İsrail'in en kozmopolit şehri Tel Aviv'in merkezinde dün düzenlenen silahlı saldırıda iki kişinin hayatını kaybetmesi ülkedeki şiddet zincirinin son halkası oldu. İsrail polisi, sabah saatlerinde girdiği çatışmada saldırganı öldürdüğünü duyurdu. Saldırganın, işgal altındaki Batı Şeria'nın kuzeyindeki Cenin kentinden bir Filistinli olduğu ifade edildi.
Bölge, İsrail içinde üç haftada dört ayrı silahlı saldırı, İsrail güçlerinin Batı Şeria'da yürüttüğü operasyonlar, işgal altındaki Doğu Kudüs'te Filistinlilerin toplumsal hareketliliği ve İsrail siyasetinde hükümetin düşme tehlikesinin yol açtığı çoklu krizlerin gölgesinde ramazan ayının ilk haftasını geçirdi.
Yahudiler için kutsal Hamursuz Bayramı'nın yaklaştığı bu dönemde Filistinlilerin rahatsızlık duyduğu fanatik Yahudilerin Mescid-i Aksa'ya yönelik baskın çağrıları da bölgedeki gerilimin tırmanmasına ilişkin endişeleri artırıyor.
İsrail'de silahlı saldırı dalgası
İsrail son haftalarda art arda silahlı saldırılarla sarsıldı. Son olarak dün Tel Aviv'de 2 kişinin öldüğü saldırıdan önce, 22-29 Mart'ta ülkenin farklı kentlerde yaşanan 3 saldırıda toplam 11 İsrailli hayatını kaybetmişti.
Ülkenin güneyindeki Birusseba kentinde 22 Mart'ta düzenlenen bıçaklı saldırıda 4 İsrailli ölmüştü. Saldırganın DEAŞ sempatizanı olduğu ve daha önce "güvenlikle ilişkili" suçlardan hapis yattığı belirtilmişti.
Hadera şehrinde de 27 Mart akşamı iki saldırganın açtığı ateş sonucu 2 polis ölmüş, 3 polis yaralanmıştı. Saldırıyı terör örgütü DEAŞ üstlenmişti.
Tel Aviv'in doğusundaki Beni Barak kentinde 29 Mart akşamı düzenlenen silahlı saldırıda ise biri polis 5 kişi hayatını kaybetmişti. İsrail polisi, saldırganın, işgal altındaki Batı Şeria'nın Cenin'den 27 yaşında bir genç olduğunu bildirmişti.
Başbakan'dan daha fazla saldırı mesajı
Bu saldırılar üzerine üst düzey güvenlik yetkilileriyle toplantılar düzenleyen Başbakan Naftali Bennett, İsrail şehirlerinde güvenlik önlemlerini üst seviyeye çıkaran ve ordu birliklerinin de İsrail polisine şehirlerde destek sağlayacağı bir dizi karar aldı. Bennett ayrıca, daha birçok saldırı girişimi beklediklerini ve bunları engellemek için çalıştıklarını kaydetti.
Bennett'in silah taşıma ruhsatı bulunan İsraillilere yönelik, "Şimdi silah taşımanın tam zamanı" çağrısı, İsrail'de bireysel silahlanmayı hızlandırdı.
Kanal 12'nin 30 Mart'ta Kamu Güvenliği Bakanlığı verilerine dayandırdığı habere göre, son saldırıların ardından İsrail'de silah ruhsatı başvuruları günde 60'dan 1500'e kadar yükseldi ve silah ruhsatı başvurularında yaklaşık yüzde 2 bin 500 artış görüldü.
2 kişi öldü, 9 kişi yaralandı
İsrail yüksek alarm durumundayken saldırı dizisinin sonuncusu dün başkent Tel Aviv'in göbeğinde yaşandı.
Kentin en ünlü caddelerinden Dizengoff Caddesi'nde dün akşam saat 21.00 sularında bir eğlence mekanına düzenlenen silahlı saldırıda 2 kişi hayatını kaybetti, 9 kişi yaralandı.
