Alaska'da tarihi zirve: 'İlerleme' sağlandı 'anlaşma' çıkmadı

ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, beraberindeki üst düzey heyetlerle Alaska'nın Anchorage kentinde bir araya geldi. Rusya ile Ukrayna arasında olası ateşkesi ve ikili ilişkileri ele alan liderlerin 'Barışın Peşinde" temasıyla yürütülen görüşmesi tamamlandı. Görüşme, yaklaşık 3 saat sürdü. 'Üçe üç' formatındaki görüşmede, Trump'a ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff eşlik ederken, Putin'in heyetinde ise Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov yer aldı.

Putin: Yapıcı ve faydalı geçti

İki lider görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Toplantıda ilk sözü alan Putin, zirveye ilişkin, "Görüşmemiz yapıcı, karşılıklı saygıya dayalı ve faydalı geçti" diye konuştu. Putin, Trump'a Alaska'ya davet etmesinden dolayı minnettar olduğunu dile getirerek, "Burada buluşmamız oldukça mantıklı. Ne de olsa ülkelerimiz okyanuslarla ayrılsa da aslında yakın komşular. Uçaktan çıktığımda Trump'a 'İyi günler değerli komşum. Sizi sağlıklı ve hayatta görmek çok güzel' dedim. Bizi bir tek Bering Boğazı ayırıyor" dedi.

"Ülkelerimizin ortak düşmanları birlikte yenmesiyle ilgili tarihi örnekleri unutmayacağız"

Alaska'nın, Rusya ve ABD'nin ortak tarihinin önemli parçasıyla bağlantılı olduğunun altını çizen Putin, burada İkinci Dünya Savaşı esnasında "Lend-Lease" sözleşmesi kapsamında savaş uçakları, uçak ve askeri teçhizatın sevkiyatı için hava yolu kurulduğunu anımsattı. Putin, "Ülkelerimizin askeri yoldaşlık ve ittifak ruhuyla ortak düşmanları birlikte yenmesi, birbirlerine destek sağlamasıyla ilgili tarihi örnekleri unutmayacağız. Bu mirasın, en zor koşullarda bile karşılıklı yarar sağlayan eşit ilişkileri yeni bir aşamada yeniden kurmamıza ve inşa etmemize yardımcı olacağından eminim" ifadelerini kullandı.

"İlişkilerimiz, Soğuk Savaş'tan bu yana en düşük seviyeye geriledi"

Rusya-ABD ilişkilerine değinen Putin, 4 yıldan fazla süredir üst düzeyde görüşmelerin yapılmadığını ve bu sürenin uzun olduğunu belirterek, "Geçtiğimiz dönem ikili ilişkiler açısından oldukça zordu. İlişkilerimiz, Soğuk Savaş'tan bu yana en düşük seviyeye geriledi. Bu da ülkelerimiz ve dünya için iyi değil. Er ya da geç durumu düzeltmek ve kavgadan diyaloğa geçmek gerekiyordu. Bu bağlamda iki devlet başkanının yüz yüze görüşmesine gerçekten ihtiyaç vardı" dedi. Trump ile doğrudan "çok iyi" etkileşim kurduklarını ve birkaç kez telefonda görüştüklerini dile getiren Putin, Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un Rusya'yı birkaç kez ziyaret ettiğini, iki ülkenin dışişleri bakanları ve yardımcıları arasında sürekli temas halinde olduklarını kaydetti.

Putin, "ABD’de yeni yönetimin iktidara gelmesiyle ikili ticaret hacmi artmaya başladı. Bu sembolik bir artış. Ancak yine de ikili ticaret hacmi yüzde 20 arttı. Ortak çalışmalar için pek çok ilgi çekici alanımız var. Rusya ile ABD arasında ticaret ve yatırım alanındaki ortaklığın büyük bir potansiyele sahip olduğu aşikar. İki ülkenin ticaret, enerji, dijital ve yüksek teknoloji ve uzay gibi alanlarda birbirlerine sunabileceği çok şey var." diye konuştu. ABD ile Arktika konusunda da çalışmalar yapabileceklerini dile getiren Putin, Rusya'nın uzak doğusu ve ABD'nin batı kıyısı dahil bölgeler arasında etkileşimin yeniden kurulmasının önemini vurguladı. Putin, "Ülkelerimizin yeni sayfa açması ve işbirliğine dönmesi önemli. Bunu yapmamız lazım" şeklinde konuştu.

