Batılı güçler ve diğer ülkeler Pazar günü İsviçre'de düzenlenen bir zirvede Ukrayna'daki savaşın nasıl sona erdirileceği konusunda bir uzlaşmaya varılması için bastırdı ancak gelecekteki görüşmelerin Rusya'yı içerip içermeyeceği konusunda bir netlik yoktu.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin talimatıyla İsviçre'nin Alp Dağları'ndaki bir tatil beldesinde düzenlenen iki günlük görüşmelere 90'dan fazla ülke katıldı.
Rusya ve Çin katılmadı
Ancak davet edilmeyen ve katılmak istemediğini açıkça ifade eden Moskova, zirveyi zaman kaybı olarak nitelendirdi. Zirveye katılmayan bir diğer önemli ülke de Çin oldu.
İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis, Ukrayna Barış Zirvesi'nin ardından Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin kesinlikle ikinci bir zirve düzenleme niyetinde olduğunu belirtti.
Konferans yine de hem Ukrayna'nın müttefiklerinden aldığı geniş desteğin hem de Ukrayna güçlerinin son askeri geri dönüşler ve Batı yardımındaki gecikmelerin ardından geri adım atmasıyla birlikte kalıcı bir ateşkesin önündeki zorlukların altını çizdi. Rusya Ukrayna'nın yaklaşık %20'sini kontrol ediyor.
Reuters tarafından görülen nihai bildiri taslağında Rusya'nın işgalinden "savaş" olarak bahsediliyor -ki bu Moskova'nın reddettiği bir tanımlama- ve Ukrayna'nın Zaporijya nükleer santrali ve Azak Denizi limanları üzerindeki kontrolünün yeniden tesis edilmesi çağrısında bulunuluyor.
Savaş sonrası çözüm masada değil
Taslak 13 Haziran tarihli ve Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi çağrısında bulunuyor. Ancak konferansta Ukrayna için savaş sonrası çözümün nasıl olacağı, Ukrayna'nın NATO ittifakına katılıp katılamayacağı ya da her iki taraftan askerlerin nasıl çekileceği gibi daha zorlu konulara değinilmedi.
Avusturya Şansölyesi Karl Nehammer, deklarasyonun ifade biçiminin oybirliğiyle destek bulamayabileceğini söyledi. Zirvede ayrıca bu türden bir başka toplantının -muhtemelen Suudi Arabistan- ev sahibinin de belirlenmesi umuluyordu ancak Nehammer böyle bir zirvenin nasıl bir formatta olabileceğini ve Rusya'nın orada olup olmayacağını söylemek için henüz erken olduğunu söyledi.
Bildiriyi herkes imzalamayacak
Nehammer, Moskova'nın katılımı olmadan başka bir ara konferansa ihtiyaç duyulabileceğini söyledi ve
"Benim görüşüme göre bildiri herkes tarafından imzalanmayacak, çünkü bu yine kelimelerin özel seçimiyle ilgili bir mesele, ancak imzalamayacak olanlar bile pozisyonlarının aynı olduğunu, savaşın sona ermesi gerektiğini açıkça belirttiler" dedi.
Kremlin, Kiev ile gelecekte yapılacak görüşmeleri göz ardı etmedi ancak herhangi bir müzakerenin güvenilirliğini sağlamak için garantilere ihtiyaç duyulacağını söyledi.
Aralarında ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un da bulunduğu liderler, savaşın sona erdirilmesine yönelik uluslararası desteği güçlendirmek amacıyla Buergenstock dağındaki tatil beldesinde bir araya geldi.
Birçok Batılı lider işgali kınadıklarını dile getirirken Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in barış için Ukrayna'nın bir bölümünü talep etmesini de reddetti.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba daha sonra yayınlanacak nihai bildiri hakkında gazetecilere yaptığı açıklamada "Metin dengeli, Ukrayna'nın ısrarcı olduğu tüm ilkesel pozisyonlarımız dikkate alındı" dedi ve şöyle devam etti:
"Elbette Rusya ile konuşmanın gerekli olacağı bir zamanın geleceğini çok iyi anlıyoruz. Ancak pozisyonumuz çok net: Rusya'nın şu anda konuştuğu gibi ültimatom diliyle konuşmasına izin vermeyeceğiz"
Bazı liderler zirveden erken ayrıldı.
Daha geniş bir katılım şart
Zelenski, Luzern Gölü'ne bakan tatil beldesindeki zirveyi Kiev'e uluslararası desteğin bir göstergesi olarak yorumlarken, bazı Avrupalı müttefikler daha geniş bir katılımın gerekli olduğunu söyledi.
İsviçreli ve Ukraynalı organizatörlerin ana hedeflerinden biri Pazar günü bir sonraki zirve için ev sahibi ülkeyi açıklamaktı. Suudi Arabistan favorilerden biri ve Dışişleri Bakanı Prens Faisal bin Farhan Al Saud krallığın barış sürecine yardımcı olmaya hazır olduğunu söyledi ancak uygulanabilir bir çözümün "zor uzlaşmalara" bağlı olacağı konusunda uyardı.
Denge politikası
Kaynaklar, zirvenin sonuç bildirgesinde Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin açık bir şekilde kınanması ile mümkün olan en geniş desteği sağlayacak ifadeler arasında bir denge kurulmasının, etkinlikteki diplomatik çekişmenin bir parçası olduğunu söylüyor.
Rusya zirveyi küçümserken, Çin'in zirveye katılmama kararı Rusya'nın küresel olarak izole edildiğini gösterme umutlarını azalttı.
İsviçre 'tarafsızlığı' tartışıyor
İsviçre de bazı iç eleştirilerle karşı karşıya kaldı. Sağcı İsviçre Halk Partisi'nden (SVP) Nils Fiechter, Russia Today'e katılarak zirveyi bir "saçmalık" olarak nitelendirdi. Zirvenin İsviçre'nin tarafsızlığını zedelediği uyarısında bulunan Fiechter, Rusya'nın da masada bir koltuğa sahip olması gerektiğini söyledi.
