Birleşmiş Milletler, Gazze'de ilk kez resmi kıtlık ilan edildiğini duyurdu. BM destekli Entegre Gıda Güvenliği Aşaması Sınıflandırması (IPC), Gazze Şehri’ni akut gıda güvensizliğinde en yüksek seviye olan 5. aşamaya yükseltti. Bu aşama, dünyada en ciddi gıda krizini simgeliyor.
Kıtlık ilan edilmesi için gereken kriterler
IPC’ye göre kıtlık ilanı için belirli kriterlerin karşılanması gerekiyor: Hanelerin en az %20’si aşırı gıda kıtlığı ile karşı karşıya olmalı, çocukların en az yüzde 30’u akut yetersiz beslenme sorunu yaşamalı ve her 10 bin kişiden ikisi açlıktan hayatını kaybetmeli.
IPC raporunda, Gazze Şehri’nde ilan edilen kıtlığın önümüzdeki haftalarda Deir al-Balah ve Han Yunus bölgelerine de yayılabileceği öngörülüyor. Raporda, “Bu kıtlık tamamen insan yapımıdır ve durdurulabilir; tersine çevrilebilir. Tartışma ve tereddüt zamanı geçti, açlık var ve hızla yayılıyor. Herkesin aklında, acil ve kapsamlı bir müdahalenin gerekli olduğu konusunda hiçbir şüphe olmamalıdır. Herhangi bir gecikme, birkaç gün bile olsa, kıtlıkla ilgili ölüm oranlarında kabul edilemez bir artışa neden olacaktır” denildi.
Ateşkes olmazsa ölümler katlanarak artacak
Kuruluş, Gazze Şeridi’ne insani yardım ulaştırılması için acil ateşkes çağrısında bulunarak, ateşkes ilan edilmediği takdirde açlık kaynaklı önlenebilir ölümlerin katlanarak artacağı uyarısında bulundu.
IPC’nin raporunda, bölgenin tarihsel olarak açlık krizleri yaşamış olmasına rağmen, “Orta Doğu’da ilk kez resmi olarak kıtlık ilan edildiği” vurgulanıyor. IPC, 2004 yılında kurulduğundan bu yana sadece 4 kez kıtlık ilanı yaptı. En son örnek geçen yıl Sudan’da yaşanmıştı.
Gıdaya, suya, ilaca erişim inkansız
Gazze Şeridi, İsrail’in saldırıları ve insani yardım girişlerini kısıtlayan sıkı kuşatması altında ciddi bir insani felaket yaşıyor. Gıda, su, ilaç, tıbbi malzeme ve hijyen ürünlerine erişim neredeyse imkânsız hale geldi. Açlık nedeniyle ölümler artarken, özellikle çocuklar büyük risk altında.
Bugüne kadar Gazze’de 96’sı çocuk olmak üzere 197 kişi açlıktan hayatını kaybetti.
İsrail ordusunun sivil altyapıyı hedef almasıyla Gazze’nin yüzde 88’i tahrip edildi, yerinden edilen Filistinliler ise sık sık kaldıkları bölgelerde hedef alınıyor. Nüfusu yaklaşık 2,3 milyon olan Gazze’de, saldırılar ve sürgün emirleri nedeniyle yerinden edilenlerin sayısı 2 milyona ulaştı ve çok sayıda kişi defalarca göç etmek zorunda kaldı.
Uzmanlar, bu insanî kriz karşısında acil müdahale yapılmazsa, Gazze’de açlık kaynaklı ölümlerin hızla artacağıuyarısında bulunuyor. Raporda, kıtlığın tamamen insan yapımı olduğuna dikkat çekilerek, uluslararası toplumun hemen harekete geçmesi gerektiği ifade ediliyor.
Öldürülen her beş Filistinliden dördü sivil
İsrail askeri istihbaratına ait gizli bir veri tabanından sızdırılan rakamlar, İsrail güçleri tarafından öldürülen her beş Filistinliden en az 4’ünün sivil olduğunu gösteriyor.
İngiltere merkezli The Guardian, İsrail merkezli +972 Magazine dergisi ve Local Call haber sitesinin ortak araştırmasına göre, İsrail askeri istihbaratına ait gizli bir veri tabanı, Gazze’de ölenlerin yüzde 83’ünün sivil olduğunu ortaya koyuyor.
İsrail Savunma Kuvvetleri’nin (IDF) veri tabanında mayıs ayı itibarıyla toplam ölü sayısı Gazze Sağlık Bakanlığı’na göre 53 bine ulaşmışken yalnızca 8 bin 900 militan ölü ya da ''muhtemelen ölü'' olarak listelenmiş.
İsveç merkezli Uppsala Çatışma Verileri Programı’na göre, hayatını kaybedenler arasındaki sivil oranı, modern tarihte kaydedilen diğer savaşlara kıyasla olağanüstü derecede yüksek.
Uluslararası hukukta kıtlık ne anlama geliyor?
Birleşmiş Milletler, Gazze’de ilk kez resmi olarak kıtlık ilan edilmesinin ardından durumu “acil insani kriz” olarak tanımladı.
Uluslararası hukuk çerçevesinde sivillerin açlığa ve temel ihtiyaçlardan mahrum bırakılması ciddi ihlal olarak kabul ediliyor; Cenevre Sözleşmeleri ve Ek Protokoller, savaş sırasında sivillere gıda ve tıbbi yardım sağlanmasını zorunlu kılıyor.
Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Roma Statüsü’ne göre ise, sivillere yönelik açlığın kasıtlı olarak yaratılması savaş suçu sayılıyor. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, Gazze’deki durumu değerlendirirken, sivillerin temel ihtiyaçlarından mahrum bırakılmasının uluslararası hukuka göre ciddi sonuçları olabileceğini vurguladı.
Kıtlık ilanı, uluslararası yardım ve acil müdahale çağrılarını tetikleyen önemli bir sinyal olarak görülüyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
