Boşuna Whatsapp* dememişler!

Herkesin küçük ya da büyük bir sırrı vardır. Teknoloji çağı, tüm sırlarımızı bir avuca sığan cihazların içine hapsetti. Şimdi de bu cihazlardan bir sızıntı olacak diye ödümüz kopuyor. En güvenli alanlarımızdan biri Whatsapp'ti. Telefonda konuşmaya korkanlar oradan konuşmaya başladı, sosyal medyada hedef olmak isetemeyenler Whatsapp gruplarını sosyal ağa çevirdi. Herkes hayatından memnunken, Whatsapp bir çuval inciri berbat etti. Yeni veri işleme politikasını bir zorunluluk olarak dayatınca, ortalığı panik havası sardı, herkes sırlarının açığa çıkacağından korktu. Peki korkmakta ne kadar haklıyız, endişelerin ne kadarı gerçek? Gazete Oksijen, akıllara takılan tüm soruları uzmanlarına sordu... 1- Whatsapp neyi değiştirdi, zaten bu verilere erişmiyor muydu? Yaman Akdeniz: WhatsApp’ın eski ve yeni gizlilik politikaları incelendiğinde, topladığı veriler konusunda bir değişiklik olmadığı göze çarpıyor. Ana değişiklikler ise topladığı bilgileri kullanma şeklinde. Öncelikle Whatsapp bu değişiklikle Facebook bünyesindeki tüm hizmetleri birbirine bağlamayı ve daha önce kısıtlı olarak kullandığı bilgileri çeşitli amaçlar için işlemeyi planlıyor. Facebook'un birçok alt şirketi var. Bunların sayısı zaman içinde artabilir fakat kullanıcıların rızası bir defa alınacak. Bundan sonra ise Facebook, sizin verilerinizi sizin onayınız ile büyük veri madeninde işleyecek ve sonuçlarını üçüncü şirketlere satacaktır. 2- Whatsapp'te veriler şifreleniyor. Buna rağmen içeriklerimize nasıl ulaşılacak? Çağatay Cengiz: Mesajlar uçtan uça şifreleniyor ve mesajı atan ve atılan kişi okuyabiliyor. Ancak bu şifrenin anahtarı uygulamanın elinde. Yani istediğine anahtar ile şifreyi açar. Zaten bu işlemi Whatsapp Business ile yapıyordu, verileri reklam amaçlı paylaşıyordu. Şimdi bu sözleşmede yer alan şirketlerle de paylaşma hakkı istiyor. 3- Yeni sözleşmeyi kabul edersek hayatımızı nasıl etkileyecek? Şebnem Özdemir: 2019'da yapılan araştırmaya göre Facebook yüzde 70’in üzerinde kişisel verimize ulaşıyor. Instagram’da ise bu oran yüzde 58. Whatsapp, Instagram ve Facebook’un sahipliği aynı. Bir başka ifade ile Facebook yaşımıza doğum yerimize, eğitim bilgilerimize sahip. Inastagram neyi beğendiğimiziz biliyor.  Whatsapp'te ise konum bilgilerimiz ve paylaştığımız mesajlar, ses kayıtları, fotoğraflar mevcut. İşte bütün bu içerikleri analiz ederek kişisel verimize ulaşma oranını yükseltecek ve karar alma sürecimizde etkin bir şekilde rol oynayacak.  4- Türkiye’de Whatsapp için iki ayrı inceleme başlatıldı. Buradan çözüm çıkar mı? Yaman Akdeniz: Normalde zamana yayılacak hukuki sürecin daha erken tamamlanacağını anlıyoruz. Alınacak kararların ne olacağını ve nasıl uygulanacağınız hep birlikte göreceğiz. Yaptırım kararları da çıkabilir ama bunların uygulanabilirliği net değil. Örneğin Rekabet Kurumu’nun Facebook’a her gün için yıllık gayri safi gelirinin onbinde beşi oranında ceza verme hakkı var. Ama Facebook’un Türkiye’de ofisi yok diğer taraftan vergi veriyor. Bu iş nasıl uygulanır bilmiyoruz. Hukuk yoluyla sosyal medya devleri ile mücadele etmek çok zor. 5- Kişisel verilerimiz nasıl kullanacaklar? Erdal Kaplanseren: Bir söz vardır, 'Google boşanacağını senden 6 ay önce bilir...' Bu tamamen verinin işlenmesi üzerinden yola çıkılan ve yapay zekanın verileri işleyerek elde edebileceği bir sonuçtur. Bu sözleşme ise bizim verilerimizi işleme hakkını veriyor. Örneğin, Whatsapp’te kedili bir fotoğrafınızı kullandınız. Bu veri işlenerek, karşınıza kedi maması, kumu gibi reklamlar çıkacak. Attığınız mesajlara göre, reklamlar kişiselleştirilecek. 