ABD Savunma Bakanlığı, aylar süren gecikmenin ardından bu hafta Deniz Kuvvetleri’nin bir sonraki hayalet savaş uçağını tasarlayıp üretecek savunma şirketini seçebilir. Konuya yakın iki kaynak ve bir ABD yetkilisi, kararın çok yakında açıklanabileceğini belirtti.
Boeing ve Northrop Grumman, F/A-XX adı verilen yeni uçak için yarışıyor. Yeni taşıyıcı tabanlı (Uçak gemisinden inip kalkan uçak) 1990’lardan bu yana hizmet veren F/A-18E/F Super Hornet filosunun yerini alacak.
Reuters'ın haberine göre, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, seçimin yapılmasına karar verdi. Kaynaklara göre, kazanan şirketin duyurusu bu hafta yapılabilir. Ancak daha önce yaşanan son dakika engelleri, programın ilerlemesini geciktirebilir. Pentagon ve Deniz Kuvvetleri, habere ilişkin yorum yapmadı.
F/A-XX: Modernizasyon ve Çin’e karşı güç
F/A-XX programındaki gecikmeler, deniz havacılığının geleceği ve uçak gemilerinin Çin’e karşı rolü konusunda soru işaretleri doğuruyor. Programın ertelenmesi veya yeterli bütçe ayrılmaması, Deniz Kuvvetleri’ni 2030’lar ve sonrasında taşıyıcıdan operasyon yapabilecek modern bir savaş uçağından mahrum bırakabilir.
F/A-XX’in gelişmiş gizlilik özellikleri, artırılmış menzil ve dayanıklılık sunması, insansız savaş uçakları ve taşıyıcı tabanlı hava savunma sistemleriyle entegrasyon kabiliyeti taşıması bekleniyor.
Bütçe tartışmaları ve gecikmeleri
Söz konusu program, bahar ve yaz aylarında Pentagon ile Kongre arasındaki bütçe anlaşmazlığı nedeniyle gecikmişti. Pentagon, jet için “minimum geliştirme bütçesi” olarak 74 milyon dolar talep etmişti. Bazı Pentagon yetkilileri, mühendislik ve tedarik zinciri kapasitesi endişeleri nedeniyle programı 3 yıl kadar ertelemeyi düşünmüştü. Öte yandan, Kongre ve Deniz Kuvvetleri, sözleşme verilmesi yönünde ilerlemek istemişti.
Kongre, yaz aylarında imzalanan devasa vergi indirim ve harcama paketinde F/A-XX programını hızlandırmak için 750 milyar dolar ayırdı. Ayrıca 2026 mali yılı için programa ek 1,4 milyar dolar ödenek ayrıldı.
Üretici ve kapasiteler
Aylar süren gecikmeler sırasında Boeing ve Northrop Grumman’ın projeyi zamanında yetiştirip yetiştiremeyeceği tartışıldı. Pentagon yetkilileri, Boeing’in Mart ayında ABD Hava Kuvvetleri’nin F-47 jetinin üretim sözleşmesini almasının ardından yeterli mühendis istihdam edip edemeyeceğini sorguladı.
Northrop’un ise Minuteman III füzelerinin yerine geçecek Sentinel kıtalararası balistik füze programındaki artan maliyetler nedeniyle zorlanabileceği değerlendirildi.
Programın boyutu ve geleceği
F/A-XX uçaklarının sayısı, programın değeri ve kesin zaman çizelgesi gizli tutuluyor. Ancak benzer projeler, örneğin F-35 sözleşmesi, toplamda onlarca milyar dolarlık bir değer taşıyor. ABD Deniz Kuvvetleri, taşıyıcı filosu için 270’in üzerinde Lockheed Martin F-35C jet satın almayı planlıyor. Lockheed Martin, bu yıl F/A-XX yarışmasından elendi.
F/A-XX’in ilk üretim jetlerinin 2030’larda hizmete girmesi beklenirken, F/A-18’lerin 2040’lara kadar hizmet vermesi öngörülüyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
