Seyyid Hasan Nasrallah'ın öldürülmesinin ardından Hizbullah kendini sorguluyor: Ezeli düşmanı İsrail'in silah mevzilerini imha etmesine, çağrı cihazlarını patlatarak iletişimini bozmasına ve yıllardır nerede olduğu sır gibi saklanan liderine suikast düzenlemesine olanak tanıyan bu büyük sızıntı Hizbullah için işleri daha da zorlaştırıyor.
Nasrallah'ın Cuma günü bir komuta merkezinde öldürülmesi, İsrail'in tuzaklı yüzlerce çağrı cihazı ve telsizi ölümcül bir şekilde patlatmasından sadece bir hafta sonra gerçekleşti. Bu, Hizbullah'ın liderlik konseyinin yarısını ortadan kaldıran ve en üst düzey askeri komutasını yok eden saldırılarının zirvesiydi.
Nasrallah'ın öldürülmesinden önceki günlerde ve sonraki saatlerde Reuters, Lübnan, İsrail, İran ve Suriye'den bir düzineden fazla kaynakla görüşerek İsrail'in güçlü Şii paramiliter gruba verdiği zararın ayrıntılarını aktardı. Hepsi de hassas konular hakkında konuşmak için isimlerinin açıklanmasını istemedi.
İsrail 20 yıldır hazırlanıyor
İsrail'in düşüncelerini bilen bir kaynak, saldırıdan 24 saatten az bir süre önce Reuters'a yaptığı açıklamada, İsrail'in 20 yıldır istihbarat çalışmalarını Hizbullah'a odakladığını ve Nasrallah'ı karargahı da dahil olmak üzere istediği zaman vurabileceğini söyledi.
Reuters'a konuşan iki İsrailli yetkili, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve yakın çevresindeki bakanların Çarşamba günü saldırıya onay verdiğini söyledi. Saldırı Netanyahu'nun BM Genel Kurulu'nda konuşma yapmak üzere New York'ta bulunduğu sırada gerçekleşti.
İsrail Nasrallah'ın yanına kadar sızdı
Nasrallah 2006'daki bir önceki savaştan bu yana kamuoyu önüne çıkmaktan kaçınıyordu. Nasrallah'ın güvenlik düzenlemelerini bilen bir kaynağa göre Nasrallah uzun süredir saldırı bekliyordu ve tetikteydi, hareket alanı kısıtlıydı ve görüştüğü insan sayısı çok azdı. Kaynağa göre suikast, Nasrallah'ın grubuna İsrail için çalışan muhbirlerin sızdığını gösteriyor.
Hizbullah liderinin 17 Eylül'deki çağrı cihazı patlamalarından bu yana İsrail'in kendisini öldürmeye çalışacağı endişesiyle her zamankinden daha temkinli davrandığını belirten ve grubun düşüncelerini bilen bir güvenlik kaynağı Reuters'a bir hafta önce yaptığı açıklamada, Nasrallah'ın öldürülen bir komutanın cenazesine katılmadığını ve birkaç gün önce yayınlanan bir konuşmayı önceden kaydettiğini söyledi.
Biden İsrail'e desteğini bir kez daha vurguladı
ABD Başkanı Joe Biden Cumartesi günü Nasrallah'ın öldürülmesinine ilişkin konuştu ve ABD'nin İsrail'in İran destekli gruplara karşı kendini savunma hakkını tamamen desteklediğini söyledi.
İsrail, Nasrallah'a yönelik saldırıyı Beyrut'un güneyinde bir konutun altındaki yeraltı karargahına bomba atarak gerçekleştirdiğini açıkladı.
İsveç Savunma Üniversitesi'nde kıdemli bir Hizbullah uzmanı olan Magnus Ranstorp, “Bu, Hizbullah için büyük bir darbe ve istihbarat başarısızlığıdır. Onun toplantı yaptığını biliyorlardı. Diğer komutanlarla görüşüyordu. Ve onun peşine düştüler” ifadelerini kullandı.
Nasrallah da dâhil olmak üzere İsrail ordusu bu yıl, çoğu geçtiğimiz hafta olmak üzere, Hizbullah'ın en üst düzey dokuz komutanından sekizini öldürdüğünü açıkladı. Bu komutanlar roket tümeninden elit Radwan gücüne kadar çeşitli birimleri yönetiyordu.
Yaklaşık 1500 Hizbullah savaşçısı 17 ve 18 Eylül'de patlayan çağrı cihazları ve telsizler nedeniyle sakat kaldı. Cumartesi günü İsrail askeri sözcüsü Yarbay Nadav Shoshani gazetecilere verdiği demeçte ordunun Nasrallah ve diğer liderlerin toplandığına dair “gerçek zamanlı” bilgiye sahip olduğunu söyledi. Shoshani bu istihbaratı nasıl sağladıklarını paylaşmadı ancak liderlerin İsrail'e saldırı planlamak üzere toplandıklarını söyledi.
İsrail'in Hatzerim Hava Üssü Komutanı Tuğgeneral Amichai Levin gazetecilere yaptığı açıklamada düzinelerce mühimmatın saniyeler içinde hedefi vurduğunu söyledi.
Levin, “Operasyon karmaşıktı ve uzun süredir planlanıyordu” dedi.
Nasrallah'tan sonra ne olacak?
