Dünya nüfusunun yüzde 16’sını oluşturan zengin ülkeler üretilen aşıların yüzde 60’ını satın aldı. 100’den fazla ülkenin ise halen aşıya erişimi yok. Rusya, Çin, Hindistan bu durumu diplomatik olarak avantaja çevirmek için milyonlarca doz aşıyı etkin olmak istedikleri ülke ve bölgelere gönderiyor. Batı dünyası ise aşı diplomasisinde çok geride kalmış durumda. Salgından önce yoksul ülkeler dünyanın süpergüçlerinden gelen mali yardımlarla ayakta durmaya çalışırken şimdi yeni para birimi aşı oldu. Bu tespiti yapan ABD’nin saygın gazetesi New York Times. NYT’ye göre Çin, Rusya, Hindistan ve hatta Birleşik Arap Emirlikleri, diplomatik olarak etkilerini artırmak için dostluğunu kazanmak istedikleri ülkelere milyonlarca doz aşı yardımı yapıyor. Dünyanın en büyük aşı üreticisi konumundaki Hindistan ve Çin; Sri Lanka, Nepal, Maldivler, Bangladeş, Mauritus, Seyşeller, Afganistan gibi ülkelere aşı yardımı yaparken aynı zamanda diplomatik çekişmelerini bu alana taşımış durumda. Çin şimdiye kadar 13 ülkeye aşı gönderdi. 38 ülke daha sırada. Çin ve Rusya toplamda 41 ülkeye 800 milyon doz aşı ulaştırmış durumda. Hindistan’ın bölge ülkelerine gönderdiği aşılar Londra’da Oxford/Astrazeneca laboratuvarlarında geliştirilmiş olsa da üzerlerinde “Hindistan halkının hediyesidir” yazıyor. Hindistan uyguladığı bu diplomasiye “Vaccine Maitri” (Aşı dostluğu) adını verdi. Çin’den Zimbabve’ye giden 200 bin doz aşının üzerinde ise, “Ortak bir gelecek için Çin yardımı” yazıyordu. 
Türkiye’ye ilk parti aşı neden geç geldi?
İddialara göre aşı konusunda Çin, Türkiye’ye de baskı kurmaya çalıştı. Financial Times’dan Laura Pitel’in haberine göre, Türkiye Çin’den aşı talep edince, Pekin Ankara’ya suçluların iadesi anlaşması önerdi. Çin’in hedefe Türkiye’deki Uygur Türkleri’ni almaktı. Çin anlaşmanın kendi ayağını hemen yasalaştırdı. Türkiye ise ayak diretti. Buna rağmen Çin aşıları biraz gecikmeyle de olsa Türkiye’ye geldi. Xi’an Jiatong-Liverpool Üniversitesi’nden Prof. Ceren Ergenç, Türkiye’nin o dönemde henüz Çin’de bile onaylanmamış Sinovac aşılarını alarak Pekin’e bir jest yaptığını söyleyerek, Uygur Türkleri’nin iadesi ısrarının bu nedenle gevşemiş olabileceğini kastediyor. FT’nin haberinde başta Sağlık Bakanı Fahrettin Koca olmak üzere Ankara’nın bu iddiaları reddettiğinin altı çiziliyor Bu arada ABD ve Avrupa da aşı diplomasisinde geri kalmamak için henüz aşı ulaşmamış 100’den fazla ülkeye yönelik yeni kararlar aldı. Avrupa Birliği yoksul ülkeler için BM tarafından oluşturulan COVAX aşı fonuna katkısını iki katına yani 1 milyar euro’ya çıkaracağını duyurdu. ABD’nin yeni başkanı Joe Biden ise 4 milyar dolarlık katkı sunacak. AB ayrıca Afrika’da salgınla mücadele için 100 milyon euro’luk yeni bir fon açıkladı. Financial Times’a konuşan Fransa Cumhurbaşkanı Macron, her ülkenin elindeki aşı stoklarının yüzde 3-5’ini Afrika ülkelerine göndermesi çağrısında bulundu.
Sırbistan gibi küçük bir ülke bile aşı diplomasisine başvurdu. Rusya’dan satın aldığı Sputnik V aşılarının bir kısmını komşuları Kuzey Makedonya ve Karadağ’a yardım olarak gönderdi. İsrail’in de Suriye’de esir tutulan bir kadın vatandaşını ülkeye geri getirmek için Esad rejimine açıklanmayan sayıda Rus Sputnik V aşısı tedarik edilmesini finanse ettiği ortaya çıktı. 
