84 milyonu aşkın nüfusa sahip Almanya’da 2000 yılından bu yana vatandaşlık hakkı kazananların sayısı yaklaşık 3 milyon. Yani sonradan vatandaşlığa geçenler, nüfusta önemli bir yer teşkil ediyor. Sadece 2018-2023 arası verilen vatandaşlıklar 112 bin 340’tan 200 bin 95’e yükselerek beş yılda yüzde 78 oranında arttı. Ancak tanınan vatandaşlık sayısı hakkı artsa da Almanya Federal Hükümeti bu noktada bir problem görüyor. 27 Haziran itibarıyla yürürlüğe giren “Vatandaşlık Hukukunun Modernizasyonu Yasası” ile Alman vatandaşlığına başvurmak için gerekli oturum süresi 8 yıldan 5 yıla düşürülecek. Puan sistemi getirildi ve vatandaşlık almak isteyen kişinin eğitim, mesleki durum ve dil becerisi gibi yetilerine göre bu süre 3 yıla da inebilecek. Çifte vatandaşlık imkanı tanınacak. Ebeveynleri vatandaşı olmasa dahi bir ebeveyninin en az 5 yıl ülkede yasal olarak yaşaması, Almanya doğumlu olanların vatandaşlık edinebilmesi adına yeterli. Peki neden böyle bir adım atıldı? Federal hükümet verilerine bakıldığında Almanya’da yaşayan her 7 kişiden birinin yani 12 milyon civarı insanın Alman pasaportu yok. Bu 12 milyonluk grubun 5.3 milyonu ise en az 10 yıldan beri Almanya’da yaşıyor.
200 binden fazla başvuru işlemde
Ülkede göç ve entegrasyon konusunda bilim insanlarıyla çalışmalar yürüten kuruluş Göç Konseyi’ne (Rat für Migration/RfM) göre 2023 boyu 200 bin 95 kişinin vatandaşlığa kabulünün yanı sıra 80 ile sahip Almanya’nın veri alınabilen yalnız 42 ilinde incelenmeyi bekleyen başvuru sayısı 204 binden fazla. Almanya’nın doğusundaki en büyük şehirlerden biri olan Rostock’un nüfusu da hemen hemen bu civarda. Ülkedeki 41 şehrin nüfusu ise bu sayıdan daha az. Diğer bir deyişle bir şehir dolusu insan, başvurusunun sonuçlanmasını bekliyor. Göç Konseyi’nin medya servisi Mediendiest Integration’un sözcüsü Fabio Ghelli, Berlin’de Eyalet Göç Dairesi’nde bekleyen başvuru sayısının 40 bin civarında olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Hamburg'da 25 bin 600, Münih’te ise 17 bin 600 dolayında kişi şu anda vatandaşlığa kabul başvurularının değerlendirilmesini bekliyor.” Başvuru yapanların uyruğu belirtilmiyor ancak vatandaşlık verme sayısındaki artışa rağmen Türkiye menşelilere vatandaşlık verilmesinde belirgin düşüş var. Ülke genelinde verilen vatandaşlık sayısı yüzde 78 artsa da 2018-2023 arası Türklerin vatandaşlık edinme sayısında hemen hemen yüzde 36’lık bir gerileme gerçekleşmiş. Oysa 2018, 2019 ve 2020’de Türkiye orijinliler, Almanya’nın en çok vatandaşlık tanıdığı gruptu.
Son 5 yılda en çok vatandaşlık verilen 3 ülke
| ÜLKE | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
| Türkiye | 16.700 | 16.235 | 11.630 | 12.245 | 14.265 | 10.735 |
| Irak | 4.080 | 4.645 | 4.770 | 4.420 | 6.815 | 10.710 |
| Suriye | 2.880 | 3.860 | 6.700 | 19.095 | 48.385 | 75.485 |
| Verilen toplam vatandaşlık | 112.340 | 128.905 | 109.880 | 131.595 | 168.775 | 200.095 |
“3 yılda da sonuçlanabilir”
Ghelli, Suriyelilere 2021’den beri rekor sayıda vatandaşlık verilmesini on yıl önce patlak veren iç savaştan kaçanların artık vatandaşlığa hak kazanacakları süreye ulaşmalarına bağlıyor. “Vatandaşlık kanunundaki reform sonrası vatandaşlık başvurularına ilgi artıyor. Örnek vermek gerekirse Frankfurt ve Freiburg’da iletişime geçtiğimiz göç idareleri 27 Haziran’dan itibaren vatandaşlık başvurularının iki katın üstünde artmasını bekliyor. Bir diğer örnek olarak Köln'de ise danışmanlık hizmetlerine olan talep bu yılın henüz ilk birkaç ayında önceki yıla kıyasla iki katı yükseldi. Başvurular çoğalacak olsa da organizasyon konusunda ilk etapta aksaklıklar yaşanabilir. Çünkü bu alanda yeterli personel istihdamı yok ve bu da iş yükünü arttırıyor. Güncel durumda vatandaşlık başvurularının işlem süresi şehre, şehrin büyüklüğüne ve talep yoğunluğuna göre 3 aydan başlıyor, bu süre 3 yıla kadar uzayabiliyor.”
Vatandaşlığa geçişte yine artış olacak
Ghelli, Türkler açısından verilen vatandaşlık sayısında gözlenen azalmayı ise şöyle yorumluyor: “Başvuru bazında menşe ülkeye göre bir sınıflandırma yapılmadığından bu noktada bir şey söylemek güç. Fakat geçmişteki yüksek sayılarda Almanya’da yaşayan birçok Türk’ün çocuklarının jus soli, yani doğuştan vatandaşlık hakkına erişmesini bir etmen olarak görmek mümkün. Son dönemde de Türkiye’den Almanya’ya göç yine ivme kazandığından vatandaşlığa geçişlerde bir artış olmasını bekliyoruz.”
