ABD San Francisco merkezli sivil toplum kuruluşu Global Energy Monitor tarafından yayınlanan rapora göre kömürlü termik santrallerin aşamalı olarak kapatılması adımları iklim kaosunu önlemek için çok yavaş. Dünyanın, Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmak için yeni santral yapımını durdurması ve mevcut santralleri neredeyse beş kat hızla kapatması gerekiyor.
Gelişmiş ekonomilerin santrallerini 2040'tan on yıl önce kapatması bekleniyor. Bunun için Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkelerinin 2030 yılına kadar her yıl 60 gigawatt kömürlü termik santral kapasitesini kapatması gerekecek ki bu geçen yıl kaydedilen miktarın yaklaşık dört buçuk katı. OECD üyesi olmayan ülkelerin ise 2040 yılına kadar her yıl 91 GW kömürlü termik santral kapasitesini kapatması gerekecek.
Çin artırmaya hazırlanıyor
Küresel araştırma, Çin dışındaki mevcut ve planlanan kömürlü termik santral kapasitesinin toplam miktarının geçen yıl düşmesine rağmen, kademeli olarak azaltılmasının önceki yıllara kıyasla yavaşladığını ortaya koydu. Çin kömür kullanımını büyük ölçüde artırmaya hazırlanıyor ve geçen yıl ABD ve AB'nin düşürdüğü miktarı fazlasıyla telafi edecek kadar yeni santral inşa etmeyi planlıyor.
"Daha kararlı olunmalı"
Raporun başyazarı ve Global Energy Monitor'ün küresel kömür santrali takipçisi proje yöneticisi Flora Champenois, "Bu hızla giderse, mevcut ve yeni kömürden uzaklaşma, iklim kaosunu önleyecek kadar hızlı gerçekleşmeyecek. Daha fazla yeni kömür projesi devreye girdikçe, gelecekte kesintilerin ve taahhütlerin daha kararlı olması gerekiyor” dedi.
ABD küresel olarak lider
Genel olarak, dünyanın mevcut kömür kullanımı geçen yıl 19.5GW büyüdü ve bunun yarısından fazlası Çin'de devreye alındı. Bu ülke ayrıca kömürlü termik santral kapasitesini 126 GW daha artırmayı planlıyor ki bu da gelişmekte olan ülkelerdeki kullanım azaltımlarını gölgede bırakıyor. ABD, geçen yıl 13,5 GW'lık kapasiteyi kapatarak kömürlü termik santrallerin kapatılmasında küresel liderliği ele geçirdi. AB'de ise 2021'de 14,6 GW olan kapasite 2022'de 2,2 GW'a düşerken, blok Ukrayna'daki savaşın gazla çalışan elektrik üretiminin maliyetini artırmasına tepki verdi.
"Yine de ilerleme cesaret verici"
Bir düşünce kuruluşu olan Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi'nin baş analisti Lauri Myllyvirta, "2022'de küresel enerji piyasalarını sarsan gaz krizine rağmen zengin ülkelerdeki kömürlü termik santrallerin emekliye ayrılması ve gelişmekte olan ülkelerdeki yeni kömürlü termik santral projelerinin iptal edilmesinde kaydedilen ilerleme cesaret verici" diye konuştu.
Çin dışında, temiz enerjiye yapılan yatırımların baskın olduğunu belirten Myllyvirta, “Bu ilerlemenin acilen hızlandırılması gerekiyor. Çin ise tam tersi yönde hareket ederek planlanan kömürlü termik santral kapasitesini keskin bir şekilde arttırdı. Bu da temiz çözümlerin yaygınlaştırılması ve yeni kömürlü termik santral projelerini kısıtlaması gereken mevcut politikaların daha iyi uygulanması gerektiğini gösteriyor” ifadelerini kullandı.
