Danimarka, emeklilik politikalarında radikal bir değişikliğe giderek 2040 yılı itibarıyla emeklilik yaşını 70'e çıkarma kararı aldı. Avrupa'da benzeri olmayan bu uygulama, yaşlanan nüfusa karşı sosyal refah sistemini sürdürülebilir kılma hedefiyle hayata geçirilirken, toplumun geniş kesimlerinden eleştiri aldı. Yasa Meclis’ten geçti ancak hem ağır işlerde çalışanlar hem de sendikalar, 70 yaşına kadar çalışma zorunluluğunun fiziksel ve sosyal açıdan adaletsizlik yarattığını savunuyor. Tartışmalı kararla birlikte Danimarka, emeklilik yaşında Avrupa’nın zirvesine yerleşti.
CNN’in haberine göre, yasa teklifi 81 “evet”, 21 “hayır” oyuyla Danimarka Parlamentosu’ndan geçti. Yeni uygulama, 31 Aralık 1970 sonrası doğanları kapsıyor. Mevcut yasal emeklilik yaşı 67 olsa da, 1 Ocak 1967 ve sonrası doğanlar için yaş sınırı 69’a kadar çıkabiliyor.
İstihdam Bakanı Ane Halsboe-Jørgensen, reformun nedenini “Gelecek nesillere uygun refah hizmetlerini sürdürebilmek için bu artış gerekli" ifadeleriyle açıklıyor.
Sistem 2006’dan beri 5 yılda bir güncelleniyor
AFP’nin haberine göre, Danimarka’da emeklilik yaşı 2006'dan bu yana her 5 yılda bir yaşam süresine göre yeniden belirleniyor. 2030’da emeklilik yaşı 68, 2035’te 69 ve 2040’ta 70 olacak. 2070 yılında bu yaşın 74’e kadar çıkabileceği belirtiliyor.
Bu dinamik sistemin amacı, artan yaşam süresiyle birlikte sosyal devletin sürdürülebilirliğini sağlamak.
Halk memnun değil: 70 çok geç
Ancak yasa halk nezdinde geniş destek görmüyor. 53 yaşındaki banka çalışanı Kirsten Evans, AFP’ye verdiği demeçte, yasal hakkı 70 yaş olsa da 65-66 yaşında emekli olmayı planladığını söyledi.
“70 yaş çok geç. Hayatın geri kalanından da faydalanmak istiyorum,” diyen Evans, tam emekli maaşı almadan sistemden ayrılmayı göze alıyor. 2022 OECD verilerine göre Danimarka’da resmi yaş 67 olmasına rağmen, ortalama emeklilik yaşı 64.
Ağır işlerde çalışanlar endişeli
Kopenhag Üniversitesi’nden etnoloji uzmanı Aske Juul Lassen, halkın %20’sinin sağlık sorunları veya işsizlik nedeniyle erken emekli olduğunu belirtti. Kopenhag’taki bir hastanede çalışan gastroenteroloji hemşiresi 37 yaşındaki Camilla Rasmussen ise 70 yaşına kadar çalışmanın “haksızlık” olduğunu ifade etti.
Danimarka Sendikalar Konfederasyonu başekonomisti Damoun Ashournia da aynı görüşte:
“Resmî yaşa kadar çalışmak çoğu insan için mümkün değil. Özellikle ağır iş yapan üyelerimiz için.”
Sendikalar otomatik artıştan rahatsız
Danimarka Sendikalar Konfederasyonu, otomatik 5 yıllık yaş artışlarının daha makul bir tempoyla ilerlemesini savunuyor. Önerileri:
“Yaşam beklentisi bir yıl artarsa, emeklilik yaşı sadece yarım yıl yükselsin.”
Sendikalardan gelen bu talepler, Başbakan Mette Frederiksen’in de dikkatini çekmiş durumda. Frederiksen, 2024’te Berlingske gazetesine yaptığı açıklamada şunları söylemişti:
“Artık emeklilik yaşının otomatik olarak artırılmasına inanmıyoruz.”
Emekli olmak yerine çalışmaya devam edenler artıyor
Danimarka Emeklilik ve Sigorta Birliği (F&P), 2025 verilerine göre devlet emeklilik yaşını geçmiş 80 bin kişinin halen çalıştığını açıkladı. Bu artışın nedenleri arasında, ekonomik refah, işveren esnekliği, mali teşvikler ve çalışmaya devam etme isteği yer alıyor.
F&P Emeklilik Direktörü Jan V. Hansen, “Birçok Danimarkalı sadece sağlıklı değil, aynı zamanda çalışmaya da istekli,” ifadelerini kullandı.
Muhalefetten tepki: 'Bakanlar 60'ında emekli, vatandaş 70'ine kadar çalışıyor'
Karara karşı çıkan sosyalist Kızıl-Yeşil İttifakı, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada “Bu anlaşılmaz, açıklanamaz ve savunulamaz. Fiziksel olarak yıpratıcı mesleklerde çalışanlar 70 yaşına kadar çalışamaz" dedi.
Milletvekili Pelle Dragsted ise “Bazı bakanlar 60 yaşında emekli olurken, öğretmenler, inşaat işçileri neden 70’e kadar çalışmak zorunda kalsın?” sözleriyle eleştirilerini sürdürdü.
Danimarka, emeklilik yaşını 70’e çıkaran ilk Avrupa ülkesi olarak, kıta genelinde en yüksek emeklilik yaşına sahip ülke oldu. Libya gibi bazı ülkeler dışında dünya genelinde bu yaşa ulaşan çok az ülke bulunuyor.
Ancak bu adım, sosyal adalet, sağlık koşulları ve iş güvencesi bağlamında hem kamuoyunda hem de siyasi arenada yoğun tartışmalara neden olmaya devam ediyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
