02 Mayıs 2024, Perşembe Gazete Oksijen
Haber Giriş: 24.04.2023 10:55 | Son Güncelleme: 24.04.2023 11:20

ABD'de gizli belge tartışmaları: İzin sistemi ne kadar güvenilir?

Pentagon'dan yaşanan son sızıntı, ABD'de gizli belgeleri kimlerin görebildiği, bu izinlerin nasıl verildiği ve incelendiğine dair tartışmaları da canlandırdı. Yetkililer, tutarsız inceleme prosedürleri konusunda uyarıyor
ABD'de gizli belge tartışmaları: İzin sistemi ne kadar güvenilir?

ABD'de Hava Ulusal Muhafızı Jack Teixeira tarafından gizli belgelerin sızdırıldığı iddiasının ardından, hükümette personelin yetkileri ve izinleri mercek altına alınıyor. Wall Street Jorunal'ın federal incelemelere dayandırdığı haberine göre söz konusu izinler baskı altında. 

Konuyu inceleyenler, gizli bilgilere erişim gerektiren hem hükümet hem de sivil sorumlulukların sayısının yaygınlaşmasının, milyonlarca kişiye güvenlik izni sağlayan sistemin etkin bir şekilde yürütülmesini zorlaştırdığını söyledi. Buna ek olarak, hükümet tarafından üretilen gizli materyal miktarındaki artış sınıflandırma seviyelerinin önemini zedeledi. Sistemi inceleyen eski yetkililer ve analistler, bu durumun gerçekten hassas olan bilgileri koruma çabalarını karmaşıklaştırdığını belirtti. 

"Sızıntı olması mı gerekiyor?"

Senatör Mark Warner bir röportajında "En iyi uygulamaları, uygulamaya koymadan önce ordunun her bölümünü ve istihbarat topluluğunun her bölümünü gözden geçirmemiz ve bu kuruluşların her birinde bir sızıntı olması mı gerekiyor?" diye sordu. Warner, Cumhuriyetçi senatörlerle birlikte yıllardır sınıflandırma sisteminde değişiklik yapılması için baskı yapıyor ve şu anda sınıflandırma sistemini merkezileştirmek ve izin sürecini standartlaştırmak için iki partili bir yasa üzerinde çalışıyor. 

Havacı Teixeira, internet sohbet odalarına son derece gizli bilgiler göndermekle suçlanıyor. Bu bilgiler Amerika'nın kendi müttefiklerini gözetlediğini ve Rus güçlerine karşı bahar saldırısına hazırlanan Ukrayna'nın savaş sırlarını ortaya çıkaran izinsiz ifşaatlar. Havacı Teixeira'nın Perşembe günü tutukluluk duruşmasının bir parçası olarak yeniden mahkemeye çıkması bekleniyor. Henüz bir savunma yapmadı.

4,2 milyon kişi izne sahip

Ulusal İstihbarat Direktörü Ofisi'nin 2020 raporuna göre, ABD'de hükümet ve siviller dahil olmak üzere yaklaşık 4,2 milyon kişi güvenlik iznine sahip. Sırlara erişimi olanlar sadece üniformalı askeri personel ve hükümet çalışanları değil; bu toplam sayının bir milyondan fazlasını özel şirketler için çalışan müteahhitler oluşturuyor.

Özel sektörle rekabet

İşverenleri gizli bilgilere sahip potansiyel çalışanlarla buluşturan ClearanceJobs.com'un başkanı Evan Lesser'e göre, ABD hükümeti de özel sektördeki yüksek maaşlarla rekabet etmekte zorlandığı için yeterli sayıda BT ve siber güvenlik çalışanını işe almakta zorlanıyor. Lesser, "Kim ne derse desin, Savunma Bakanlığı iznine sahip az sayıda insan var" dedi. Sitesinde güvenlik izni gerektiren yaklaşık 75 bin iş olduğunu ve bunların yaklaşık yüzde 65 ila 70'inin bilgi teknolojisi veya mühendislik alanında olduğunu söyledi. Lesser, "Gerçekten de kalifiye ve güvenlik izni olan kişilerden daha fazla iş var. İşverenler yetenek için kıyasıya bir mücadele içinde" dedi.

Yıllardır eksiklikler var

Güvenlik izni süreci uzun yıllardır eksikliklerle boğuşuyor. 2013 yılında Ulusal Güvenlik Ajansı için çalışan Edward Snowden adlı bir müteahhit çok gizli belgeleri gazetecilere sızdırdı. Havacı Teixeira gibi Snowden da teknik destek bölümünde çalışıyordu. Kongre için çalışan ve partizan olmayan bir araştırma kurumu olan Hükümet Sorumluluk Ofisi (GAO) tarafından 20 Nisan'da yayınlanan bir rapora göre güvenlik sistemi, son yıllarda iyileştirme ve modernleştirme vaadiyle yapılan değişikliklere rağmen bir dizi alanda geride kaldı. GAO ve diğerlerine göre, tutarsız inceleme prosedürleri, birikmiş işler ve sistemin ölçülebilir etkinliğinin olmaması, sistemi savunmasız bırakan faktörler olarak gösterildi. 

GAO direktörlerinden Alissa Czyz'e göre, sistemin işleyişini elden geçirme çabalarına rağmen ilerleme kaydedilemedi. Czyz, izin sisteminin 2018 yılında GAO'nun yüksek riskli listesine alındığını, bu terimin kurumun israf, dolandırıcılık, suiistimal ve kötü yönetim gibi konulara karşı savunmasız olan hükümet bölümleri için kullandığını söyledi. O yıl, yürütme organı Güvenilir İşgücü 2.0 ve sürekli inceleme adı verilen yeni bir girişim başlattı. Bu sistem kapsamında, yetki almak için başvuran kişiler daha kolay başvuru yapacak ve yetkiyi aldıktan sonra otomatik sistemler, bir kişinin artık güvenilir olmadığına işaret edebilecek uyarıları belirlemek için kredi kontrollerinden tutuklama kayıtlarına kadar yarım düzineden fazla konuyu sürekli olarak izleyecekti.

"Güvenilir bir veri yok"

Güvenilir İşgücü sisteminin benimsenmesinin bir parçası olarak Pentagon 2021 yılında, departmanda o zamanlar 3,6 milyon olan tüm izinli kişilerin sürekli incelemeden geçirildiğini söyledi. Ancak yetkililer, GAO'nun sistemle ilgili endişelerini büyük ölçüde dile getirdiğini, çünkü sistemin izinlere sahip olmaması gereken kişileri belirlemede ne kadar iyi çalıştığını gösteren güvenilir bir veri olmadığını söyledi. Otomatik sistem, insan müfettişlerin zamanını alan şeyleri işaretleyerek aşırı hassas olabilir. Czyz yeni sistem hakkında "İşleri hızlandırma, daha verimli olma ve izinleri olan kişilerin daha fazla denetlenmesini sağlama potansiyeline sahip ancak henüz tam olarak uygulanmıyor" dedi.