Brezilya'da devlet başkanlığı seçiminin ikinci turunu yüzde 50,83 oy alan solcu eski Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva kazandı. Yüksek Seçim Mahkemesi"nin (TSE) yayınladığı yüzde 98,9'u açılan sandık sonuçlarına göre Lula yüzde 50,83, rakibi Devlet Başkanı Jair Bolsonaro yüzde 49,17 oranında oy aldı. TSE'nin seçim sonuçlarını paylaştığı internet sayfasında, seçimin matematiksel olarak tamamlandığı, açılmayan sandıkların sonucu etkilemeyeceği belirtildi. Daha önce Brezilya'yı iki dönem yöneten Lula, yüzde 2'den az farkla seçimin galibi oldu.
Seçmen sayısının 156 milyonu aştığı ülkede 124 milyondan fazla oy kullanıldı.
Lula, Twitter hesabından Brezilya bayrağını "Demokrasi" notuyla paylaştı. Luiz Inacio Lula da Silva, 1 Ocak 2023'te devlet başkanlığını Bolsonaro'dan devralacak.
"İki Brezilya yok"
Brezilya'da düzenlenen ikinci tur devlet başkanlığı seçimini kazanan solcu eski Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, birlik mesajı verdi ve ekonomiden iklim değişikliğine kadar her konuda tüm Brezilya halkı için ülkeyi yöneteceğini söyledi.
Democracia. pic.twitter.com/zvnBbnQ3HG
— Lula 13 (@LulaOficial) October 30, 2022
Lula da Silva, seçimi kazanmasının ardından destekçilerine yaptığı konuşmada, "Bıraktığım yerden, ulaştığım yere, her zaman Tanrı'nın bana karşı çok cömert olduğunu düşündüm" dedi. Brezilya'da seçimleri takip eden yılın ilk gününde yapılan başkanlık teslimine işaret eden Lula, "1 Ocak 2023'ten itibaren sadece bana oy verenleri değil, 215 milyon Brezilyalıyı yöneteceğim. İki Brezilya yok. Biz tek ülke, tek bir halk ve büyük bir milletiz" şeklinde konuştu.
"Diriliş süreci yaşadığımı düşünüyorum"
Hakkındaki yolsuzluk davaları ve hapiste kalmasına işaret eden Lula, "Brezilya siyasetinde bir diriliş süreci yaşadığımı düşünüyorum. Beni diri diri gömmeye çalıştılar ama şimdi ülkeyi yönetmek için buradayım. Çok zor bir durumun içindeyiz ama eminim ki halkın yardımıyla bir çıkış yolu bulacağız ve barışı yeniden tesis edeceğiz" ifadelerini kullandı.
"Tek kazanan Brezilya halkı"
Lula, kazandığı seçimi, ülke tarihinin en önemlilerinden biri olarak niteleyerek, "Birbirine zıt iki ülke planını karşı karşıya getiren bir seçimdi ve bugünün tek ve büyük bir kazananı var, Brezilya halkı" açıklamasında bulundu.
Seçim zaferine ilişkin Lula, "Bu ne benim, ne İşçi Partisi'nin ne de seçim kampanyasında beni destekleyen partilerin zaferidir. Bu, demokrasinin zafere ulaşması için siyasi partilerin, kişisel çıkarların ve ideolojilerin üzerinde kurulmuş muazzam bir demokratik hareketin zaferidir" diye konuştu.
"Halk umudunu yeniden kazanmak istiyor"
"Brezilya halkı bugün, hayatlarını kimin yöneteceğini seçme hakkını kullanmaktan daha fazlasını istediğini gösterdi, halk devlet kararlarında aktif rol almak istiyor" diyen Lula, zaferini halkın demokrasi isteği olarak yorumladı. Lula, Brezilya halkının iyi bir yaşam talep ettiğine dikkati çekerek, "Brezilya halkı iyi bir iş, her zaman enflasyonun üzerinde bir maaş, kaliteli bir halk sağlığı ve eğitime sahip olmak istiyor. Silah yerine kitap istiyor. Brezilya halkı umudunu yeniden kazanmak istiyor" ifadelerini kullandı.
"Bu ülkenin barışa ve birliğe ihtiyacı var"
Lula, birlik mesajı verdiği konuşmasında, "Bu ülkenin barışa ve birliğe ihtiyacı var. Halk artık savaşmak istemiyor. Asla kullanılmaması gereken silahları bırakmanın zamanı geldi. Silahlar öldürür ve biz hayatı seçiyoruz" dedi.
