Üst düzey bir yetkili Pazar günü yaptığı açıklamada, Yeni Kaledonya adasında günlerce süren ölümcül olayların ardından düzeni sağlamaya çalışan Fransız polisinin, havaalanını başkent Noumea'ya bağlayan ana yolu kapatan onlarca barikatı temizlediğini söyledi.
Bölgenin yüksek komiseri Louis Le Franc, gazetecilere yaptığı açıklamada, protestocuların 60 km'lik yol boyunca kurdukları yaklaşık 60 barikatın söküldüğünü ancak enkazın temizlenmesi gerektiğinden yolun henüz açılmadığını ve bunun da birkaç gün süreceğini söyledi.
Ne olmuştu?
Fransız yönetimindeki Güney Pasifik bölgesinde yaşanan huzursuzluk nedeniyle Tontouta havaalanı kapatıldı. Geçen hafta patlak veren protestolar Fransa'da milletvekillerinin, ülkenin denizaşırı toprağı Yeni Kaledonya'da 10 yıl yaşamış Fransızların oy kullanmasına izin veren değişikliği onaylaması sonrası patlak verdi.
Çoğunlukla yerlilerden oluşan bağımsızlık yanlıları, bu yasal değişikliğin adadaki etkilerini azaltacağını düşünüyor. Yerliler, adaya sonradan yerleşen Fransızların oy kullanmasına karşı çıkıyor.
Ulusal Meclis'teki oylama 153'e karşı 351 oyla kabul edilmişti.
İlaç ve gıdaya ulaşmak probleme dönüştü
Altı kişinin ölümüyle sonuçlanan olayların ardında yakılan işyerleri, kundaklanan arabalar, yağmalanan dükkanlar ve yollara kurulan barikatlar, ilaç ve gıdaya erişimin kesilmesi gibi krizlere yol açtı.
Ölenlerden üçü Kanak yerlisi, ikisi ise polis memuruydu. Fransız polisi, Cumartesi günü Kaala-Gomen'deki bir barikatta iki grup arasında çıkan silahlı çatışmada altıncı kişinin öldüğünü ve iki kişinin de ağır yaralandığını söyledi.
Polisler barikatları kaldırmak için seferber edildi
İçişleri Bakanı Gerald Darmanin Cumartesi günü geç saatlerde yaptığı açıklamada, havalimanı yolundaki barikatları kaldırmak üzere, aralarında ağır silahlı özel bir birimin parçası olan 100 kadar jandarmanın da bulunduğu 600'den fazla polisin seferber edildiğini söyledi.
Yüksek Komiser Le Franc, "Elimdeki güçlerle Cumhuriyetçi düzeni yeniden tesis edebileceğiz" dedi.
Le Franc yaptığı açıklamada Cumartesi gecesi durumun önceki gecelere kıyasla daha sakin olduğunu, ancak iki yangın ve yağma olayının meydana geldiğini ve 230 isyancının tutuklandığını söyledi.
Anayasa değişikliği askıya alınmalı
Bölgedeki önde gelen bağımsızlık hareketinin genel sekreteri Dominique Fochi sükunet çağrısında bulundu ancak hükümetin anayasa değişikliğini askıya alması gerektiğini söyledi.
Fochi Reuters'e verdiği demeçte "Durumu sakinleştirmek için güçlü eylemlere ihtiyacımız var, hükümetin ateşe benzin dökmeyi bırakması gerekiyor" dedi.
Paris'teki milletvekilleri tarafından onaylanan önlem, Yeni Kaledonya'da en az 10 yıldır yaşayan Fransızların il seçimlerinde oy kullanmasına izin verecek. Cumhurbaşkanı Emanuel Macron, yasayı imzalamayı geciktireceğini ancak bölge nüfusunun temsilcileri arasında Haziran sonundan önce yeni bir anlaşmaya varılması gerektiğini söyledi.
Yeni Kaledonya nerede?
Güneybatı Pasifik'in ılık sularında, Avustralya'nın yaklaşık 1500 km doğusunda yer alan Yeni Kaledonya, yüzde 44'ünü Melanezyalı Kanaklar ile yüzde 24'ü ağırlıklı olarak Fransız olmak üzere Avrupa kökenli 270 bin kişiye ev sahipliği yapıyor.
Takımadalara ismi 1774 yılında İngiliz kaşif James Cook tarafından verildi. Fransa'nın 1853'te ilhak ettiği ve 1946'ya kadar sömürge toprağı olarak yönettiği Ada, 2003'e kadar da Fransa Denizaşırı Bölgeler Topluluğu içerisinde yer aldı. Ada, 20. yüzyılın başından kısa bir süre öncesine kadar ceza kolonisi olarak da kullanıldı.
Ada neden önemli?
Fransa'nın Hint-Pasifik'te sahip olduğu beş ada bölgesinden biri olan Yeni Kaledonya, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Pasifik'teki Fransız etkisini arttırma planının merkezinde yer alıyor.
Dünyanın üç numaralı nikel üreticisi ve dünya nikel rezervinin yüzde 10'undan fazlasına ev sahipliği yapan Ada, Fransa'nın Hint-Pasifik'te Çin ile rekabet halinde olması nedeniyle siyasi statüsü kadar yer altı kaynakları açısından da önem taşıyor. Keza Yeni Kaledonya, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri'nin güvenlik ve ticaret alanlarında güç ve nüfuz mücadelesi verdiği jeopolitik açıdan karmaşık bir deniz bölgesinin de tam ortasında bulunuyor.
Macron daha önce Çin'in adını anmadan Fransa'nın Pasifik'teki etkisini arttırma amacının "kurallara dayalı bir kalkınma" sağlamak olduğunu söylemişti. Ada'nın yerlileri olan Kanaklar'ın Çin'le ticari ilişkilerini geliştirmek istemesi karşısında Paris, 2015'te nikel madeninin Pekin'e transferine ipotek koymak istedi. Ayrıca Fransa, Çin'e alan açmamak için Ada'ya son yedi yılda yaklaşık 2 milyar euro kredi sağladı.
