ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili, Çin’in önde gelen yapay zeka şirketlerinden DeepSeek’in, Çin ordusu (PLA) ve istihbarat birimlerine destek sağladığını, bu desteğin yalnızca açık kaynaklardan sağlanan bilgilerle sınırlı olmadığını söyledi. Reuters’a konuşan yetkili, şirketin ABD’nin ihracat kısıtlamalarına rağmen gelişmiş Nvidia çiplerine ulaşmak için Güneydoğu Asya’da paravan şirketler kurduğunu ifade etti.
2023 yılının başlarında geliştirdiği DeepSeek-V3 ve DeepSeek-R1 modelleriyle küresel çapta dikkat çeken Hangzhou merkezli DeepSeek, bu modellerin performans açısından ABD’li rakipleri OpenAI ve Meta ile yarıştığını, maliyetlerinin ise çok daha düşük olduğunu iddia etmişti. Ancak ABD'li uzmanlar, bu iddialara şüpheyle yaklaşıyor.
Yetkili, "DeepSeek’in Çin’in askeri ve istihbarat operasyonlarına gönüllü şekilde destek verdiğini ve bu desteğin süreceğini öngörüyoruz," dedi. Şirketin Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) ve savunma sanayii ile bağlantılı kuruluşlar için teknoloji hizmetleri sunduğuna dair 150'den fazla satın alma kaydı bulunduğu da belirtildi.
ABD'nin tespitlerine göre DeepSeek, Nvidia’nın 2022’den bu yana Çin’e ihracatına izin verilmeyen yüksek performanslı H100 çiplerine “büyük miktarda” erişim sağlamış durumda. Yetkili, şirketin bu çipleri dolaylı yollarla elde etmek için Güneydoğu Asya’da veri merkezlerine erişmeye çalıştığını, bazı sunuculara uzaktan bağlanarak ABD menşeli çiplere ulaşmaya çalıştığını kaydetti. Ancak bu yöntemlerle ihracat kontrollerinin aşılıp aşılmadığı henüz netlik kazanmadı.
Nvidia: Sadece Huawei bölgede
DeepSeek, konuyla ilgili sorulara yanıt vermezken, Nvidia ise yaptığı açıklamada, “ABD’nin mevcut ihracat kontrolleri nedeniyle Çin veri merkezi pazarından fiilen çekildik. Bu pazarda artık yalnızca Huawei gibi rakipler faaliyet gösteriyor” dedi.
ABD’li yasa koyucular, daha önce DeepSeek’in gizlilik politikalarına dayanarak, şirketin ABD'li kullanıcıların verilerini Çin’e aktardığını ve bu süreçte Çin devletiyle bağlantılı telekom şirketi China Mobile üzerinden veri transferi sağladığını öne sürmüştü. DeepSeek, bu iddialara da yanıt vermedi.
Diğer yandan Singapur’da üç kişi, Nvidia çiplerinin DeepSeek’e aktarımıyla bağlantılı olduğu öne sürülen bir dolandırıcılık davası kapsamında şubat ayında suçlanmıştı. Ayrıca Malezya Ticaret Bakanlığı da, ülkede faaliyet gösteren ve Çin menşeli olduğu düşünülen bir şirketin Nvidia çiplerini büyük dil modeli eğitimi amacıyla kullanıp kullanmadığını araştırıyor.
Henüz ABD’nin ihracat kara listesine alınmayan DeepSeek’e karşı ilave yaptırımların uygulanıp uygulanmayacağı ise belirsizliğini koruyor. ABD Dışişleri yetkilisi, bu konuda “şu an açıklanacak yeni bir adım bulunmadığını” söyledi.