"Ülkeyi yeniden inşa etmek gerekiyor"
Kendisini büyük zorlukların beklediğini aktaran Lula, "Ülkeyi tüm boyutlarıyla yeniden inşa etmek gerekiyor. Siyasette, ekonomide, kamu yönetiminde, kurumsal uyumda, uluslararası ilişkilerde ve en çok da halkın ihtiyaç sahibi kesimiyle ilgilenmekte" diye konuştu.
"Açlığı sona erdirmek zorundayız"
Lula, birlik, hoşgörü ve mutluluk sözü vererek, "En acil halletmemiz gereken şey açlığı sona erdirmek. Bu ülkede milyonlarca erkek, kadın ve çocuğun yiyecek hiçbir şeyinin olmamasını veya ihtiyaçlarından daha az tüketmelerini normal kabul edemeyiz." ifadelerini kullandı.
"İklim kriziyle mücadelede liderliğe hazırız"
Ülkedeki sosyal eşitsizliğin sona ermesi gerektiğinin altını çizen Lula, yasama ve yargının aşırılık ve müdahale olmadan uyum içinde çalışması, halk ile hükümetin de diyalog halinde olması gerektiğini söyledi. Lula, temel sorunların diyalog yoluyla çözülebileceğine inancını yineleyerek, "215 milyon Brezilyalının hayatını etkileyen büyük siyasi kararlar, gizlice, gecenin karanlığında değil, toplumla kapsamlı bir diyalogdan kurulduktan sonra alınacak" dedi. Brezilya'nın istikrarı yeniden kazanacağını savunan Lula, iklim değişikliğiyle mücadeleye ilişkin, "Başta Amazon yağmur ormanlarını korumak üzere, Brezilya, iklim kriziyle mücadelede liderlik rolünü sürdürmeye hazır." açıklamasını yaptı
Hapisten devlet başkanlığına Lula da Silva
Brezilya'ya 2003-2010 yıllarında iki dönem başkanlık yapan 77 yaşındaki Lula da Silva, hakkında açılan yolsuzluk davaları nedeniyle bir buçuk yıl hapiste kalmış, davaların düşürülmesiyle yeniden başkanlık yarışına girmişti. Sendikacı kökeniyle, İşçi Partisi'nin ilk başkanı olan Lula da Silva, uyguladığı sosyal yardımlar sayesinde yaklaşık 30 milyon Brezilyalının fakirlikten kurtulmasını sağlayarak Brezilyalıların sevgisini kazandı.
Lula da Silva, 31 Aralık 2010'da başkanlık görevini bırakana kadar sevilen bir lider olarak öne çıktı ancak 2011'de kendisi ve partisi hakkında çıkan yolsuzluk iddiaları adına gölge düşürdü. Yolsuzluk davaları nedeniyle 580 gün hapiste kalan Lula da Silva'nın bu davalardan hüküm giymesi, 2018'de Bolsonaro'nun kazandığı seçimlerde aday olmasına engel oldu.
Kasım 2019'da tahliye edilen Lula'nın, aldığı cezalar ve yolsuzluk davalarının, 2021'de bu davalardan sorumlu yargıç Sergio Moro'nun davalarda taraflı ve politik davrandığına hükmeden Yüksek Mahkeme tarafından düşürülmesi üzerine seçimlere katılmasının önü açıldı. Bu arada, Bolsonaro hükümetinde, 1 Ocak 2019'dan 24 Nisan 2020'ye kadar Adalet Bakanlığı görevini yürüten Sergio Moro, aralarında çıkan anlaşmazlık nedeniyle istifa etmişti.
Seçimler ABD için neden önemli?
ABD eski dışişleri bakan yardımcılarından ve 2010'ların başlarında Brezilya'da büyükelçilik yapan Thomas Shannon göre Brezilya ve Amerika Birleşik Devletleri birbirine ayna tutuyor. Bu iki demokrasiden birinde olanların diğerinde de tekrarlandığını savunuyor.
Dış ticarette rekabet
Shannon'un tezinin doğrulu bir yana ABD ve Brezilya arasındaki dış ticaret hacmi -uçaktan petrol ürünlerine, demir çeliğe kadar- çok büyük. Aynı şekilde birçok tarım ürününde dünyada ilk üç arasında olan iki ülke arasında dış ticarette önemli bir rekabet de var. 2021'de Brezilya Çin'in en çok yatırım yaptığı ülke haline geldi. Bu, Washington ile Pekin arasında bir tür soğuk savaşı andıran rekabet ve etki alanı mücadelesinde ABD için büyük bir darbe demekti.
Dolayısıyla Brezilya'da iktidara şu anki Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro'nun mu yoksa eski cumhurbaşkanı Luiz Inacio Lula da Silva'nın mı geleceğini ABD'nin yakından izlemesi her durumda şaşırtıcı değil.
