16 Ekim 2024, Çarşamba Gazete Oksijen
Haber Giriş: 12.07.2023 23:00 | Son Güncelleme: 12.07.2023 23:19

Bloomberg yazdı: Zelenskiy soğukkanlılığını kaybetti NATO çatlakları kapattı

Bloomberg, Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta gerçekleştirilen NATO Zirvesi'nin perde arkasında yaşananları anlattı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin zirvede Batılı ülkelerle olan sancılı iletişimine dikkat çekilen haberde Zelenskiy'nin konuşmalarındaki ton değişikliğine vurgu yapıldı
NATO Liderler Zirvesi kapsamında verilen yemek programında toplu fotoğraf çekimi öncesinde liderler kendi aralarında sohbet ederken Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy'nin yalnız kaldığı anlar objektiflere yansıdı.
NATO Liderler Zirvesi kapsamında verilen yemek programında toplu fotoğraf çekimi öncesinde liderler kendi aralarında sohbet ederken Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy'nin yalnız kaldığı anlar objektiflere yansıdı.

Volodimir Zelenskiy, Salı akşamı NATO liderleriyle yapacağı görüşme öncesinde oldukça gergindi. Ukrayna Cumhurbaşkanı, günün erken saatlerinde ülkesine üyelik konusunda net bir zaman çizelgesi verilmesi konusunda isteksiz davranıldığını düşünüp sinirlendi.

Zelenskiy Batılı liderleri kızdırdı

Bloomberg'in haberine göre Zelenskiy'nin bu çıkışı Ukrayna'nın Rus işgaline karşı savunmasına milyarlarca dolarlık silah ve yardım akıtan ortakları kızdırdı. 

NATO ile Ukrayna arasındaki ilişkileri üst seviyeye taşımak amacıyla kurulan NATO-Ukrayna Konseyi tarihinde ilk kez toplandı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile İngiltere Başbakanı Rishi Sunak bir süre sohbet etti.


Vilnius'ta, ABD Başkanı Joe Biden'ın oteline döndüğü akşam yemeğinde, orada bulunan bir kişiye göre diğer liderler Zelenskiy'e net bir mesaj iletti. Zelenskiy'e sakinleşmesi ve paketin tamamına bakması gerektiği söylendi. Ukrayna'ya nihai üyelik için yenilenmiş bir taahhüt verilirken G7'den yeni güvenlik garantileri de sunuldu. Ertesi gün verilen bu mesajın yerine ulaştığı görüldü.

Minnettarlık görmek istiyoruz

İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace ertesi sabah gazetecilere yaptığı açıklamada "Hoşumuza gitse de gitmese de insanlar minnettarlık görmek istiyor. Ülkeleri silah ve mühimmat stoklarını bırakmaya ikna ediyorsunuz" diye ekledi.

Bloomberg, perde arkasındaki bu çekişmeleri, zirveye katılan ve özel görüşmelerden bahsettikleri için isimlerinin açıklanmasını istemeyen bir düzineden fazla diplomat ve yetkiliyle yapılan görüşmelere dayandırdı.

NATO liderleri Vilnius'a vardıklarında Ukrayna'nın üyelik teklifi konusunda ince eleyip sık dokumaya çalışıyorlardı: İlerleme gibi görünen ve Ukrayna'nın ilerleme olarak satabileceği ama temelde kendilerini nükleer silahlara sahip Rusya ile bir savaşa sürüklenmeye daha fazla yaklaştırmayacak bir dil arıyorlardı.

Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna verdiği bir mülakatta "Ukraynalıların hayal kırıklığını anlıyorum" dedi.

Zirve öncesinde Ukrayna'ya sempati duyan diplomatlar Kiev'in üyelik konusunda gerçekçi taleplerde bulunduğunda ısrar ediyorlardı. Ancak Ukrayna yönetiminin kamuoyuna yaptığı açıklamalar aksini gösteriyordu.

NATO için resmi davet beklentisi

Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba Salı günü Bloomberg Televizyonu'na verdiği mülakatta Ukrayna'nın zirvede NATO'ya katılması için resmi bir davet almayı umduğunu, üyelik ve beraberinde gelen kolektif savunma taahhütleri ancak savaş sona erdikten sonra resmiyet kazanacak olsa bile bunun gerçekleşmeyeceğini söyledi. Diğer diplomatlar bunun asla gerçekleşmeyeceğini kaydetti.

Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda ve eşi Diana Nausediene, yemeğe katılan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve eşi Olena Zelenska'yı karşıladı.


Bloomberg Television'dan Annmarie Hordern'e konuşan Kuleba, "Siyasi irade eksikliği vardı" dedi.

Biden ve Scholz ileri gitmekten çekindi

En önemlisi de ABD ve Almanya'nın Ukrayna'nın ittifaka katılması yönündeki taahhüdün geri çekilmesinde ısrar etmeleriydi. Bildirinin önceki taslakları Ukrayna'nın nihayetinde ittifaka katılması için daha net bir yol öneriyordu ancak Biden ve Olaf Scholz çok ileri gitmekten çekindiler.