"Sağlam ve uzun vadeli çözüm için krizin temel nedenleri ortadan kaldırılmalı"

Putin, Trump ile yaptığı görüşmenin içeriğine dair bilgi vererek, "Ukrayna etrafındaki durum zirvenin temel konularından biriydi. ABD yönetimi ve Trump’ın Ukrayna krizinin çözümüne yönelik girişimlerde bulunduğunu, krizin özünü ve köklerini anlamak istediğini görüyoruz" ifadelerini kullandı. Vladimir Putin, şöyle devam etti: "Ukrayna’da yaşananlar güvenliğimize temel tehditlerle bağlantılı. Bundan ziyade Ukrayna halkını kardeş olarak gördük ve görüyoruz. Köklerimiz bir. Tüm olanlar bizim için trajedi ve acı. Bu nedenle ülkemiz buna son vermekten yana. Bununla birlikte Ukrayna meselesinin sağlam ve uzun vadeli çözümü için krizin temel nedenlerinin ortadan kaldırılması, Rusya’nın tüm meşru endişelerinin dikkate alınması, Avrupa ve dünyada güvenlik alanında adil bir dengenin sağlanması gerekiyor."

"Ukrayna’nın güvenliğinin sağlanması gerekiyor"

Trump'ın Ukrayna'nın güvenliğiyle ilgili konuları dile getirdiğine işaret eden Putin, "Trump'ın bugün söylediklerine katılıyorum. Ukrayna’nın güvenliğinin sağlanması gerekiyor. Elbette, bu konuda çalışmaya hazırız. Trump ile vardığımız anlayışın hedefe ulaşmamıza ve Ukrayna’da barışın sağlanmasına yol açacağını umuyorum." dedi. Putin, "Ukrayna ve Avrupa ülkelerinin tüm bunları yapıcı bir şekilde kabul edeceklerini, provokasyon veya perde arkası entrikalarla ortaya çıkan ilerlemeyi engellemeye çalışmayacaklarını umduğunu" söyledi.

"Her iki tarafın da sonuç odaklı olması önemli"

Trump'a ortak çalışmalarından dolayı teşekkür eden Putin, şunları kaydetti: "Her iki tarafın da sonuç odaklı olması önemli. ABD Başkanı'nın ne yapmak istediğini bildiğini, ülkesinin refahını içtenlikle önemsediğini, aynı zamanda da Rusya'nın ulusal çıkarlarını anladığını görüyoruz. Bugün sağladığımız anlaşmaların, hem Ukrayna meselesinin çözümü için temel hem de Rusya ile ABD arasında iş odaklı pragmatik ilişkilerin yeniden kurulmasının başlangıcı olacağını umuyorum. Bu yolda ilerleyerek Ukrayna'daki çatışmalara bir an önce son verebileceğimize inanıyorum."

Trump: Anlaşma sağlanana kadar anlaşma yok

Donald Trump ise, "Bu toplantı çok verimli geçti. Gerçekten büyük ilerleme kaydettik. Birçok konuda anlaşmaya vardık. Ancak birkaç önemli konuda henüz tam olarak anlaşamadık" dedi. ABD Başkanı, "Henüz tam olarak anlaşamadığımız birkaç önemli konu da var, ancak bazı ilerlemeler kaydettik. Anlaşma sağlanana kadar anlaşma olmamıştır" ifadelerini kullandı. Putin ile görüşmesine ilişkin NATO üyesi ülkelerden "uygun olduğunu düşündüğü çeşitli kişileri" ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yi arayacağını belirten Trump, "Bugün gerçekten büyük ilerleme kaydettik. Başkan Putin ile her zaman harika bir ilişkim oldu. Birçok zorlu ve hatta iyi toplantılar yaptık" diye konuştu.

