ABD’de 18 yıl önce beyin sapı inmesi geçiren ve ağır felçle yaşayan Ann (47) adlı bir kadın, beyin sinyallerini konuşma ve mimiklere dönüştüren bir teknoloji kullanan avatar vasıtasıyla konuşabildi. Bu ilerleme, beyin-bilgisayar arayüzlerinin (BCI) inme ya da amiyotrofik lateral skleroz (ALS) gibi nedenlerden ötürü konuşma yetisini kaybetmiş insanların yaşamlarını dönüştürmenin eşiğinde olduğuna dair umutları artırıyor.
İngiliz Guardian gazetesinin haberine göre; hastalar şimdiye kadar göz takibi ya da küçük yüz hareketleri kullanılarak sözcüklerin hecelenmesini içeren sinir bozucu derecede yavaş konuşma birleştiricilerine bel bağlamak zorunda kalıyordu. Bu durum da doğal bir konuşmayı imkânsız kılıyordu.
Sinyaller avatara iletiliyor
Son teknoloji beynin konuşma ve yüz hareketlerini kontrol kontrol eden kısmındaki elektriksel aktiviteleri tespit etmek için beyin yüzeyine yerleştiren ince elektrotları kullanıyor. Bu sinyaller dijital bir avatarın konuşmasına ve gülümseme, somurtma ve şaşkınlık da dahil olmak üzere yüz ifadelerine dönüştürülüyor.
San Francisco, California Üniversitesi’nde (USCF) bu çalışmaya öncülük eden Prof. Edward Chang, “Amacımız, başkalarıyla konuşmamızın gerçekten en doğal yolu olan tam ve somut iletişim biçimini yeniden tesis etmek. Bu ilerlemeler hastalar için gerçek bir çözüm üretmeye bizi daha fazla yaklaştırıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Yapay zeka da devrede
Ekip 235 elektrottan oluşan kâğıt inceliğindeki bir dikdörtgeni Ann’in beyninin konuşma açısından kritik olan bölgesinin üzerine yerleştirdi. Elektrotlar, eğer felç olmasaydı dil, çene, gırtlak ve yüzdeki kaslarını kontrol edecek olan beyin sinyallerini yakalamayı başardı.
Elektrotların yerleştirilmesinden sonra Ann, farklı ifadeleri tekraren yineleyerek muhtelif konuşma seslerine yönelik benzersiz beyin sinyallerini tespit etmek için sistemin yapay zekâ algoritmasını eğitmek üzere bir ekiple çalıştı. Bilgisayar 39 ayırt edici sesi öğrendi ve sinyalleri anlaşılır cümlelere çevirmek için Chat GPT tarzı bir dil modeli kullanıldı.
Son teknoloji henüz mükemmel değil. 500 cümleyi içeren testte yüzde 28 oranında kelimeleri yanlış çözdü. Ayrıca beyinden metin üretimi dakikada 78 kelime hızındaydı, doğal bir konuşmada bu sayı genel olarak 110-150 kelime olarak kabul ediliyor.
