ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin ay başında Tayvan'ı ziyareti nedeniyle Pekin ile Washington arasında yaşanan gerilimin yankıları sürerken, taraflar, birbirini, gerilimi kullanarak Ada'daki statükoyu değiştirmeye çalışmakla suçladı. ABD'nin Doğu Asya ve Pasifik İlişkilerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Daniel Kritenbrink ve Çin'in Washington Büyükelçisi Çin Gang, Pelosi'nin ziyareti ve ardından yaşanan gerilimlere ilişkin Amerikan basınına değerlendirmelerde bulundu.
"Kampanyanın amacı belli"
Kritenbrink, Çin'in Pelosi'nin ziyaretini "bahane" edip "Tayvan üzerinde yoğun bir baskı kampanyası başlattığını" savunarak, "Bu kampanyanın amacı belli; Tayvan'ı korkutarak kendi tezlerine uymaya zorlamak ve direncini kırmak" dedi.
Pelosi'nin ziyaretinin daha önce de örneği bulunduğunu ve ABD'nin, Pekin'i Çin'in meşru temsilcisi kabul eden "tek Çin" politikası ile tutarsız olmadığını vurgulayan Kritenbrink, "Çin Halk Cumhuriyeti (Pelosi'nin ziyaretine) aşırı tepki gösterdi ve benzeri görülmemiş provokatif ve istikrarsızlaştırıcı eylemlerini sürdürüyor" ifadelerini kullandı. Kritenbrink, Pekin'i gerilimi kullanarak Ada'daki statükoyu değiştirmeye çalışmakla suçladı.
"Statükoyu değiştiren kim?"
Çin'in Washington Büyükelçisi Çin Gang ise ABD'de bir grup gazeteciyle yaptığı ortak mülakatta, ülkesinin, "Çin'in tek olduğu ve Ada'nın sonunda ana kara ile birleşeceği" yönündeki uluslararası uzlaşmaya bağlı olduğunu belirterek, "Statükoyu değiştiren kim? Çin değil, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçı güçler ve ABD'nin kendisi" dedi.
Tayvan lideri Tsai Ing-wen'in, Tayvan Boğazı'ndaki tarafların, "tek Çin'in olduğu fakat onun egemenliğe ilişkin iki ayrı yorumun bulunduğu" yönündeki yarı-resmi "1992 uzlaşmasını" tanımayarak ana kara ile ilişkileri koparmaya çalıştığını savunan Büyükelçi Çin Gang, Washington'ın da Tayvan ile resmi etkileşimleri artırıp Ada'ya silah satarak ve gerektiğinde askeri olarak savunmayı vaat ederek, sorunu, Çin'i çevrelemek amacıyla kullandığını ileri sürdü.
Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'nin Tayvan ziyareti
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyeti, 2 ve 3 Ağustos'ta Tayvan'ı ziyaret etmişti. Ziyaret, Ada'yı topraklarının parçası olarak gören Pekin'in tepkisini çekmiş, Çin ordusu ziyaretin ardından Ada çevresinde askeri tatbikatlara başlamıştı.
7 gün süren tatbikatlar, Ada'nın çevresinde fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında, Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.
Ordu sözcüsü, 10 Ağustos'ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş ancak Tayvan Boğazı'ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti. Pelosi, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Ada'yı 25 yıl aradan sonra ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olmuştu. Daha önce 1997'de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti. Pekin, "tek Çin ilkesini" vurgulayarak, Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkilerini kesmesini şart koşuyor.
Kaynak: AA
