Bilim insanları tarafından yapılan yeni çalışmalar, dünyadaki biyoçeşitliliğinin dörtte birinin 2100 yılına kadar yok edebilecek kitlesel bir yok oluşla karşı karşıya olduğu konusunda uyarıyor. Avustralyalı ve Avrupalı bilim insanları, iklim değişikliğinin neden olduğu küresel yok oluşları daha iyi gözlemlemek için sanal bir dünya geliştirdi. Sonuçlar, 2050 yılına kadar tüm bitki ve hayvan türlerinin yüzde 10’unun kaybolduğunu ve bu yüzyılın sonunda yüzde 27’ye yükseldiğini gösteriyor.
Dünya, tarihi boyunca 5 büyük toplu yok oluş gerçekleşti ve uzmanlar şu anda 6.sının gerçekleşebileceğini iddia ediyor. Çalışma, Avrupa Komisyonu'ndan bilim insanı Giovanni Strona ve Avustralya'daki Flinders Üniversitesi'nden Profesör Corey Bradshaw tarafından yönetildi. Akademisyenler, gezegenin insan faaliyetleri ve iklim değişikliği nedeniyle altıncı kitlesel yok olma olayına çoktan girdiğini söylüyor.
42 bin 100 tür yok olma tehlikesi altında
Uluslararası Doğayı Koruma Birliği'nin kırmızı listesine göre 42 bin 100'den fazla tür yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Profesör Bradshaw, "Bugün doğan ve 70'lerine kadar yaşayacak olan çocuklar, minik orkideler ve en küçük böceklerden fil ve koala gibi ikonik hayvanlara kadar kelimenin tam anlamıyla binlerce bitki ve hayvan türünün yok olmasına tanık olmayı bekleyebilirler" dedi.
Bilim insanları, bir süper bilgisayar kullanarak, birbirine bağlı türlerin kaderini tahmin etmek için 15 biden fazla besin ağı olan bir dünya yarattılar. Aracın dünyanın her yerindeki yok oluşları haritalayabildiğini söylüyorlar ve küresel çeşitlilik için korkunç bir gelecek ön görüyorlar, bu da dünyanın altıncı kitlesel yok oluş olayının eşiğinde olduğunu doğruluyor. Araştırmacılar, gelecek yüzyılda yok olma yörüngelerini değerlendirmeye yönelik geçmiş yaklaşımların kusurlu olduğunu çünkü bunların birlikte yok olma olaylarını içermediğini söylüyor.
“Yiyecek hiçbir şey kalmayınca avcının da nesli tükenecek”
Profesör Bradshaw, "Avını iklim değişikliğine kaptıran yırtıcı bir tür düşünün. Av türlerinin kaybı birincil bir yok oluş, daha sonrasında yiyecek hiçbir şey kalmayınca avcısının da nesli tükenecek” dedi. Çalışma için, sanal dünyaları birbirini yiyen bağlantılı türler gösterdi ve ardından gelecek tahminlerini bildirmek için iklim ve arazi kullanımı değişikliklerini uyguladı. Ekip, modelin Dünya'nın bir kopyasını üretmediğini, bunun yerine ekolojik olarak makul bir dünya inşa etmeyi amaçladığını belirtti. Omurgasız popülasyonlarının küresel olarak azaldığına dair artan kanıtlar olmasına rağmen, böcekler tükenmeyen kaynaklar olarak ele alınıyor.
Profesör Strona, "Aslında, sıfırdan sanal bir dünya oluşturduk ve gerçek dünyadaki devrilme noktalarının olasılığını belirlemek için dünya genelinde binlerce türün nihai kaderini haritaladık. Daha sonra, farklı iklim senaryolarına adaptasyonu değerlendirebilir ve birlikte yok olma modellerini tahmin etmek için diğer faktörlerle bağlantı kurabiliriz" dedi.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin (IPCC) dünyanın değişebileceği farklı yolları gösteren modellemesi olan birden fazla Paylaşılan Sosyoekonomik Yolu (SSP) test ettiler. Örneğin, SSP2 olarak adlandırılan bir SSP senaryosu 'yolun ortası' olarak tanımlanır, çünkü eğilimleri tarihsel modellerden önemli ölçüde sapmaz. Araştırmacılar, bu senaryoda küresel biyoçeşitlilik kayıplarının 2050'de yüzde altı olduğunu ve 2100'de yüzde 13'e yükseldiğini buldular.
Araştırmacılar, dünyadaki olası değişikliklerin SSP2 modelini kullanarak küresel biyoçeşitlilik kayıplarının 2050'de yüzde 6 olduğunu ve 2100'de yüzde 13'e yükseldiğini buldular. Ancak, SSP5 olarak bilinen en kötü senaryoda, bunun 2050'ye kadar yüzde 10 ve 2100'e kadar yüzde 27 olacağı tahmin ediliyor.
Science Advances'te yayınlanan çalışma, Kanada'nın Montreal kentinde düzenlenen 2022 Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik Konferansı'nda da (COP15) sunuldu. Ülkeler, 2030 yılına kadar gezegenin yüzde 30'unu korunan bir bölge olarak güvence altına almayı taahhüt eden doğayı korumak için tarihi bir anlaşma üzerinde anlaştılar.