Hizbullah, komutanlarını hızla değiştirebilme becerisini yıllar boyu gösteren bir örgüt ve Nasrallah'ın kuzeni Haşim Safieddine de İslam Peygamberi Muhammed'in soyundan geldiğini gösteren siyah sarık takan bir din adamı, uzun zamandır da halefi olarak gösteriliyor.
Avrupalı bir diplomat, Hizbullah'ın Nasrallah'ın ölümüne yaklaşımını “Birini öldürürsen yenisini bulurlar” şeklinde yorumladı.
Adı Allah'ın Partisi anlamına gelen örgüt savaşmaya devam edecek. ABD ve İsrail'in tahminlerine göre mevcut gerginlik öncesinde Hizbullah'In 40 bin kadar savaşçısı, büyük silah stokları ve İsrail sınırına yakın geniş bir tünel ağı vardı.
1982'de Tahran'da kurulan Şii paramiliter birlik, İran'ın İsrail karşıtı müttefik düzensiz güçlerden oluşan sözde Direniş Ekseni'nin en zorlu üyesi ve kendi başına önemli bir bölgesel oyuncu.
Ancak son 10 gün içinde maddi ve psikolojik olarak zayıfladı. İran'ın onlarca yıldır verdiği destek sayesinde, mevcut çatışmadan önce Hizbullah, ABD tahminlerine göre 150 bin roket, füze ve insansız hava aracından oluşan cephaneliğiyle dünyanın en iyi silahlanmış konvansiyonel olmayan orduları arasındaydı.
10 katına çıkardı
İsrail'in tahminlerine göre bu rakam, örgütün 2006 yılında İsrail'le yaptığı son savaş sırasında sahip olduğu cephaneliğin on katı.
Hizbullah'a yakın bir kaynak, geçtiğimiz yıl İran'dan Lübnan'a daha da fazla silah ve önemli miktarda mali yardım geldiğini söyledi.
İsrail'in geçtiğimiz hafta Lübnan'ın İsrail sınırından uzak Bekaa Vadisi'ndeki Hizbullah kalelerini vuran saldırısının bu cephaneliğe ne kadar zarar verdiği ise belli değil.
Cuma günkü saldırı öncesinde Reuters'a konuşan Orta Doğu'daki Batılı bir diplomat, Hizbullah'ın bu hafta İsrail'in gerçekleştirdiği yüzlerce saldırı da dahil olmak üzere devam eden çatışmalarda füze kapasitesinin yüzde 20-25'ini kaybettiğini söyledi. Diplomat, bu değerlendirmesine ilişkin kanıt ya da ayrıntı vermedi.
İsrailli bir güvenlik yetkilisi ise Hizbullah'ın füze stoklarının büyük oranda imha edildiğini söyledi ancak detay paylaşmadı.
İran bağlantısı
Nasrallah'a yönelik saldırıdan önce üç İranlı kaynak, Reuters'a İran'ın uzun süreli bir savaşa hazırlanmak için Hizbullah'a ilave füzeler göndermeyi planladığını söyledi. İranlı kaynak, sağlanacak silahlar arasında kısa ila orta menzilli balistik füzelerin bulunduğunu söyledi.
İki İranlı kaynak, İran'ın askeri destek sağlamaya hazır olduğunu ancak Hizbullah ile İsrail arasındaki bir çatışmaya doğrudan müdahil olmak istemediğini söyledi. Geçtiğimiz hafta çatışmaların hızla tırmanması, Gazze savaşıyla bağlantılı olarak bir yıl boyunca süren çatışmaların ardından geldi.
İran medyasının Cumartesi günü devlet televizyonuna dayandırdığı haberine göre İran Devrim Muhafızları Komutan Yardımcısı Abbas Nilforuşan, İsrail'in Cuma günü Beyrut'a düzenlediği saldırılarda öldürüldü.
Suriyeli üst düzey bir askeri istihbarat kaynağı, Hizbullah'ın İsrail'in geçen hafta Lübnan'da düzenlediği saldırılarda imha edilen füzelerin yanı sıra insansız hava araçları ve füze parçalarına da ihtiyaç duyabileceğini söyledi.
İranlı bir güvenlik yetkilisi yaptığı açıklamada, Irak ve Suriye üzerinden, bu ülkelerdeki müttefik silahlı grupların da yardımıyla, füzeler ve insansız hava araçları için en iyi rotanın kara koridorları olduğunu söyledi.
Ancak Suriyeli askeri kaynak, İsrail'in insansız hava araçlarıyla yaptığı gözetleme ve kamyon konvoylarını hedef alan saldırıların bu rotayı tehlikeye attığını söyledi.
İsrail bu yıl, olası bir savaş öncesinde Hizbullah'ı zayıflatmak için Suriye'deki silah depolarına ve ikmal yollarına yönelik saldırılarını arttırdı.
Kaynağa göre Ağustos ayında İsrail'e ait bir insansız hava aracı Suriye'de ticari römorklara gizlenmiş silahları vurdu. Bu hafta İsrail ordusu, savaş uçaklarının Suriye-Lübnan sınırında Hizbullah'a silah aktarımında kullanılan belirsiz bir altyapıyı bombaladığını açıkladı.
ABD'nin Ortadoğu'daki güçlerini yöneten eski general Joseph Votel, İsrail ve müttefiklerinin İran'ın karadan Hizbullah'a göndereceği füzeleri engelleyebileceğini söyledi ve ekledi:
“Açıkçası bu almak isteyecekleri bir risk olabilir” dedi.
