Pandemiden en kazançlı çıkan şirket hiç şüphesiz Pfizer oldu. Prof. Uğur Şahin ve Özlem Türeci’nin başında bulunduğu BioNTech şirketiyle kurdukları ortaklık sayesinde koronavirüse karşı ilk onay alan aşıyı geliştirmeyi başardılar ve bundan milyarlarca dolar kâr ettiler. Pfizer’ın 2021 cirosu, bir önceki yılın iki katı, 81.3 milyar dolardı. Yeni geliştirilen Covid ilacı Paxlovid ile birlikte salgın, bu yıl da şirkete 100 milyar dolar getirecek.
Ve o soru soruldu
Durum böyle olunca bu devasa kâr tabii ki denetim mekanizmaları tarafından sorgulanıyor. Avrupa Parlamentosu, bu kapsamda Pfizer’ı geçen pazartesi yapılan bir oturumla sorgulamak istedi. Şirketin CEO’su Albert Bourla katılmayı reddedince AP milletvekillerinin sorularına Pfizer’ın Uluslararası Pazarlar Direktörü Janine Small yanıt verdi. En çok tartışma yaratan soruyu Hollandalı Milletvekili Rob Roos sordu: “Pfizer’in Covid aşısı piyasaya sürülmeden önce, hastalığın yayılmasını engelleyip engellemediği test edildi mi? Eğer test edildiyse, verileri komisyonumuzla paylaşmanız mümkün mü? Ve çok net bir cevap talep ediyorum: Evet ya da hayır. Teşekkürler.”
İnsanlar kobay mı oldu?
Janine Smith lafı döndürüp dolaştırmadan bu soruya “Hayır” yanıtını verdi. Bunun gerekçesini ise “Çünkü bilimin hızında ilerlemek zorundaydık... 2 milyar dolarlık yatırımı da riske atarak bunu yapmalıydık. Şimdi çıkan araştırmalar gösteriyor ki pandeminin ilk dalgasında bu aşılar sayesinde 4 milyon kişinin hayatını kurtardık” diye açıkladı. Tabi ki özellikle sosyal medyada yanıtın ilk cümlesi yankı buldu. Pfizer’ın aşının ‘çalışıp çalışmadığını bilmeden’ insanları adeta kobay gibi kullandığı iddiaları dile getirildi. Oysa durum böyle değil.
Dünyada 624 milyon kişi koronavirüs ile tanıştı. Bunların 6.5 milyona yakını hayatını kaybetti. Salgın şimdi 7’nci dalga ile dünyada yeniden yükselişte. Uluslararası bilim camiasındaki uzmanların ezici çoğunluğu aşıların bu pandemide en büyük silahımız olduğu konusunda hemfikir. Londra’daki Imperial College tarafından yapılan araştırmaya göre geçen yıl koronavirüsten can veren insanların sayısı aşılar sayesinde yüzde 63 daha az oldu. Yani aşılar sayesinde salgında sadece geçen yıl 20 milyon kişi ölümden kurtuldu. Yani sosyal medyada açılan #PfizerLiedPeopleDied (Pfizer yalan söyledi insanlar öldü) başlığı gerçeği yansıtmıyor.
Araştırmalar ne diyor?
Aşıların etkinliğinin ve güvenliğinin incelendiği FAZ 1-2-3 çalışmalarında bulaşma riskinin değerlendirilmesi zorunlu değildi. Çünkü aşıların asıl amacı hayat kurtarmaktı ve bu konuda da çok başarılı oldular. Ancak Amerikan Associated Press ajansının değerlendirmesine göre aşıların ilk kullanılmaya başladığı dönemde dünyanın dört bir yanında uzmanlar ‘Aşı bulaşıcılığı da önler” diye açıklama yaparken bunu ortaya koyan hiçbir veri yoktu.
• 10 Aralık 2020’de Pfizer FDA’den acil kullanım onayı almadan bir gün önce New England Journal of Medicine’da yayınlanan makalede aşının bulaşı önlemek konusundaki etkinliği yer almıyordu.
• Pfizer CEO’su Albert Bourla, Aralık 2020’de NBC’ye verdiği röportajda “Aşılı kişilerin virüsü yayıp yaymadığı konusu halen belirsiz. Bu konuda daha çok araştırma yapılmalı” diye konuştu.
• 11 Aralık 2020’de FDA, Pfizer aşısına onay verirken, “Aşının ne kadar süre koruyacağı ve bulaşı önleyip önlemediği konusunda elimizde kanıt yok” dedi.
• Bu belirsizliğe rağmen Ekim 2021’de ABD Başkanı Joe Biden, “Sağlık çalışanlarını aşılıyoruz çünkü hastaneye gittiğinizde size virüsü bulaştırmalarını engellemek istiyoruz” açıklaması yaptı.
Şimdiye dek yapılan araştırmalar aşıların bulaşı tam olarak önlemese de destek olduğunu gösterdi. Bu yardım virüsün ilk varyantlarında (Alfa, Delta vb.) daha güçlüydü. Ancak sonradan ortaya çıkan varyantlar (Omicron ve alt varyantları) için aşılar bulaşmayı önlemek konusunda etkisiz kaldı. 
Saniyede 1083 dolar kâr ediyor
Dünyada şimdiye dek 12.7 milyar dozdan fazla aşı yapıldı. Batılı ülkelerin tercihi çoğunlukla Pfizer/BioNTech ve Moderna gibi mRNA aşıları oldu. Bu şirketler yaptıkları milyar dolarlık anlaşmalar sayesinde tarihlerinin en yüksek kârlılık oranlarına ulaştı. Dakikada 65 bin dolar kâr ediyorlar. People’s Vaccine Alliance (PVA) tarafından yapılan hesaplamaya göre bu 3 şirketin vergi öncesi kârı 2021’de 34 milyar dolar oldu. Bu da saniyede 1083 dolar, dakikada 65 bin dolar ve günde 93.5 milyon dolara karşılık geliyor.
