ABD-Rusya ortaklığı başlamış olabilir mi? Trump-Putin zirvesinden öne çıkan kritik detaylar

ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna savaşına çözüm arayışıyla gerçekleşen yüksek profilli Alaska zirvesi, üç saate yakın süren görüşmenin ardından barışa dair somut bir adım olmadan sona erdi. Ateşkes çıkmadı, ancak yeni bir davet gündeme geldi: Moskova.

Putin'in bu sürpriz daveti aslında hiç de beklenmedik bir şey değildi. Rus lider Alaska'ya uçmadan önce İkinci Dünya Savaşı'nda ABD-Sovyetler işbirliğini simgeleyen anıta çiçek bıraktı. Mesaj oldukça netti; Bir zamanlar ortaktık.

Putin’e kırmızı halılı karşılama mı? Güç gösterisi mi?

Cuma günü Alaska’ya inen Putin, Joint Base Elmendorf-Richardson üssünde kırmızı halıyla karşılandı. Trump, Rus lideri alkışlarla selamladı, ikili sıcak bir şekilde el sıkıştı.

Batı tarafından uzun süredir dışlanan Putin için bu görüntüler Kremlin açısından büyük bir diplomatik zafer niteliği taşıdı. Üstelik Putin, kendi makam aracını bırakıp Trump’ın zırhlı limuzinine binmeyi tercih etti. Kameralara kahkahalarla yansıyan bu an Kremlin’in beklentilerinin de ötesine geçti.

Beklentilerin ötesine geçse de ABD'nin perde arkasında verdiği mesajlar da uluslararası basında ses getirdi. Putin ile Trump'ın fotoğraf vereceği anlarda tesadüfen gökyüzünde B-2 bombardıman uçağı ve ona eşlik eden F-22'ler görüldü. B-2 bombardıman uçağının bütün pazarlaması gizlilik seviyesi üzerine ve sloganları 'Bizi görüyorsan, hedef sen değilsin' peki hedef kim?

Putin'in konvoyunun ilerlediği yol da dikkat çekti, yol boyunca etrafının F-35 ve F-22 savaş uçaklarıyla çevrili olduğu alan Rus bir yetkili tarafından kayda alındı. 

'Ukrayna zirvesinde' Çin detayı

ABD Başkanı Donald Trump, Rus petrolü satın alan Çin gibi ülkelere yönelik yaptırım planı olmadığını, ancak bunu “iki ya da üç hafta içinde” yeniden değerlendirebileceğini söyledi.

Trump, Rusya’yı savaşı bitirmeye zorlamak amacıyla Moskova ve ticaret ortaklarına ağır yaptırımlar uygulanabileceğini daha önce dile getirmişti. Geçtiğimiz hafta Hindistan’ın Rus petrolü ithalatını sürdürmesi gerekçesiyle Hint mallarına ek %25 gümrük vergisi getirmişti.

Sert sorulara alışık olmayan Putin

Rusya’da medyayı kontrol altına almış olan Putin, Alaska’da alışık olmadığı bir tabloyla karşılaştı. Gazeteciler, “Sivilleri öldürmeyi bırakacak mısınız?” ve “Zelenski ile üçlü zirveye hazır mısınız?” gibi sert sorular yöneltti. Putin ise omuz silkip tebessümle karşılık verdi, net bir yanıt vermedi.

Beklenen basın toplantısı yerine kısa açıklamalar

Görüşme beklenenden erken bitti. İki lider ortak basın toplantısı düzenlemek yerine yalnızca kısa açıklamalar yaptı. Putin, “yapıcı ve karşılıklı saygıya dayalı” bir atmosferde görüşüldüğünü söyledi, ardından Alaska’nın Rusya ile tarihi bağlarını anlattı.

Ukrayna’ya ancak birkaç dakika sonra değinen Putin, “anlaşmaya varıldığını” öne sürdü ama barış için “sorunun kökenlerinin çözülmesi” gerektiğini vurguladı. Bu ifade, Kremlin’in yıllardır dile getirdiği, Ukrayna’nın Rusya’nın işgal ettiği bölgeleri tanıması, tarafsızlaşması ve silahsızlanması gibi taleplerine işaret ediyordu. Kiev açısından kabul edilmesi imkânsız koşullar, ateşkesin de hala uzak olduğunu gösterdi.

Trump’tan sessizlik ve belirsizlik

Trump ise açıklamasında Ukrayna’dan doğrudan bahsetmedi. Savaşta “her hafta 5 ila 7 bin kişinin öldüğünü” dile getirmekle yetindi. Toplantıyı “çok verimli” olarak niteleyen Trump, “pek çok konuda anlaştık, büyük ilerleme kaydettik” dedi ancak ayrıntı paylaşmadı.

“Henüz bir yere varamadık” diyen Trump, yine de iyimser bir tonla “Ama oraya ulaşma şansımız çok yüksek” ifadelerini kullandı.

“Bir dahaki sefere Moskova’da”

Zirveden somut bir sonuç çıkmasa da iki liderin yakın görüntüleri sosyal medyada geniş yankı buldu. Putin, Trump’ın “Ben görevde olsaydım bu savaş çıkmazdı” söylemine atıfta bulunarak, görüşmenin sonunda İngilizce bir cümle kurdu: “Next time in Moscow” (Bir dahaki sefere Moskova’da).

Trump ise “Bu bana biraz sıkıntı çıkarır ama olabilir” diyerek gülümsedi. Putin görüşme sonrası resmi programda olmasına rağmen yemeğe katılmayarak ülkeden ayrıldı.

Sonuçta Alaska buluşması, Ukrayna’ya barış getirmedi. Ancak Kremlin için diplomatik sahneye dönüş ve ABD ile yakınlaşmanın işaretleri oldu.