Olayın bir "terör saldırısı" olduğunu duyuran İsrail polisi, gece boyunca saldırganı bulmak için geniş çaplı operasyon yürüttü. Polis, sabah saatlerinde, saldırganın güvenlik güçleriyle girdiği çatışma sonucunda öldürüldüğünü duyurdu.
Batı Şeria'ya baskınlar
İsrail güçleri, 22-29 Mart arasında yaşanan ilk 3 saldırının ardından işgal altındaki Batı Şeria'da Dalgakıran adında operasyon başlatarak baskınlar düzenledi. İsrail askerleri, ramazan ayının birinci günü 2 Nisan'da Cenin kentinde İslami Cihad Hareketi üyesi olduğu ileri sürülen 3 kişiyi öldürdü.
Baskınlar sırasında Filistinlilerin İsrail askerlerine ateşle karşılık vermesi sonucu biri ağır 4 İsrail askeri yaralandı. İsrail Başbakanı Bennett, saldırı hazırlığında olduğu iddia edilen 3 Filistinlinin öldürülmesi üzerine İsrail güvenlik güçlerinin "saatli bir bombayı" etkisiz hale getirdiği ifadelerini kullandı.
İsrail güçlerinin silahlı Filistinli grupların yoğunlukta olduğu Cenin'e 31 Mart'ta yaptığı baskında da biri çocuk 2 Filistinli hayatını kaybetmişti.
Saldırıların ardından gözaltı dalgası başladı
İsrail Başbakanı Bennett, işgal altındaki Batı Şeria'da söz konusu saldırıların ardından yürütülen operasyonlarda güvenlik güçlerinin 5 büyük saldırıyı önlediğini ve 200'den fazla zanlıyı gözaltına aldığını duyurdu. İsrail'de yeniden yükselen DEAŞ tehdidinde Birusseba ve Hadera'daki saldırıyı gerçekleştirenlerin Filistin asıllı İsrail vatandaşlarının olduğunun açıklanmasıyla bu kesime de yeni bir gözaltı dalgası başladı. İsrail polisi, DEAŞ saldırılarıyla bağlantılı olduğu gerekçesiyle İsrail vatandaşı 50 kadar Filistinliyi gözaltına aldığını duyurdu.
İsrail'de şiddet olaylarına siyasi kriz eklendi
Bölgede saldırıların ve gerilimin arttığı dönemde İsrail, çok parçalı koalisyon hükümetinin sallantıya girdiği bir siyasi krize sürüklendi.
İsrail Başbakanı Naftali Bennett'in partisi Yamina Milletvekili Idit Silman, 6 Nisan'da koalisyon hükümetinden istifa ettiğini açıkladı. Koalisyon hükümeti, muhalefet karşısında Meclisteki bir oy farklı çoğunluğu yitirdi. İktidar ve muhalefet, parlamento içinde 60-60 sayısında eşitlendi.
Silman, istifasında Başbakan Bennett'i sağdan uzaklaşmakla suçlayarak, koalisyon içindeki sağcı üyelerden kendisi gibi istifa etmelerini istedi. İsrail'de 8 partinin bir araya gelmesiyle Haziran 2021'de kurulan koalisyon hükümeti bu istifayla düşme potasına girdi.
Silman'ın istifasında koalisyon ortağı sol Meretz Partisinden Sağlık Bakanı Nitzan Horowitz ile "Yahudilerin Hamursuz Bayramı'nda hastanelere koşer olmayan yemeğin getirilmesine izin verilmesi" konusunda yaşadığı tartışmanın etkili olduğu belirtildi.
Netanyahu sağda yeniden atağa kalktı
İsrail'de daha önce yaşanan saldırılarda hükümeti eleştiren Meclisteki en büyük parti Likud'un lideri Binyamin Netanyahu, Silman'ın istifasını memnuniyetle karşıladı. Netanyahu da Silman'ın istifası üzerine yayımladığı açıklamada, bu anı bekleyen halk kitleleri adına kendisine teşekkür ettiğini duyurdu.
İsrail basınına konuşan Likud içinden ismi açıklanmayan üst düzey bir yetkili, İsrail Meclisi Sağlık Komitesine liderlik eden Silman'ın olası hükümette Sağlık Bakanlığı görevini istediğini ve bu durumda Likud'a katılacağı belirtti.