6- Bu işlem sadece reklamlarla mı sınırlı kalacak? Şebnem Özdemir: Facebook’un bir önceki ABD seçimlerindeki skandalını unutmamak gerekir. Orada kişisel verilerin seçim sonucunu etkilemek için kullanılmasına izin verdi. Zucerberk çıkıp açık olarak özür bile bilemedi. Bu onların aymaz tavrının en büyük örneği ve sabıkalılar üstüne üstük pişman da değiller. Bu şartlar altında sadece reklam için kullanırlar demek çok iyimser olur. 7- Bu kadar korkmak yerli mi yersiz mi? Yaman Akdeniz: Şurası net, WhatApp bizim mesajlaşmalarımızı, içerikleri görmeyecek. Ama Big Data olarak kullanacak. Analiz yapacak, verileri birleştirecek ve diğer şirketlerle paylaşacak. Facebook ve Instagram’da elde ettiği bilgiler eksikti, Whatsapp ile hepsini birleştirmiş olacak. Gösterilen tepkinin bir paranoya tarafı var ama bu tartışmanın yapılması çok değerli. Çünkü gün geçtikçe özel hayatımızı korumak güçleşiyor. 8- Neden Avrupa Birliği üyeleri sözleşmenin dışındayken Türkiye'ye bu dayatıldı? Şebnem Özdemir: AB'de Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) geçerli ve tüzüğe göre verilerin toplanması ve işlenmesi yasak. Türkiye’de ise Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na (KVK) göre işlem yapılıyor. Bizde de verilerin toplanması ve işlenmesi yasak ancak ‘kişisel rıza’ maddesi var rıza gösterildiğinde kapı aralanmış oluyor. 9- Facebook Türkiye'de ofis açtığında, hukuki prosedürler açısından ne değişecek? Çağatay Cengiz: Facebook o zaman hukuki talepleri de yerine getirme durumunda kalacak. Hakim kararı alınması durumunda Whatsapp’teki verileri paylaşması gerekecek. Devlet güvenliği ile ilgili konularda mesajlaşmalar, fotoğraflar, konum bilgisi yetkili mercilere verilecek. Örneğin bir boşanma davasında, taraflardan biri Whatsapp mesajlarına ulaşılmasını talep edebilir. Bu gibi durumlarda mahkeme, gerekirse bu mesajları talep edebilecek. 10- WhatsApp’ta silinmiş bir mesaja ulaşılabilecek mi? Erdal Kaplanseren: Uygulamada silme seçeneği var ancak kendi hesabınızdan ve karşı taraftan silebiliyorsunuz. Oysa uygulamanın kendisinden silindiğine dair bir bilgi yok. Dolayısıyla teknik olarak silinmiş mesajlara da ulaşılabilir. 11- Onayladıktan sonra sözleşmeden geri dönme şansı var mı?  Onay işlemi 30 gün içinde geri alınabiliyor. Ayarlar bölümünden hesaplara girerek işleminiz yapabilirsiniz. 12- Siz ne yapacaksınız, Whatsapp'i silecek misiniz yoksa devam mı? Yaman Akdeniz: Kapatıp kurtulmayı planlıyorum ama iletişim hayatımda o kadar yeri büyük ki… Dersler, işlerim, yakın akraba ve arkadaş ilişiklerimin hepsi burada. Bir bakıma o gün karar vereceğim, şu an kestirmek çok zor. Alternatifleri de inceledim, en mantıklısı Signal olarak görünüyor ama o da yaygın değil. Ücretsiz hizmet alındığında mecburen birine teslim oluyorsunuz. Erdal Kaplanseren: Ben 4 ay önce WhatsApp’ı bıraktım, bu kararı ise güvenlik kaygıları yüzünden almadım. Hem çok vaktimi alıyordu hem de iletişimde daha kontrollü olmayı tercih ediyorum. Bu sebeple telefon görüşmeleri ve mail üzerinden ilerlemeyi önemsiyorum. Çağatay Cengiz: Öyle bir algı oluştu ki sanki CIA bizi takip ediyor. Whatsapp olsun, diğer uygulamalar olsun hepsinin handikaplarını biliyorum. Şimdiye kadar bu bilinç içinde kullandım ve kullanmaya da devam edeceğim. Şebnem Özdemir: GSM operatöründen yeni bir hat alacağım, teknolojik olarak çok gelişmemiş bir telefona takarak Whatsapp görüşmelerimi bu yeni numara üzerinden yapacağım.Banka dekontu gibi özel verilerimi de paylaşmayacağım. Bunu, bir bakıma mahalle baskısı yüzünden yapacağım çünkü insanlar çok yaygın olarak Whatsapp kullanıyor. İşimde olsun çocuklarımın eğitim süreçlerinde olsun çok her eve girmiş durumda.