Gazze Şeridi'ndeki Hamas savaşçıları, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun savaş ilanı olarak nitelendirdiği cumartesi günü İsrail'e 3 binden fazla roket fırlattı. Ancak büyük çoğunluğu İsrail'in Demir Kubbe hava savunma sistemi sayesinde ya çok az zarar verdi ya da hiç zarar vermedi. İsrail ordusuna göre bu sistemin roketleri engelleme oranı yüzde 90 civarında.
1. Demir Kubbe neden yapıldı?
Demir Kubbe, Gazze'deki ve Lübnan'daki Hizbullah'a bağlı İsrail karşıtı savaşçılar tarafından İsrail'e nispeten yakın mesafeden atılan havan topları ve roketlerle başa çıkmak için yapıldı. İlk olarak Nisan 2011'de Gazze'den İsrail'in Aşkelon şehrine atılan bir Grad roketini düşürdü. O zamandan bu yana binlerce roketi durdurdu.
2. Nasıl çalışıyor?
Hassas bir radar 4 ila 70 kilometre uzaklıktan gelen bir mermiyi tespit ediyor ve merminin yörüngesini ve çarpma noktasını tahmin ediyor. Bir kontrol merkezi bu bilgiyi işler ve mermiyi yok etmek için bir füze ateşleyen bir fırlatıcıya bağlanır. Sistem sadece özellikle nüfus merkezlerine tehdit oluşturan mermilere yanıt vermek üzere tasarlandı. Boş araziye düşeceği hesaplanan roketleri ateş altında tutuyor ve böylece füzeleri muhafaza ediyor ki bu da özellikle gelen mermilerin çok büyük olması durumunda önem kazanıyor.
İsrail Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü'nden bir araştırmacıya göre her bir füzenin maliyeti yaklaşık 40 bin ila 50 bin dolar. Bataryalar hareketli ve 2014 yılında sistemin yaratıcısı olan İsrail'in savunma teknolojisi firması Rafael Advanced Defense Systems ile Demir Kubbe'yi ortaklaşa üretmeye başlayan ABD'li askeri yüklenici Raytheon Technologies'e göre, 2021 ortası itibariyle İsrail'in ülke genelinde konuşlandırılmış on adet bataryası bulunmaktadır. Raytheon'a göre her bataryada 155 kilometrekarelik nüfuslu bir alanı savunmayı amaçlayan üç ila dört fırlatıcı bulunuyor. Sistem her türlü hava koşulunda etkin bir şekilde çalışacak şekilde tasarlanmıştır.
3. Kim finanse etti?
Demir Kubbe başlangıçta ABD yardımı olmadan geliştirildi ancak 2011'de İsrail'in kilit müttefiki programı finansal olarak desteklemeye başladı. ABD Demir Kubbe'ye yatırım yaptıktan sonra Kongre teknoloji paylaşımı ve ortak üretim için baskı yaptı ve Raytheon da bu şekilde devreye girdi. Raytheon önleyiciler için bileşenler üretiyor. Bugün roket savar füze bataryasının bir kısmı ABD'de üretiliyor. Sistem için Amerikan desteği, iki ülke arasındaki bir anlaşmaya göre 2019-2028 yılları arasında toplam 38 milyar dolar olacak olan ABD'nin İsrail'e yaptığı büyük bir askeri yardım paketinin bir parçası.
4. Başarısının sonuçları neler?
Demir Kubbe birçok İsrailliyi ölümden ya da yaralanmaktan kurtardı. Bunun tartışmasız çeşitli zincirleme etkileri var. Birincisi, İsrail hükümetine roket saldırılarına ne zaman ve nasıl karşılık vereceğine karar vermesi için zaman ve siyasi alan kazandırdı. Bazı durumlarda İsrail'in Gazze'yi karadan işgal etmekten vazgeçtiği anlamına geliyor. Bazı analistler Demir Kubbe'nin sağladığı korumanın İsraillileri, Filistinlilerle yıllardır süregelen çatışmayı çözmek için diplomasiye başvurmak yerine görmezden gelebilecekleri gibi yanlış bir düşünceye sürüklediğini savunuyor.
