İsveç'in başkenti Stockholm'de 2024 fizik, tıp, kimya, edebiyat ve ekonomi dallarındaki Nobel Ödülleri törenle sahiplerine verildi. Stockholm Konser Evi'nde (Konsert Huset) düzenlenen törene, İsveç Kraliyet ailesi, Başbakan Ulf Kristersson, bakanlar, Türkiye'nin Stockholm Büyükelçisi Yönet Can Tezel, parti temsilcileri, yabancı ülke temsilcileri ile ödül sahiplerinin yanı sıra çok sayıda davetli katıldı.
Kraliyet resepsiyonu düzenlendi
4 gündür devam eden ve toplam bir hafta süren Nobel 2024 ödül haftasında bugün sıra Kraliyet Resepsiyonu'na geldi. Tüm kategorilerde ödüllerin sahibini bulduğu tören ve kraliyet yemeği bugün saat 18.00'de başladı.
Eylülde açıklanan ödüller, İsveç Kralı 16. Carl Gustav tarafından sahiplerine takdim edildi.
Ekonomi ödülünü Türk bilim insanı Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson, fizik ödülünü John Hopfield ve Geoffrey Hinton, kimya ödülünü David Bake, Demis Hassabis ve John Jumper, tıp ödülünü Victor Ambros ve Gary Ruvkun, edebiyat ödülünü de Han Kang aldı.
Acemoğlu: Hayatımın en mutlu günlerinden biri
Nobel ödülünü aldıktan sonra açıklamada bulunan Acemoğlu, haytanın en mutlu günlerinden birini yaşadığını belirterek, "Özellikle ailemle birlikte olmak beni daha mutlu etti" ifadelerini kullandı.
Daron Acemoğlu, 2006'da Yazar Orhan Pamuk ve 2015'de Prof. Dr. Aziz Sancar'ın ardından Nobel Ödülü alan üçüncü Türk oldu.
Nobel ödülünü kazananlara birer diploma, nobel madalyası ve yaklaşık 1 milyon 100 bin dolar para verildi.
Öte yandan 2024 Nobel Barış Ödülü, dünyanın "nükleer silahlardan arındırılması" alanındaki çalışmalarından dolayı Japon kuruluş Nihon Hidankyo'ya, Norveç'in başkenti Oslo'da düzenlenen törenle verildi.
Daron Acemoğlu kimdir?
Daron Acemoğlu, 1967 yılında İstanbul'da doğdu. İlköğrenimini İstanbul Kadıköy'deki Aramyan Uncuyan Ermeni İlkokulunda tamamladıktan sonra 1986'da Galatasaray Lisesi'nden mezun oldu. Lisans derecesini İngiltere'nin York Üniversitesi'nde Matematiksel Ekonomi ve Ekonometri Bölümü'nde (1989) tamamladı; yüksek lisans (1990) ve doktora (1992) derecelerini Londra Ekonomi Okulu'ndan aldı. 1992-1993 yılları arasında Londra Ekonomi Okulu'nda ders verdi. 1993'ten itibaren akademik kariyerine ABD'de Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) devam ediyor. 2000 yılında ekonomi profesörü ve 2019 yılında da, üniversitede bir öğretim üyesine verilebilecek en yüksek unvan olan enstitü profesörü ünvanını aldı.
MIT'deki akademik kariyerinin ilk yıllarında, The Economic Journal'da yayınlanan Consumer Confidence and Rational Expectations: Are Agents' Beliefs Consistent With the Theory? (Tüketicinin Kendine güveni ve Rasyonel Beklentiler: Faillerin İnançları Teori ile Tutarlı mıdır?) başlıklı makalesi "1996 yılının en iyi makalesi" ödülüne değer görüldü. 2005 yılında ekonomi bilimine en büyük katkıyı yapan 40 yaş altındaki bir bilim insanına her iki yılda bir verilen John Bates Clark madalyasına layık görüldü. Siyaset bilimci James A. Robinson’la birlikte yazdığı Economic Origins of Dictatorship and Democracy (Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri) 2006 yılında yayımlandı. Kurumların ekonomik gelişim ve siyasal ekonomideki yeri üzerine çalışmaları, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından 2006 yılında Bilim Ödülü'ne layık görüldü.
Acemoğlu ve Robinson'un 2012 yılında yayımlanan Why Nations Fail: Origins of Power, Poverty and Prosperity (Ulusların Düşüşü: Güç, Refah ve Yoksulluğun Kökenleri) adlı kitabı New York Times gazetesinin çok satan kitaplar listesine de girdi. Acemoğlu ve Robinson bu kitapta, uluslararasındaki refah farklarının ana nedeninin coğrafi, tarihi ya da kültürel faktörler olmadığını; farklılığın temel nedeninin ulusların sahip olduğu ekonomik ve siyasi kurumların niteliğinde yattığını öne sürmüştür.
Klasik büyüme ve kalkınma teori ve modellerine farklı bir perspektifle yaklaşımı nedeniyle Sosyal Bilimler dalında 2013 yılı T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü'nün, Acemoğlu'na verilmesi uygun görüldü. Acemoğlu'na ödülü, 24 Aralık 2013 tarihinde gerçekleşen törende Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından verilmiştir.
Utrecht, Bilkent, Bath, Boğaziçi ve Atina üniversiteleri ile Paris'teki École Normale Supérieure tarafından fahri doktor unvanıyla ödüllendirilen Acemoğlu'na 2019 yılında MIT tarafından Enstitü Profesörü, 2021 yılında İngiliz Akademisi tarafından Onur Üyesi unvanı verilmiştir. Acemoğlu, Review of Economics and Statistics ve Journal of Economic Growth dergilerinin yardımcı editörlüğünü yürütüyor ve Bilim Akademisi üyesi. Acemoğlu, oyun ve optimizasyon teorisi üzerine yaptığı araştırmalarıyla tanınan Asuman Özdağlar ile evli ve çiftin Arda ve Aras adlarında iki erkek çocuğu var.
2023 Nobel Ekonomi Ödülü'nü, kadınların iş gücündeki yerine ilişkin çalışmalarından dolayı Harvard Üniversitesinde görevli Amerikalı Profesör Claudia Goldin kazanmıştı.
Nobel Ödülleri hakkında
İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor. Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.
Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla, ilk kez 1969'da verildi. Nobel Ödülleri, her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor. Öte yandan ödüllerin 1901'deki başlangıcından bu yana verilmediği birkaç yıl oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti. Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de de yapılamamıştı.
Simon Johnson ve James Robinson kimdir?
Simon Johnson, 1963 yılında İngiltere'nin Sheffield kentinde doğdu. Lisans eğitimini Oxford Üniversitesinde tamamladıktan sonra Manchester Üniversitesinden yüksek lisansını alan Johnson, ABD'deki MIT'de ekonomi alanında profesör olarak ders vermeye devam ediyor.
İngiliz ekonomist James Robison da 1960 yılında dünyaya geldi. ABD'deki Yale Üniversitesinde doktorasını tamamlayan Robinson, Chicago Üniversitesinde profesörlük görevini yürütüyor.
