Trump yönetiminin Ukrayna savaşını bitirmek için hazırladığı 28 maddelik 'barış planıyla' ilgili detaylar gün yüzüne çıkmaya başladı.
Wall Street Journal'a göre, barış planı, Kiev’den geniş kapsamlı toprak ve güvenlik tavizleri talep ederken, Moskova’ya ise yaklaşık dört yıldır süren savaşı durdurması karşılığında önemli ekonomik ve siyasi teşvikler sunuyor. Bu teşviklere Rusya'nın bazı toprak taleplerinin ABD tarafından tanınması da dahil.
Söz konusu barış planı henüz resmi bir şekilde duyurulmadı ancak ABD merkezli yayın organı Axios geçtiğimiz günlerde planın hazırlık aşamasına Rus yetkililerin de katıldığını duyurmuştu. Moskova ise ortada yeni bir barış planı olduğu iddialarını dahi reddediyor.
Beyaz Saray ise Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Trump'ın özel temsilcisi Steve Witkoff'un plan üzerinde 'sessizce' çalıştığına dair bir açıklama yayınladı. Washington'a göre barış planı şu anda sadece bir 'çalışma dökümanından' ibaret.
Ukrayna barış planında neler var?
28 madde içerdiği öne sürülen planla ilgili detaylar henüz net değil ama bazı maddeler dünya basınında kendine yer bulmuş durumda.
Bunlardan bazıları şu şekilde:
- Ukrayna ordusu 600.000 askerle sınırlanacak ve “güçlü güvenlik garantileri” verilecek
- Ukrayna’nın NATO’ya katılmasına izin verilmeyecek, NATO'nun ülkede asker konuşlandırması yasaklanacak
- 2014'te Rusya tarafından ilhak edilen Kırım Rus toprağı olarak tanınacak
- Ukrayna'nın doğusundaki Luhansk ve Donetsk, Rus ordusunun ele geçiremediği bölgeleriyle birlikte fiilen Rus toprağı olarak tanınacak ve buna Amerika Birleşik Devletleri de dahil olacak
- Ukrayna’nın 100 gün içinde seçim düzenlemesi zorunlu tutulacak
- Rusça Ukrayna'nın resmi dillerinden biri olacak
- Ukrayna için kapsamlı bir yeniden inşa planı öneriliyor; buna göre dondurulmuş Rus varlıklarından 100 milyar dolar, kalkınma ve yatırım için kullanılacak
- Rusya'ya yönelik yaptırımlar aşamalı şekilde hafifleyecek ve Moskova G8’e yeniden katılmaya davet edilecek
- Rusya ile Ukrayna ve Avrupa arasında bir saldırmazlık anlaşması imzalanacak
- Rusya, Ukrayna’da bulunan Avrupa’nın en büyük nükleer santrali Zaporijya’nın ürettiği enerjinin yarısını elinde tutmaya devam edecek
- Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya arasında enerji, doğal kaynaklar, altyapı, yapay zekâ, veri merkezleri ve Arktik bölgesinde nadir toprak elementlerinin çıkarılması gibi alanları kapsayan bir anlaşma imzalanacak
Ukrayna, barış planını nasıl değerlendiriyor?
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ülkesinin bağımsızlığını ve egemenliğini güvence altına alacak bir barışa ihtiyaç duyduklarını söyledi.
ABD Kara Kuvvetleri Sekreteri Daniel Driscoll ile Kiev'de bir araya geldiğini anımsatan Zelenski, ABD'den, savaşa son vermek için "diplomasiyi yoğunlaştıracak" taslak planı da ABD'den teslim aldığını hatırlattı.
ABD heyeti ile "önemli" bir toplantı gerçekleştirdiklerini aktaran Zelenski şunları söyledi:
"Amerikan tarafı önerilerini, savaşı sona erdirme planının maddelerini ve vizyonunu bize sundu. Ukrayna'nın barışa ihtiyacı var. Gerçek bir barış, üçüncü bir işgalle bozulmayacak bir barıştır. Bağımsızlığımıza, egemenliğimize ve Ukrayna halkının onuruna saygılı koşullar sağlayan değerli bir barış."
ABD heyetine Ukrayna için temel konuları sunduğunu kaydeden Zelenski, "Ekiplerimizin bu öneriler üzerinde çalışarak onları hayata geçirmeleri konusunda anlaştık. Ani açıklamalar yapmayacağız. Ukrayna, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ile dünyadaki dostlarımız ve müttefiklerimiz arasında açık ve dürüst bir çalışma yürütmeye kararlıyız." değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna'ya verilecek 'güvenlik garantilerinin' kapsamı ne olacak?
Donald Trump’ın 28 maddelik barış teklifi, Ukrayna’nın Rusya ile bir ateşkesi kabul etmesi hâlinde hangi somut güvenlik garantilerinin verileceğine dair hiçbir ayrıntı içermiyor.
Ancak Birleşik Krallık merkezli Telegraph'ta yer alan habere göre Ukrayna’ya ayrı bir taslak belge perşembe günü sunuldu. Bu belgede, ülkenin ABD başkanının teklifini kabul etmesi durumunda NATO tarzı koruma alacağı vaat ediliyor.
Yeni taslak belgeye göre, ABD, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik gelecekteki herhangi bir “önemli, kasıtlı ve süreklilik arz eden silahlı saldırısını”, “transatlantik topluluğun barış ve güvenliğini tehdit eden bir saldırı” olarak değerlendirecek.
Belgeye göre, Rusya anlaşmayı ihlal ederse, ABD Ukrayna’yı korumak için askerî harekât başlatabilecek ve bu adım İngiltere, Fransa, Almanya, Polonya ve Finlandiya dahil NATO üyeleri tarafından desteklenecek.
Bu belge ilk etapta on yıl boyunca geçerli olacak ve ilerleyen dönemlerde yenilenmeye açık olacak.
Kaynak: Gazete Oksijen
