibi.”
Üretimi 3.5’a katladı
Türkiye parfüm tarihinin ikonik kokularından Lavanda Kolonyası’nın üreticisi Rebul, gelişen modern kolonya algısının oluşmasında önemli bir yere sahip. Atelier Rebul Kurucu Ortağı Nüket Filiba, Sağlık Bakanı’nın 70 derece ve üzeri etil alkol içeren kolonyanın virüs öldürme etkisini duyurmasıyla, çok yüksek bir taleple karşılaşıp üretimi başarılı bir şekilde 3.5 katına çıkardıklarını anlatıyor: “Alkol tedarikinin en zor olduğu zamanda bile kaliteden ödün vermedik. Üretim ve tedarik zincirimizi zorlu şartlarda devam ettirirken, talebi karşılayabilmek bizim için milli bir vazifeydi.” Filiba, üretimle beraber, sürdürülebilirliğe verdikleri önemin de arttığını söylüyor: “Tekrar doldurulabilir ambalaj projemizi kolonya, parfüm ve sıvı sabunu da kapsayacak şekilde genişletiyoruz. Bu, daha az şişe, daha az kapak, daha az etiket ve daha az kutu demek oluyor.” Şubat ayında tanıştığım Aperlae Living ise sektörün en yeni ama heyecan verici üyelerinden. Aperlae Living’in ‘Akdeniz vintage’ olarak tanımlayabileceğim estetiğe sahip şişelerinde adaçayı ve kumkuat notalı Bezirgan ve deniz ferahlığına göz kırpan Kalamaki isminde iki kolonyası var. Kurucusu Asena Sarıbatur, ilhamlarının başında çocukluk anıları, Kaş ve Likya’yı sayıyor. “Kolonya bana babaannemin yayla evindeki günleri, buluşmaları, bayramları, gelen misafirlere ikram ritüellerini hatırlatıyor. Aperlae Living’in kalbinde, ait olduğum jenerasyon tarafından pek sindirilememiş bu değerlere sahip çıkma fikri yatıyor.” Kolonya ve estetik sunum dendiğinde ise Etem Ruhi’ye değinmemek imkansız. Güzel kokular ikram etme kültürünün zirvede olduğu 1900’lerin ilk yarısında, Etem Ruhi Bey, eşi Mihriban Meryem Hanım ile önce Kapalıçarşı, sonra Aksaray’daki atölyelerinde butik kolonya ve losyon üretimi yapıyor. Dedelerinin bu zevk dolu kozmetik dünyasını günümüze taşımak isteyen torunları tarafından yeniden hayata geçen Etem Ruhi markasının ilk ve henüz tek kolonyası, Fragrant Splash – Citrus Blend. Tasarım ve koku olarak klasik limon kolonyasının çıtasını yükselten bu şık şişeler, belki de ‘dekoratif hijyen objesi’ kategorisinin sessiz, ancak en güçlü örneği. Homemade Aromaterapi, Abtira, Rosece, Misbahçe, Proraso gibi güvenilir yerli markalar da ürün gamlarına kolonyayı ekleyenlerden. Eminim ben bu satırları yazarken bir yerlerde yeni fikirler doğuyor, karışımlar üretiliyor. Üstelik, kozmetiğe girmek isteyen ünlülerin de şu sıralar en çok ilgisini çeken kategori. (Bkz.“Sizi kokulu öpüyorum” mesajı ile pazarlanan Seda Sayan Kolonyaları ve şarkıcı Doğuş’un nemlendirici özellikli kolonyası.) Benim de evimin girişinde bir tane, orta sehpamda başka bir tane ve çantalarımın içerisinde çeşitli cep boy kolonyalar bulunuyor. Dezenfektan ikram edildiğinde, kibarca reddedip çantama uzanıyorum.
