Hatalar, denetimsizlik, ölümler: Hindistan’da öksürük şurubundan ölen çocuklar

Hindistanlı yetkililer, son aylarda en az 24 çocuğun ölümüne neden olan Coldrif marka öksürük şurubunun üretiminde kullanılan bir kimyasalın tedarik sürecinde ciddi güvenlik ihmalleri yaşanıp yaşanmadığını araştırıyor. Tamil Nadu eyaletinden üç sağlık ve ilaç güvenliği yetkilisi, Reuters'a şurubun hazırlanmasında kullanılan propilen glikolün (PG) tedarik aşamasında ölümcül bir endüstriyel toksin olan dietilen glikol (DEG) ile kirlenmiş olabileceğini anlattı.

Sresan Pharmaceutical Manufacturer adlı üretici, 25 Mart’ta PG’yi yerel distribütör Sunrise Biotech’ten aldı. Sunrise ise aynı gün bu kimyasalı Jinkushal Aroma adlı küçük bir aroma ve kimyasal karışım şirketinden temin etmişti. Tamil Nadu ilaç düzenleyicisinin 3 Ekim tarihli raporu ve tedarikçilerin ifadeleri, kimyasalın zincir boyunca defalarca açılıp yeniden paketlendiğini ortaya koyuyor.

Yetkililer, Coldrif şurubunda yoğun miktarda DEG tespit edildiğini açıkladı. DEG, PG’den daha ucuz olduğu için kimi zaman kasıtlı ya da yanlışlıkla ilaçlarda PG yerine kullanılıyor. Özellikle çocuklarda akut böbrek yetmezliğine ve ölüme yol açtığı biliniyor. 2022 ve 2023’te Afrika ve Orta Asya’da benzer şekilde kirlenmiş Hint yapımı şuruplar nedeniyle 140’tan fazla çocuk hayatını kaybetmişti.

Mühürsüz kimyasal teslimatı

Kimyasal üreticileri, PG gibi çözücüleri normalde mühürlü ve tam izlenebilirlik sağlayan kaplarda teslim ediyor. Ancak Sunrise Biotech, Reuters’a verdiği bilgiyle PG’yi mühürsüz bir şekilde Sresan’a ulaştırdığını kabul etti. Hem Sunrise hem de Jinkushal, ilaç üretiminde kullanılan farmasötik kalite PG satışı için gerekli lisanslara sahip olmadıklarını belirtti. Sahipleri, kimyasalın ilaç üretiminde kullanılacağını bilmediklerini savundu.

Güney Koreli üretici SK picglobal’in PG’yi Hindistan’a kapalı bir 215 kg’lık varille gönderdiği doğrulandı. Ancak bu varilin mühürleri Jinkushal tarafından açıldı; kimyasal daha küçük kaplara bölündü ve Sunrise üzerinden Sresan’a ulaştırıldı.

Denetimsizlik ve eski ihlaller

Çocuk ölümlerinin ardından Sresan’ın Chennai yakınlarındaki fabrikasında yapılan incelemelerde yüzlerce “kritik” ve “majör” ihlal tespit edildi: uygunsuz depolama, sahtecilik, hijyen eksikliği bunlardan sadece birkaçıydı. Ancak rapor, bu ihlaller ile çocuk ölümleri arasında doğrudan bir bağ kurmadı.

Firmanın üretim lisansı iptal edildi; kurucusu G. Ranganathan gözaltına alındı. Sresan’ın geçmişte de çeşitli cezalar aldığı, 2020 ve 2022’de kısa süreli hapis ve para cezalarıyla karşı karşıya kaldığı ortaya çıktı. Buna rağmen fabrikanın en son 2023 yılında denetlendiği belirtildi.

Hindistan Sağlık Bakanlığı, soruşturmanın sürdüğünü, ülke genelinde ilaç tesislerinde ek denetimler yapıldığını ve çocuklara yönelik şurup kullanımının gözden geçirildiğini açıkladı.

Soruşturma, Hindistan’ın 50 milyar dolarlık ilaç sektöründe yıllardır dile getirilen denetim zafiyetlerini bir kez daha gün yüzüne çıkarmış durumda.