Yapay zeka çağında zor günler geçirmeden önce bilgisayar çağının gözdesi olan ABD'li çip devi Intel için işler oldukça farklı olabilirdi.
Bilgi sahibi olan dört kişinin Reuters'a verdiği bilgiye göre Intel yaklaşık yedi yıl önce, o zamanlar üretken yapay zeka adı verilen az bilinen bir alanda çalışan ve kar amacı gütmeyen yeni bir araştırma kuruluşu olan OpenAI'den hisse satın alma şansına sahipti.
Bu kişilerden üçü, 2017 ve 2018'de birkaç ay boyunca iki şirketteki yöneticilerin, Intel'in 1 milyar dolar nakit karşılığında %15 hisse satın alması da dahil olmak üzere çeşitli seçenekleri tartıştığını söyledi. İki kişi, Intel'in OpenAI için maliyetine donanım üretmesi halinde %15'lik ek bir hisse almasını da görüştüklerini söyledi.
Intel'ın kırılma noktası
Intel sonuçta bir anlaşma yapmamaya karar verdi, çünkü o zamanki CEO Bob Swan, üretken yapay zeka modellerinin yakın gelecekte piyasaya çıkacağına inanmıyordu ve böylece yonga üreticisinin yatırımının geri dönüşü olacağına ihtimal vermiyordu.
Bu kişilerden ikisi, OpenAI'nin Intel'den yatırım almakla ilgilendiğini çünkü bunun Nvidia'nın çiplerine olan bağımlılıklarını azaltacağını ve girişimin kendi altyapısını kurmasına olanak sağlayacağını söyledi. Bu kişiler, Intel'in veri merkezi biriminin maliyetine ürün yapmak istememesi nedeniyle anlaşmanın gerçekleşmediğini de sözlerine ekledi.
Intel'in 2022'de çığır açan ChatGPT'yi piyasaya süren ve şu anda yaklaşık 80 milyar dolar değerinde olduğu bildirilen OpenAI'ye yatırım yapmama kararı daha önce kamuoyuna açıklanmamıştı.
Stratejik hatalar
Reuters'ın eski Intel yöneticileri ve sektör uzmanları da dahil olmak üzere konuya aşina dokuz kişiyle yaptığı röportajlara göre, 1990'larda ve 2000'lerde bilgisayar çiplerinin en ileri noktasında olan şirketin yapay zeka çağında tökezlemesine neden olan bir dizi stratejik hatası var.
Geçtiğimiz hafta Intel'in ikinci çeyrek kazançları, 1974'ten bu yana en kötü işlem gününde hisse senedi fiyatının değerinin dörtte birinden fazla düşmesini tetikledi.
Teknoloji şirketinin değeri 30 yıldır ilk kez 100 milyar doların altına düştü. Pazarlama sloganı "Intel Inside" ile uzun süre kalitenin altın standardını temsil eden eski piyasa lideri, hala satış rekorları kıran bir yapay zeka çip ürününü piyasaya sürmekte zorlanıyor.
Dünya lideri şirket Nvidia ve AMD'nin gerisinde
Intel, video oyunu grafiklerinden OpenAI'nin GPT4'ü ve Meta Platforms'un Llama modelleri gibi büyük üretken yapay zeka sistemlerini oluşturmak, eğitmek ve çalıştırmak için gereken yapay zeka çiplerine yönelen 2,6 trilyon dolarlık rakibi Nvidia tarafından iyice köşeye sıkıştırıldı. Intel ayrıca 218 milyar dolarlık AMD'nin de gerisinde kaldı.
Intel'ın yapay zeka alanındaki çalışmalarına ilişkin konuşan bir Intel sözcüsü, CEO Pat Gelsinger'ın sözlerine referans vererek şirketin bu yılın üçüncü çeyreğinde piyasaya sürmeyi hedeflediği üçüncü nesil Gaudi yapay zeka çipinin rakiplerinden daha iyi performans göstereceğini söyledi.
Intel'ın yapay zekası 2025'in sonlarında sahada olacak
Gelsinger, şirketin ikinci ve üçüncü nesil Gaudi için 20'den fazla müşterisi olduğunu ve yeni nesil Falcon Shores yapay zeka çipinin 2025'in sonlarında piyasaya sürüleceğini söyledi.
