Bu yılın başlarında Taipei'yi ziyaret eden eski ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O'Brien, hemen her köşede otomatik silah kullanan bir Tayvanlı gördüğünde bunun Çin’in işgal planına karşı caydırıcı olacağını düşündü. Ancak durum pek de iyi gitmedi. Düşük suç oranlarına sahip bir bölgedeki halkı silahlandırmak üzerine makale yayınlayan Taipei Times gazetesi manşetinde “Vatandaşları silahlandırmak çözüm değil” yazdı. Eski Başkan Ma Ying-jeou'nun, silahlanma çağrısı yapması Tayvan’ı ikinci bir Ukrayna’ya çevirme eğilimi olarak adlandırıldı.
Tayvan her ne kadar ABD desteği alsa da hem sivil hem de askeri savunma konusunda ilerlemesi gereken daha çok yolu var. Eski Genelkurmay Başkanı Lee Hsi-min bir röportajda "Tayvan hazır olmaktan çok uzak" dedi. Caydırıcılık için ekipmanın çok önemli olduğunu vurgulayan Lee Hsi-min, en önemli şeyin kendinizi savunmak olduğunu söyledi.
ABD merkezli güvenlik analistleri ve yetkililerinin yanı sıra Taipei'deki hükümet üyeleriyle yapılan görüşmeler, Tayvan'ın caydırma yeteneği konusunda şüpheye düşürdü. Bloomberg Economics analisti Jennifer Welch, ABD, “Taipei hükümetinin önemli ilerleme kaydettiğini görüyor ancak yönetim aynı zamanda Tayvan'ın karşı karşıya olduğu tehdidin ciddiyetinden endişe duyuyor. Sonuç olarak Tayvan'ın bu tehdide ayak uydurmasını sağlamak için daha fazla ilerlemeye ihtiyacı var” dedi.
Seçim sonrası gerilim endişesi
Ocak seçimleri yaklaşırken, Tayvan Boğazı konusunda Çin'le yaşanacak olası gerilimler için endişeler daha da artıyor. Anketler, Washington'la ilişkileri güçlendirmek isteyen Başkan Yardımcısı Lai Ching-te'nin önde olduğunu gösteriyor. Bu da gerilimin azalmayacağı anlamına geliyor. Yetkililer ve analistlerin belirttiği sorunlar arasında, Tayvan ordusunun giderek küçülmesi de yer alıyor. ABD Ordusu Ulusal Kara İstihbarat Merkezi'nin eski kıdemli Çin analisti "Tayvan'ın pek iyi durumda olduğunu düşünmüyorum. Ağır M-1 tankları ve büyük gemiler almaktan doğru modernizasyon kararlarını veremiyorlar. Nasıl geliştiklerinden bahsediyorlar. Ama ben göremiyorum” dedi.
“40 günde yiyecekleri biter”
Stanford Üniversitesi Freeman Spogli Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü Merkez Üyesi Oriana Skylar Mastro, Çin ile savaşa girerse Tayvan'ın %200 kaybedeceğini söylüyor. Mastro, “Burası bir ada. 40 gün içinde yiyecekleri ve benzinleri biter. Abluka riskli çünkü Tayvan'a ABD'nin gelmesi için zaman tanıyor. Yani soru şu: Tayvan, ABD'nin gelmesine izin verecek kadar dayanabilir mi? ABD hükümetinin değerlendirmesi, "uzun süre dayanamayacakları yönünde" dedi.
Ulusal Güvenlik Bürosu genel müdürü Tsai Ming-yen Ekim ayında yaptığı açıklamada, Tayvan Boğazı'nda bir savaşın yakın olduğunu gösteren bir istihbarat bulunmadığını söyledi. Ancak Çin Komünist Partisinin işgal niyetinden de vazgeçmediğini açıkladı. ABD Savunma Bakan Yardımcısı Ely Ratner, önümüzdeki yıllarda Tayvan Boğazı'nda barış ve istikrarın korunmasının daha fazla aciliyet, dikkat ve kaynak gerektireceğini söyledi.
Silverado Policy Accelerator’ün yönetim kurulu başkanı Dmitri Alperovitch, Tayvan'ın gemisavar füzelere, hava savunma sistemlerine, insansız hava araçlarına ve akıllı mayınlara ihtiyacı olduğunu söylüyor. Alperovitch “Adanın dağlık arazisi, nehirleri ve Tayvan Boğazı'ndaki sığ suları onu dünyanın en savunulabilir yerlerinden biri yapıyor” dedi.
En önemlisi farkındalığı artırmak
Anketlere katılan vatandaşların yarısından fazlası, Çin’in saldırması durumunda Tayvan’ı savunmaya istekli olduklarını söyledi. Ulusal Taipei Üniversitesi doçenti Puma Shen, "Tayvanlıların yaklaşık %40'ının muhtemelen teslim olmayı veya yakınlaşmayı seçeceği anlamına geliyor” dedi. Shen'e göre Tayvan için en önemli adım halkın dost ve düşman konusundaki farkındalığını artırmak. Zira farkındalık olmadan diğer hazırlıkların bir anlamı yok.
Tayvan'ın 2023 Savunma Raporu Çin tehdidinin arttığını gösteriyor. Çin, doğu ve güney kıyı şeridinde havaalanları inşa etmek ve Tayvan Boğazı boyunca üstünlüğü ele geçirmek için bölgedeki askeri yeteneklerini genişletiyor. Savunma Raporuna göre, bu tehditlerin eyleme geçmesi durumunda Tayvan'ın stratejisi, harekete geçen işgal güçlerini önceden vurmak, ardından coğrafi avantajını kullanarak boğazı geçerken en savunmasız aşamasında düşmana saldırmak olacak.
Tayvan Ulusal Güvenlik Konseyi başkanı Wellington Koo, savaş gücünü artırmak için gerçekçi eğitim sağlanmasına yardımcı olacak bir savunma politikası reformuna işaret ediyor. İçişleri bakanı Lin için her türlü olasılığa karşı hazırlık yapılması gerektiğini söyleyerek "Barış önemlidir, kimse savaşa gitmek istemez. Fakat Tayvan pek çok riskle karşı karşıya olan bir toplum” dedi.
