Çin, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin, egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan'a da olası bir ziyareti içereceği iddia edilen gezi programını "yakından izlediğini" açıkladı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, Pekin'deki günlük basın toplantısında, Pelosi'nin ziyaret programında, Tayvan'ın adının anılmamasıyla ilgili soruya verdiği yanıtta, "Kongre'nin yaptığı açıklamayı ve Pelsosi'nin ekibinin Twitter paylaşımlarını gördük. Ziyaretin gündemini yakından izliyoruz" dedi.
Ziyaretle ilgili ciddi endişeleri olduğunu ve karşı çıktıklarını defalarca yinelediklerini vurgulayan Sözcü Cao, "Olası ziyaret, iç işlerine açık bir müdahale anlamına gelecek, Çin’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal edecektir. Pelosi, eğer ziyareti yapmakta ısrar ederse bunun ciddi sonuçları olacaktır" ifadelerini kullandı.
Meclis Başkanı'nın resmi internet sitesinde dün ziyaret programına ilişkin yayımlanan açıklamada, Pelosi'nin 5 kişilik Kongre heyetiyle Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya'yı ziyaret edeceği belirtilmiş fakat Tayvan'ın adı anılmamıştı.
Devlet Başkanı Şi Cinping'in, ABD Başkan Joe Biden ile 28 Temmuz'da yaptığı telefon görüşmesinde, Çin’in Tayvan sorunundaki tavrını ortaya koyduğunu, "egemenliği ve toprak bütünlüğünü korumanın 1,4 milyar Çinlinin ortak iradesi olduğunu, halkın iradesinin çiğnenemeyeceğini, ateşle oynayanın yanacağını" vurguladığını hatırlatan Cao, şunları kaydetti: ABD tarafına şunu tekrar hatırlatmak isteriz ki; Çin, her türlü olasılığa hazırlıklı olacaktır, Çin ordusu alsa boş durmayacaktır. Çin tarafı, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumak için gereken tedbirleri alacaktır.
"Tek Çin ilkesi Tayvan Boğazı’nda istikrarın temelidir"
Cao, ABD yönetiminin 3 numaralı yetkilisinin olası ziyaretinin, ilgilinin yüksek konumu nedeniyle her zaman son derece hassas olacağını, Tayvan’ı her ne zaman ve her ne şekilde ziyaret ederse etsin bunun "tek Çin" ilkesini ihlal edeceğini ve Çin-ABD ilişkilerinin temeli sarsarak siyasi etkilere yol açacağını belirterek sözlerini şöyle sürdürdü: ABD’yi 'tek Çin' ilkesine bağlı kalmaya, iki ülkenin diplomatik ilişkilerinin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri’ye ve ABD Başkanı Joe Biden’ın 'Tayvan’ın bağımsızlığını desteklemeyecekleri' taahhüdüne uyamaya çağırıyoruz.
Cao, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby'nin , “Çin’in Tayvan’a yönelik askeri hareketliliğini artırdığına yönelik bir kanıt görmüyoruz. Pelosi’nin ziyareti, ABD’nin tek Çin politikasını değiştirdiği anlamına gelmiyor. Çatışma noktasına gelmeye, gerilimi yükseltmeye gerek yok.” sözlerinin hatırlatıldığı soru üzerine şunları kaydetti: "Tek Çin ilkesi Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarın temelidir. ABD, sorumsuz beyanlarla tek Çin ilkesini çarpıtıp içini boşaltarak gerilime katkı sağlıyor. ABD, son zamanlarda bir ülkenin (Ukrayna kastediliyor) egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün korunması gerektiğini sıkça tekrarlıyor. Umarız Tayvan konusunda da bu taahhüdüne uyar ve çifte standart uygulamaz."
Ziyaretin gerçekleşeceği iddia ediliyor
ABD ve Tayvan medyasındaki haberlerde, Pelosi'nin programında yer almasa da Ada'yı ziyaret edeceği iddia ediliyor. Amerikan yayın kuruluşu CNN'in, biri Amerikalı diğeri Tayvanlı, adı açıklanmayan iki hükümet yetkilisine dayandırdığı haberine göre, Pelosi, ziyaretlerinin durakları arasında Tayvan'a uğrayıp burada bir gece geçirecek. Tayvan medyasındaki haberlerde, Pelosi'nin yarın akşam saatlerinde Tayvan'a gelmesinin beklendiği ileri sürüldü.
Cuma günü ABD'den ayrılarak Hawaii'de mola veren Pelosi ve beraberindeki heyetin, bu sabah Singapur'a ulaştığı bildirilmişti. Ziyarette Pelosi'ye, Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Gregory Meeks, Gazi İşleri Komitesi Başkanı Mark Takano, Yollar ve Araçlar Komitesi Başkan Yardımcısı Suzan DelBene, İstihbarat Daimi Özel Komitesi üyesi Raja Krishnamoorthi ve Silahlı Kuvvetler Komitesi ile Dış İlişkiler Komitesi üyesi Andy Kim eşlik ediyor.
Gerilime sebep olmuştu (Olayın geçmişi)
Pelosi'nin gezi kapsamında Tayvan'ı ziyaret edeceğine ilişkin söylentiler, ABD-Çin ilişkilerinde gerilime sebep olmuştu. Olası ziyaret nedeniyle ABD ve Çin ordularının Tayvan yakınlarındaki askeri hareketliliği arttığı gözlenmişti. ABD donanmasının Pasifik'teki 7. filosuna bağlı görev yapan Ronald Reagan savaş gemisi, hafta başında harp filosuyla Singapur'dan ayrılarak kuzeydoğu yönünde Güney Çin Denizi'ne doğru hareket etmişti.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu donanması da hafta sonunda Tayvan Adası'nın karşı kıyısındaki Fucien ve Güney Çin Denizi kıyısındaki Guangdong eyaletlerinde tatbikatlar düzenlerken, bölgeler gemi trafiğine kapatılmıştı.
Nisanda planlanan ziyaret iptal edilmişti
82 yaşındaki Pelosi'nin nisanda Tayvan'a yapmayı planladığı ziyaret, Kovid-19'a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesinin tanımladığı "kırmızı çizginin aşılması" anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.
Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, 25 yıl aradan sonra Ada'yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olacak. Daha önce, 1997'de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti.
