İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, NATO’nun üye ülkelerin savunma harcamalarını gayrisafi yurt içi hasılasının (GSYH) %5’ine çıkarmasını öngören yeni planına karşı çıktı. Sánchez, bu hedefin “yalnızca mantıksız değil, aynı zamanda ters etki yaratacak nitelikte” olduğunu söyledi.
Sánchez, önümüzdeki hafta Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenecek NATO zirvesi öncesinde bir gerilim yaratmak istemediğini ifade etti. Ancak hedefin zorunlu olmaktan çıkarılması ya da İspanya’ya bu yükümlülükten muafiyet tanınması gerektiğini savundu. Başbakan, daha esnek bir yaklaşım talep etti.
NATO'nun önerdiği yeni model
Yeni hedef, ABD’nin eski başkanı Donald Trump’ın baskıları sonucunda NATO Genel Sekreteri Mark Rutte tarafından gündeme getirildi. Plana göre NATO üyeleri, savunma harcamalarını GSYH’nin %3,5’ine çıkarmayı ve ek olarak %1,5’lik bir kısmı daha geniş güvenlik harcamalarına ayırmayı taahhüt edecek.
Madrid: Sosyal devletle uyuşmuyor
Perşembe günü kamuoyuna yansıyan ve Rutte’ye hitaben yazılan bir mektupta Sánchez, önerilen artışın potansiyel sonuçlarını sorguladı. Böyle bir artışın, İspanya’nın sosyal devlet modeliyle bağdaşmadığını ve ülkenin dış politika vizyonuyla çeliştiğini belirtti:
“%5’lik bir hedefe taahhüt vermek yalnızca mantıksız değil, aynı zamanda ters etkilidir. Bu, İspanya’yı ideal harcama düzeyinden uzaklaştırır ve Avrupa Birliği’nin güvenlik ve savunma altyapısını güçlendirme çabalarına zarar verir.”
Sánchez, hükümetlerin bu tür fedakârlıkları yapıp yapmama konusunda karar verme hakkına sahip olduğunu vurgulayarak, “Egemen bir müttefik olarak biz, bu fedakârlığı yapmamayı tercih ediyoruz” ifadelerini kullandı.
İspanya NATO ortalamasının altında kalmaya devam ediyor
İspanya, hâlihazırda savunma harcamalarına GSYH’sinin yalnızca yaklaşık %1,3’ünü ayırıyor. Bu oran, NATO’nun mevcut %2’lik hedefinin oldukça gerisinde. Madrid, bu oranı yıl sonuna kadar %2,1’e çıkarmayı planlıyor.
Sánchez, iki ay önce yaptığı açıklamada, İspanya’nın bu hedefe ulaşmasına katkı sağlamak amacıyla 10,5 milyar euroluk bir “sanayi ve teknoloji temelli güvenlik ve savunma planı” açıkladı. O dönemde, Avrupa’nın kendi güvenliğini ancak kendisinin sağlayabileceğini belirterek, “Artık yalnızca Avrupa, Avrupa’yı koruyabilir” ifadesini kullanmıştı.
NATO: Görüşmeler devam ediyor
İspanya’nın önerisine ilişkin yorum yapan bir NATO yetkilisi, Reuters’a yaptığı açıklamada, yeni savunma yatırımı planı konusunda müttefikler arasındaki görüşmelerin sürdüğünü belirtti.
Ocak ayında eski ABD Başkanı Donald Trump, NATO üyelerinin savunma harcamalarını GSYH’nin %5’ine çıkarma çağrısında bulunmuş, ABD’nin küresel güvenlik yükünü artık tek başına taşımayacağını söylemişti.
NATO Genel Sekreteri Rutte, Washington’dan gelen bu baskıların olumlu etkiler yarattığını savundu. Geçtiğimiz mart ayında yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“İspanya, Portekiz, Belçika ve İtalya gibi ülkelerde bu baskıların sonuç verdiğini görüyoruz. Şimdi onları arayıp, ‘Yaza kadar %2’yi yakalayın’ diyorum. Çünkü kolektif olarak bu oranın çok daha üzerine çıkmamız gerekiyor.”