"Putin de bunu benim kadar istiyor"

Trump, "Rusya aldatmacası yüzünden" sürecin şimdiye kadar geciktiğini, bunun süreci yürütmede zorluk çıkardığını ve Putin'in de bu durumu anladığını vurguladı. Birçok noktada Putin ile anlaşmaya vardıklarını yineleyen Trump, geriye "çok az mesele kaldığını" ve kalanların bazılarının "o kadar da önemli olmadığını" dile getirdi. Trump, geriye kalan meselelerden birinin "muhtemelen en önemlisi olduğunu" ve ona "ulaşma şansının çok yüksek olduğunu" aktardı. Gelecekte de Rusya ile verimli toplantılar yapmayı umduğunu kaydeden Trump, "Haftada binlerce insanın öldürülmesini önleyeceğiz ve Başkan Putin bunu benim kadar istiyor" şeklinde konuştu.

Putin'e "Muhtemelen yakında görüşeceğiz" diyen Trump, Rus liderin "Moskova'da mı?" sorusuna "bunun mümkün olduğu" yanıtını verdi.

Öğle yemeği iptal edildi

Görüşmenin bitmesinin ardından, ABD ile Rus heyetleri arasında yapılması planlanan öğle yemeği iptal edildi. Putin ülkesine dönmek üzere uçağa binerken, Trump da Washington'a gitmek için "Air Force One" uçağına geçti.

Putin'i alkışlarla karşıladı

Zirvenin düzenlendiği Alaska eyaletinin Anchorage kentine ulaşan ilk lider Donald Trump oldu. 

Trump, Putin'i havalimanında alkışlayarak karşıladı. Piste serilen kırmızı halıda beraber yürüyen iki lider, 'Alaska 2025' yazan platformun üzerinde yan yana gelerek fotoğraf çektirdi.

Putin, fotoğraf çekimi sırasında "Sivilleri öldürmeyi bırakacak mısınız?" diye soran bir muhabire kulağını işaret ederek "Duymadım" yanıtını verdi. İki lider, ABD başkanlık aracı 'The Beast' ile toplantının yapılacağı salona gitti.

Putin, Trump'la görüşmesinin hemen ardından Anchorage şehri yakınlarındaki Fort Richardson Anıt Mezarlığı’na gitti. İkinci Dünya Savaşı’nda ABD’nin müttefik devletlere savaş malzemesi sağlama (Lend-Lease) anlaşması kapsamında ekipman taşırken hayatını kaybeden Sovyet pilot ve denizcilerin mezarlarına çiçek bırakan Putin, Alaska’daki Ortodoks din yetkilisi ile de ayaküstü görüştü.

New York Times: Trump ile görüşmek Putin için büyük bir zafer

Rus lider, Alaska yolculuğu sırasında uğradığı Rusya'nın kuzeydoğusundaki Magadan kentinde de İkinci Dünya Savaşı sırasında Alaska-Sibirya (AlSib) hava hattında görev yapan pilotların anısına yapılan 'AlSib Kahramanları' anıtına çiçek bıraktı.

Rus medyası görüntüyü yayınladı: Lavrov, Sovyetler Birliği kazağıyla Alaska'da

Zirveye ev sahipliği yapan Alaska, 1867'de Çarlık Rusya tarafından ABD'ye satılması nedeniyle görüşme yeri olarak sembolik bir anlam taşıyor.

Trump: Putin'le görüşme iyi geçmezse çekip giderim

Trump, Alaska'ya gitmek için bindiği Air Force One uçağında basın mensuplarının sorularını yanıtlayarak, görüşme sonucunda Rusya ile Ukrayna arasında bir ateşkes kararının alınmaması durumunda "mutlu olmayacağını" ifade etmişti. Donald Trump, Alaska'daki görüşmede Rusya-Ukrayna Savaşı'nı durduracak bir formül çıkmaması halinde Rusya'ya yaptırım uygulayacağını yinelemişti.