Reuters'a konuşan sözcü, "Tarihi bir tasarım ve süreç teknolojisi inovasyonu hızını tamamlamak üzereyiz ve ileriye dönük olarak yapay zeka pazarından daha büyük bir pay almak için oluşturduğumuz ürün hattı bizi cesaretlendiriyor" dedi.
OpenAI cephesinde Microsoft, 2019'da bir yatırım yapmak için adım attı ve ChatGPT'nin 2022'de piyasaya sürülmesiyle tetiklenen yapay zeka çağında kendisini ön plana çıkardı.
Intel yapay zeka savaşını kaybediyor
Geriye dönüp bakıldığında olası anlaşma Intel için kaçırılmış bir fırsat olsa da, görüşülen eski yöneticiler ve sektör uzmanlarına göre şirket on yıldan uzun bir süredir yapay zeka üstünlüğü için verdiği savaşı yavaş yavaş kaybediyor.
Yarı iletken araştırma grubu SemiAnalysis'in kurucusu Dylan Patel, "Intel yapay zeka konusunda başarısız oldu çünkü müşterilerine tutarlı bir ürün stratejisi sunmadı" dedi.
Şirketin planları hakkında doğrudan bilgi sahibi olan dört eski Intel yöneticisine göre Intel, yirmi yılı aşkın bir süredir, masaüstü ve dizüstü bilgisayarlara güç veren işlemcilerinin yapay zeka modelleri oluşturmak ve çalıştırmak için gereken işlem görevlerini daha etkili bir şekilde yerine getirebileceğine inanıyordu.
Bu kişilerden biri, Intel mühendislerinin rakipleri Nvidia ve Advanced Micro Devices (AMD) tarafından kullanılan grafik işlem birimi (GPU) video oyun çipi mimarisini nispeten "çirkin" olarak gördüklerini söyledi.
Ancak 2000'li yılların ortalarına gelindiğinde araştırmacılar, oyun çiplerinin büyük yapay zeka modelleri oluşturmak ve eğitmek için gerekli yoğun veri işlemeyi gerçekleştirmede CPU'lardan çok daha verimli olduğunu keşfetmişlerdi. GPU'lar oyun grafikleri için tasarlandığından, çok sayıda hesaplamayı paralel olarak gerçekleştirebilirler.
Nvidia mühendisleri o zamandan bu yana GPU mimarisini yapay zeka kullanımına uygun hale getirmek için yıllar harcadı ve bu yeteneklerden yararlanmak için gerekli yazılımı geliştirdi.
Intel doğru zamanda doğru ürüne sahip değildi
Japon yatırım bankası Daiwa'nın analisti Lou Miscioscia "Yapay zeka ortaya çıktığında Intel doğru zamanda doğru işlemciye sahip değildi" ifadelerini kullandı.
2010 yılından bu yana Intel yapay zeka çipi üretmek için en az dört girişimde bulundu. Şirketin iç faaliyetleri hakkında doğrudan bilgi sahibi olan üç kişiye göre bu girişimlerin hiçbiri Nvidia ya da AMD'ye karşı bir başarı elde edemedi.
Intel'in tüm veri merkezi işinin bu yıl 13,89 milyar dolarlık satış yapması bekleniyor, oysa analistler Nvidia'nın 105,9 milyar dolarlık veri merkezi geliri elde etmesini öngörüyor. Aralarında büyük bir uçurum var.
2016 yılında Intel CEO'su Brian Krzanich, Nervana Systems'ı 408 milyon dolara satın alarak yapay zeka işine girmeye çalıştı. İki eski yöneticiye göre, Intel yöneticileri Nervana'nın Google tarafından üretilen bir tensör işlem birimi (TPU) çipine benzeyen teknolojisinden etkilendi.
Özellikle büyük üretken yapay zeka modelleri oluşturmak veya eğitmek için tasarlanan TPU, geleneksel bir GPU'nun video oyunları için yararlı olan özelliklerini ortadan kaldırdı ve yalnızca yapay zeka hesaplamalarını optimize etmeye odaklandı.
Nervana, işlemcisi için Meta Platforms gibi müşterilerle bazı başarılar elde etti, ancak Intel'in bu alanda seviye atlamasına ve projeyi terk etmesini engellemeye yetmedi.
Intel, 2020'de Nervana'nın çabalarını durdurmadan önce 2019'da ikinci bir çip girişimi olan Habana Labs'ı 2 milyar dolara satın aldı.