Biden Pazartesi akşamı Vilnius'a indiğinde, üyelik yolundaki dil hala belirlenmemişti. Ertesi gün, Ukrayna ekibi metnin karara bağlanmaya yakın olduğunu ve bundan hoşlanmayacaklarını duydu. Tartışmayı tekrar kendi lehlerine çevirmek için provokatif bir tweet atmaya karar verdiler.

Gönderi kesinlikle müzakerecilerin dikkatini çekti, ancak etkisi ters yönde oldu. Amerikalılar özellikle sinirlenmişti. İngilizler durumu yatıştırmak için araya girerken Almanlar da alternatifler üretmeye çalıştı.

Durumun raydan çıkma tehlikesi karşısında Zelenskiy'nin özel kalem müdürü Andriy Yermak, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'ı aradı ancak Ukraynalılar gelmeden önce metin yine de onaylandı.

Zelenskiy eleştirilerle yüz yüze kaldı

Zelenskiy zirveye ulaştığında, haddini aştığını açıkça ifade eden diğer bazı liderlerin açık eleştirileriyle karşılaştı.

Kiev'in daha ateşli destekçileri arasındaki endişe, müttefiklerin Ukrayna'nın üyeliğine yönelik muğlak bir taahhüdün askeri saldırıya karşı yeterli koruma sağlamadan Rusya'yı kışkırttığı 2008 yılındaki hatayı tekrarlayacakları yönündeydi.

İsveç ve Ukrayna cephesi

Washington'daki German Marshall Fund'da jeopolitik analist olan Kristine Berzina "NATO, Ukrayna'nın üyeliğine daha önce var olmayan iki koşul ekleyerek Ukrayna'ya soğuk baktığı izlenimini veriyor. Bu, NATO'nun bir gece önce İsveç'in teklifi üzerinde anlaşmaya vararak kabul ettiği işi geri alıyor ve zirve bildirisindeki diğer Ukrayna yanlısı ve çok sert Rusya dilini yumuşatıyor"

İhtiyatlı olmakta ısrar edenlerden bazıları Avrupa savaş tarihini ve özellikle de geçen yüzyılın başlarında ulusların uzun soluklu çatışmalara nasıl sürüklendiğini hatırlıyor.

Ayrıca Ukrayna'daki savaşın nasıl sona ereceği ve Ukrayna topraklarının bir kısmının Rus güçleri tarafından işgal edilmesi olasılığı da karmaşık bir durum. Bazı diplomatlar NATO üyeliğinin tetiklenmesine yönelik açık bir taahhüdün nihai müzakereleri zorlaştıracağından endişe duyuyorlardı.

Ancak aynı zamanda, birlikteliği yansıtmanın gerekliliğine dair kolektif bir anlayış da vardı.

Letonya Başbakanı Krisjanis Karins Bloomberg Televizyonuna verdiği bir başka mülakatta Zelenskiy'nin yemekte "asla yalnız olmadığını" söyledi ve "Düşmanlık yoktu, herkes benzer bir dil konuşuyordu" ifadelerini kullandı.

Savaş sırasında üyelik olmaz

Karins ayrıca "İttifak savaş sırasında herhangi bir ülkeyi yanına almayacaktır, çünkü bu NATO'yu derhal bir savaşın içine sokacaktır" sözlerini kaydetti.

Zelenskiy, Çarşamba sabahı Scholz ile görüşmeye giderken, özellikle de Ukrayna yanlısı Rishi Sunak ve Ukrayna hava kuvvetlerine F-16 savaş uçakları konusunda Ukraynalı pilotları eğitme çabalarına öncülük eden Hollandalı Mark Rutte ile kıyaslandığında hala soğuk görünüyordu.

O aşamaya gelindiğinde her iki tarafın diplomatları Zelenskiy'nin önceki günkü çıkışını, geçmişte işe yarayan ancak bu kez yaramayan, müzakerede riskleri arttırmak için tasarlanmış tanıdık bir manevra olarak değerlendiriyordu. Ukrayna Devlet Başkanı zirve öncesindeki haftalarda defalarca zirveye gelmemekle tehdit etmişti.

Zelenskiy ve değişen tonu

Öğle saatlerinde gazetecilere konuştuğunda Zelenskiy'nin tonu değişmişti.

Zelenskiy gazetecilere yaptığı açıklamada, "Bazılarının küresel savaştan korktukları için NATO üyeliğimiz hakkında konuşmaktan korktuklarını anlıyoruz. Ukrayna, toprakları güvende olduğunda birliğe ancak katılabileceğini kabul ediyor" diye ekledi. Ardından müttefiklerin attığı adımlar için minnettar olduğunun altını çizdi.

Biden'dan Zelenskiy'e üyelik mesajı

Çarşamba günü ilerleyen saatlerde Zelenskiy'nin yanında duran ve Ukrayna renklerinde bir kravat takan Biden, "İhtiyacınız olanı almanızı sağlayacağız ve NATO'ya resmi üyeliğinizi kutlayacağımız toplantıyı yapacağımız günü sabırsızlıkla bekliyorum"