26 Aralık 2024, Perşembe Gazete Oksijen
Haber Giriş: 03.10.2023 23:14 | Son Güncelleme: 03.10.2023 23:20

Eylül ayında rekor kıran aşırı sıcaklar bilim insanlarını korkuttu

Gezegenin ortalama sıcaklığı bir önceki Eylül ayı rekorunu yarım santigrat dereceden fazla kırarak bugüne kadar gözlemlenen en büyük aylık farka ulaştı. Bilim insanları Eylül ayında yaşanan aşırı sıcaklığı, hem insan kaynaklı iklim değişikliğine hem de zirve gücüne yaklaşan El Niño'ya bağlıyor
Eylül ayında rekor kıran aşırı sıcaklar bilim insanlarını korkuttu

Avrupalı ve Japon iklim bilimcilerin ayrı ayrı yaptıkları veri analizlerine göre, geçtiğimiz ay dünya genelinde sıcaklıklar Temmuz ayı için normal kabul edilen sıcaklıklara yakın seviyelerde seyretti. Eylül ayının ortalama sıcaklığı 1991-2020 yıllarındaki seviyelerin yaklaşık 0,88 santigrat derece üzerindeydi.

En sıcak Eylül

Eylül ayı verileri, bu yaz gezegenin sıcaklığının modern kayıtlardaki ve muhtemelen binlerce yıldaki en sıcak seviyesine ulaşmasıyla alarm zillerini çaldıran ısınma eğiliminde bir hızlanma olduğunu gösteriyor.

İklim bilimci Zeke Hausfather Eylül ayındaki ısınmayı "kesinlikle akıl almaz derecede" olarak nitelendirdi. 

Tahminler, bilim adamlarının ortalama küresel sıcaklığı tahmin etmek için dünyanın dört bir yanındaki sıcaklıklara ilişkin verileri kullandıkları iklim modellerinden geliyor. Bu tür analizler, NASA ve Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'nin her ay yaptığı değerlendirmelerin güvenilir bir tamamlayıcısı haline geldi, ancak verilerin tam olarak incelenmesi ve işlenmesi biraz zaman alabiliyor.

Hava uydularından elde edilen sıcaklık verileri de Eylül ayının kayıtlara geçen en sıcak Eylül ayı olduğunu gösterdi.

El Niño etkisi

Bilim insanları aşırı sıcaklığın hem insan kaynaklı iklim değişikliğinin hem de Haziran ayında ortaya çıkan ve bu kış beklenen zirve gücüne yaklaşan El Niño iklim modelinin en son işareti olduğunu söylüyor. İklim tahminleri bunun belki de şimdiye kadar gözlemlenen en güçlü El Niñolardan biri olacağını gösteriyor.

El Niño'nun, sera etkisi ve fosil yakıtların yakılması sonucu ortaya çıkan küresel ısınmaya ek olarak, küresel sıcaklıkları bir santigrat derecenin onda biri kadar artırdığı biliniyor. Normalden daha sıcak Pasifik Okyanusu suları El Niño'nun varlığına işaret ediyor, çünkü tropik bölgelerdeki rüzgar modelleri okyanusun daha derin seviyelerinde depolanan sıcaklığın yüzeye çıkmasına ve atmosfere salınmasına izin veriyor.

Gezegen bu yıl, 2015 ve 2016'daki son büyük El Niño'ya kıyasla belirgin bir şekilde daha sıcak. Anormal derecede sıcak olan sadece Pasifik değil. Bu yaz dünyanın dört bir yanında deniz ısı dalgaları gelişti ve küresel hava sıcaklıkları son iki ayda üst üste rekor kırdı.

Bilim insanları, küresel sıcaklıklardaki benzeri görülmemiş artışın, son haftalarda ve aylarda gezegeni vuran acımasız sıcak hava dalgaları ve ölümcül sellerin olasılığını artırdığını söylüyor.