İsrail'de en uzun süre başbakanlık yapan siyasetçi unvanını taşıyan Netanyahu, Silman'ın istifasını açıkladığı çarşamba akşamı taraftarlarıyla bir miting düzenledi. Daha fazla sağcı milletvekilinden aynı şekilde istifa etmelerini isteyen Netanyahu, "Koalisyonda kalbi ve vicdanı olan herkes evine dönsün; sağa dönün." çağrısı yaptı.
Likud'dan üst düzey isimler de koalisyondan istifa noktasında Silman'ın tek olmadığını, bunu düşünen başka milletvekilleri de bulunduğunu savundu.
Şam Kapısı, ramazanla hareketlendi
İsrail yönetimi, geçen yıl ramazanda işgal altındaki Doğu Kudüs'teki uygulamaların tüm bölgeye yayılarak Gazze'de savaşla sonuçlandığı tabloda bu yıla erkenden hazırlanmaya başladı.
Ramazandan bir ay önce Şeyh Cerrah'taki ailelerin evlerinden zorla çıkarılmasına ilişkin mahkeme kararı İsrail Yüksek Mahkemesi tarafından bozuldu. Filistin sokağı, bu adımı İsrail'in ramazanda gerilimden kaçındığı biçiminde değerlendirdi.
İsrailli yetkililer, işgal altındaki Batı Şeria ve Gazze'ye yönelik mesajlarında, burada yaşayan Filistinlilerin "yaşam kalitesini artırma ve ekonomik durumlarını iyileştirme vaadinde" bulunurken bunun "güvenlik durumuna bağlı olduğu" şartı koştu.
İsrail'in bu hazırlığına rağmen her ramazan farklı bir olayla ısınan işgal altındaki Doğu Kudüs'ün sembolik Şam Kapısı önünde Filistinliler ve İsrail polisi arasındaki toplumsal hareketlilik yeniden başladı.
İftar vaktinin ardından çoğu genç binlerce Filistinli, Eski Şehir'in sembolik girişi Şam Kapısı çevresinde toplanmaya devam etti. Filistinliler ve İsrail polisi arasında sözlü sataşmalar ve arbede yaşandı. İsrail polisi, Filistinlilere zaman zaman copla müdahale etti. Polisin bulunduğu noktalara ara sıra plastik şişe gibi yabancı maddeler atıldı.
Filistinli göstericilerin arasına gizlenen ve "mustaribin" olarak bilinen sivil giyimli İsrail kuvvetleri bazı Filistinlileri gözaltına alırken, polis ses bombası kullandı. İsrail polisine bağlı atlı birlikler de Eski Şehir surları çevresinde Filistinlileri alandan uzaklaştırmak için kullanıldı. Olaylarda en az 20 Filistinli gözaltına alındı, yaklaşık 20 kişi de yaralandı.
Geçen yıl ramazan ayındaki olaylar göz önüne alındığında Şam Kapısı çevresinde ramazanın ilk haftasında yaşanan olaylar henüz kontrollü gerilim seviyesinde kaldı.
Üç dinin kutsal günleri aynı tarihlere geliyor
Üç dinin kutsal mekanlarına ev sahipliği yapan işgal altındaki Doğu Kudüs'ün Eski Şehir bölgesi çevresinde toplumsal hareketlilik için belirleyici olaylardan biri de gelecek hafta başlayacak Yahudilerin Hamursuz Bayramı.
Mescid-i Aksa'ya ev sahipliği yapan Eski Şehir bölgesinde Yahudilerin ibadet ettiği Ağlama (Burak) Duvarı yer alıyor. Hamursuz Bayramı'nın yaklaşmasıyla fanatik Yahudilerin, İsrail polisi denetimi altında Filistinli nüfusu rahatsız eden Mescid-i Aksa baskınlarını artırması da bekleniyor. Hristiyanlar da Paskalya Bayramı'nı 17 Nisan'da kutlamaya hazırlanıyor.
Eski Şehir bölgesinde yaşanacak insan hareketliliğinde olası bir kıvılcımın bölgede yüksek seyreden tansiyonu daha da artırmasından endişe ediliyor.
