24 Şubat 2022'de başlayan savaşta Rus ordusunun en büyük hedefi birkaç gün içinde Kiev'e girip kukla bir hükümeti başa getirmekti. 65 kilometrelik Rus ordusuna ait konvoy Kiev sınırına doğru ilerlerken Ukrayna kanadı tank ve zırhlı araçları Bayraktar TB2'ler ile hedef aldı. İlk kez devasa bir savaşta sahneye çıkan TB2'ler Rus ordusunu geri püskürtünce Moskova kanadı taktik değişikliğine gitti ve savaşı ülkenin doğusuna yaydı. Ukrayna ordusu cephe savaşın da da dronları ana unsurlardan biri haline getirdi. Tank, asker, zırhlı araç gibi birçok hedef oldukça düşük maliyetli dronlar ile yok edildi. The Times'da yer alan haberde Rusya-Ukrayna savaşının belirleyici silahları olan dronlar incelendi.
Rusya, insansız hava aracı yarışında öne geçti. Moskova, orta menzilli FPV dronlar ve savaşın seyrini değiştiren fiber optik varyantların üretiminde ve kullanımında Kiev’i geride bıraktı.
Elektronik karıştırmalara karşı çoğu zaman dirençli olan, Molniya-1 gibi yeni nesil, seri üretim Rus orta menzilli FPV dronlar ve fiber optik FPV eşdeğerleri, yalnızca cephede faaliyet göstermekle kalmıyor, aynı zamanda cephe hattının fiziksel yapısını, savaşın taktiklerini ve savaşan askerlerin psikolojisini kökten değiştiriyor. Bu dronlar Ukrayna’nın lojistik kabiliyetleri üzerinde de oldukça yıkıcı bir etkiye sahip.
20 kilometre uzaktan vurabiliyor
Hedefe çarpana kadar bir operatör tarafından uzaktan kontrol edilen FPV dronlar, 2024’te Ukrayna'daki savaş alanlarına egemen oldu ve her iki taraf için de diğer tüm silah sistemlerinden daha fazla askeri öldürdü ya da yaraladı. Son altı ayda bu FPV’lerin menzili büyük ölçüde artırıldı; Rus yapımı Molniya-1 ve Molniya-2 gibi modeller, Ukrayna pozisyonlarını ve lojistik konvoylarını 20 kilometre uzaktan vurabiliyor.
2025’te karanlık bir şöhret kazanan bir başka FPV türü daha ortaya çıktı: fiber optik FPV dron. Standart FPV modeli gibi, Ruslar tarafından geliştirilen bu yeni tür de dört pervaneli bir tasarıma sahip. Bu dronlar üstte batarya taşırken altta mühimmat taşıyor.
Elektronik harpa karşı bağışık
Ancak standart FPV dronlar elektronik harp sistemleriyle karıştırılabilirken, fiber optik FPV dronlar bu tür önlemlere karşı bağışık. Bu silah sistemi, pilotuna doğrudan bağlanan son derece ince bir fiber optik kabloyla yönlendiriliyor. Kusursuza yakın bir video aktarımı sağlayarak hedefe kadar yönlendirilen bu sistem, kablolu, yüksek manevra kabiliyetine sahip, karıştırılamayan ve radyo tabanlı drone dedektörlerinden kaçabilen ölümcül bir dron haline geliyor.
Cephelere ikmal sağlanamıyor
Molniya gibi orta menzilli FPV’lerle paralel çalışan fiber optik dronlar, Ukrayna’nın cephedeki birliklerine ikmal sağlama kabiliyetini ağır şekilde sarstı.
Sadece geçen hafta, Rus FPV dron saldırıları Ukrayna’nın savunmasının Donbas’taki kalesi sayılan ve Ukrayna kontrolündeki Kramatorsk şehrinin 20 kilometre dışındaki yollarda ilerleyen ikmal konvoylarına yöneldi.
Bu dronların cephedeki askerler üzerindeki etkisi oldukça kapsamlı. Tanklar ve zırhlı personel taşıyıcılar, bir zamanların cephe atları, artık cephe hattında neredeyse tamamen işlevsiz hale geldi ve göründükleri anda yok ediliyorlar.
Ukrayna Ordusu mensubu Teğmen Stanyslav "Zırhlı araçlarımız sıfır noktasına yaklaştığında hemen üzerimize üşüşüyor” diyor ve ekliyor: "Tankların devri sona erdi."
Cephenin dinamikleri tamamen değişti
2023 sonlarına kadar her iki tarafın piyadeleri, standart rotasyon görevleriyle cepheye zırhlı personel taşıyıcılarla taşınır, son birkaç yüz metreyi yürüyerek kat ederdi.
Şimdi, dronların yarattığı çekince yüzünden piyadeler cepheye bırakılıyor ve cephe hattındaki “sıfır noktası”na ulaşmak için gece boyunca ağaçlar arasında 5 ila 8 kilometrelik yolları yürüyorlar.
Nihayet cepheye varabildiklerinde, 2024’ün başında olduğu gibi iki hafta içinde rotasyonla geri çekilmek yerine aylarca siperlerde kalıyorlar. Bu uzun süreli kalışlarda neredeyse hiç insan teması olmadan bütün erzak ihtiyaçları tarım donlarıyla karşılanıyor.
Medya da tehlikede
Dronlar, Ukrayna’nın savaş çabalarının başka bir yönünü de etkiledi: medya erişimini. 93. Tugay, cepheden haber yapmaları için gazetecilere iyi erişim sağlamasıyla biliniyordu. Ukrayna ordusunun bile cephedeki birliklere ulaşmakta zorlandığı bu dönemde, gazetecilere sağlanan erişim büyük ölçüde azaldı.
Birçok medya kuruluşu artık cepheye 15 kilometreden yakın bölgelerde gazeteci görevlendirmekte isteksiz. Ukrayna tugayları da gazetecileri araçla cepheye götürmenin askerlerine yarattığı risk konusunda temkinli.
İki yıl önce, 93. Tugay’ın 41 yaşındaki basın subayı Iryna Rybakova, cepheye yüzlerce gazeteci ziyareti düzenlemişti. Şimdi bu sayı parmakla sayılacak kadar az.
