Çin’in özel uzay girişimi LandSpace Technology tarafından geliştirilen yeni bir metan yakıtlı roket, Cumartesi günü altı uyduyu yörüngeye taşıdı. Şirket, yeniden kullanılabilir roket geliştirme hedefi doğrultusunda daha ucuz ve daha temiz bir yakıt olan metana yatırımını artırıyor.
Zhuque-2E Y2 taşıyıcı roketi, Çin’in kuzeybatısındaki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi’nden saat 12:12’de (0412 GMT) fırlatıldı. Bu, Zhuque-2 serisinin beşinci uçuşuydu. Pekin merkezli LandSpace, Temmuz 2023’te metan-sıvı oksijen roketi fırlatarak SpaceX ve Blue Origin gibi Amerikan rakiplerinin önüne geçerek bu başarıyı elde eden ilk şirket oldu.
Son yıllarda metanla çalışan taşıyıcı araçlara olan ilgi arttı. Metan, daha az kirletici, daha güvenli ve yaygın kullanılan hidrokarbon yakıtlara göre daha ucuz kabul ediliyor. Ayrıca yeniden kullanılabilir roketlerde uygun bir itici gaz olarak görülüyor.
Roketin taşıma kapasitesi arttı
LandSpace, roketin taşıma kapasitesini artırdı. Bu, Çin’in büyüyen ticari uzay endüstrisinde artan talebi ve Elon Musk’ın Starlink’ine alternatif olarak geliştirilen uydu takımyıldızları arasındaki rekabeti yansıtıyor.
Şirketin ilk başarılı metan yakıtlı fırlatmasında gerçek uydu bulunmuyordu. Ancak Aralık 2023’teki ikinci fırlatma üç uyduyu başarıyla yörüngeye ulaştırdı.
Cumartesi günkü fırlatmada, ağırlıkları 20 ila 300 kilogram arasında değişen ve çoğu Çinli firma Spacety (diğer adıyla Changsha Tianyi Uzay Bilim ve Teknoloji Enstitüsü) tarafından geliştirilen altı uydu yörüngeye yerleştirildi.
Spacety Başkan Yardımcısı Li Xiaoming, LandSpace’in fırlatma öncesi canlı yayınında yaptığı açıklamada, yükün bir radar uydusu, iki çok spektral uydu ve bilimsel deneyler için geliştirilen üç uydudan oluştuğunu söyledi.
Yeniden kullanılabilir roketler
Üç araştırma odaklı uydu, Çin’in derin uzay keşfi hedeflerine hizmet edecek. İki çok spektral uydudan biri çevresel izleme, diğeri ise maden yataklarının tespiti için kullanılacak.
Radar uydusu, gece ve gündüz görüntü alabilen, bulut ve yağmurun içinden görebilen, her hava koşulunda çalışan bir Dünya gözlem uydusu. Li, bu uydunun ayrıca yüzeydeki milimetre düzeyindeki küçük değişimleri bile tespit edebildiğini, bunun da kentsel gelişim, ulaşım ve enerji altyapısı izlemesi gibi alanlarda son derece faydalı olduğunu belirtti.
Spacety, Ocak 2023’te ABD Hazine Bakanlığı tarafından, Ukrayna üzerinde radar uydu görüntüsü sağladığı iddiasıyla yaptırıma uğradı. Bu görüntülerin, ABD’ye göre Rus paralı asker grubu Wagner’in savaş operasyonlarında kullanıldığı öne sürüldü. Spacety bu suçlamaları reddederek, adı geçen kurumlarla hiçbir ticari ilişkisinin olmadığını ve ürünlerinin yalnızca ticari ve sivil amaçlarla kullanıldığını savundu.
SpaceX öncülük ediyor
Yeniden kullanılabilir roketler, SpaceX tarafından öncülük edilen bir yöntemle, fırlatma ve uzay taşımacılığı maliyetlerini düşürmede etkili oldu. LandSpace’in kurucusu ve CEO’su Zhang Changwu, şirketin yeniden kullanılabilir roket geliştirmeye başladığını ve 2025’in ikinci yarısında test fırlatması yapmayı planladığını belirtti.
Zhuque-2 serisinin en son modeli, şirketin yeniden kullanılabilir roket hedeflerine katkı sağlayacak teknik iyileştirmeler içeriyor. Cumartesi günkü fırlatma, LandSpace’in sıvı oksijen ve metanı kaynama noktalarının altına soğutarak kullandığı ilk itki sistemi denemesiydi. Bu yöntem, itme gücünü artırmayı amaçlıyor.
En fazla fonlananlardan biri
Çinli özel uzay şirketleri, 2014 yılında hükümetin sektöre özel yatırımı serbest bırakmasının ardından sektöre hızlı bir giriş yaptı. LandSpace, bu alandaki en erken ve en fazla fonlanan şirketlerden biri oldu.
2015 yılında kurulan LandSpace, HongShan (eski adıyla Sequoia Capital China), Çinli emlak geliştiricisi Country Garden’ın yatırım kolu ve devlet destekli Çin KOBİ Geliştirme Fonu gibi yatırımcılardan destek aldı.
Şirket, Aralık ayında ileri imalat teknolojilerine odaklanan devlet destekli bir fondan 900 milyon yuan (yaklaşık 120 milyon dolar), 2020’de ise 1,2 milyar yuan (yaklaşık 170 milyon dolar) yatırım aldı.
Kaynak: Gazete Oksijen
