Bu ayın ortasında iki Rus oligarkın aileleriyle birlikte ve 48 saat içinde ölümü bir dizi şüpheyi beraberinde getirdi. İki oligarktan biri Rusya’nın üçüncü büyük bankası Gazprombank’ın diğeri ise ülkenin en büyük özel gaz şirketi Novatek’in eski yöneticisiydi.
Ölümlerin ardından Gazprombank Başkan Yardımcısı İgor Volobuyev görevini bıraktı ve Ukrayna adına savaşmaya başladığını açıkladı.
The Insider’a konuşan Volobuyev 30 yıllık kariyerine 2 Mart’ta son verdiğini söyleyerek “Ruslar babamı, tanıdıklarımı ve yakın arkadaşlarımı öldürüyordu. Babam bir ay boyunca soğuk bir bodrum katında yaşadı. Çocukluğumdan beri tanıdığım insanlar benden utandıklarını söylediler” diyor.
Üst üste gelen iki ölüm Volobuyev’e göre de intihar değil. Ancak bu vakalardan önce, Rusya’nın Ukrayna işgalinin başlamasından hemen önce ve işgalin ilk günlerinde en az dört oligark şüpheli biçimde öldü. İşte Fortune dergisinin de derlediği o vakalar…
Vladislav Avayev
Rus devlet haber ajansı TASS'a göre 18 Nisan'da Vladislav Avayev, eşi ve kızı Moskova'daki dairelerinde ölü bulundu. Habere göre ilk kanıtlar Moskova'daki multimilyon dolarlık evinde gerçekleşen ölümlerin bir cinayet-intihar vakası olduğuna işaret ediyor. Çünkü Avayev elinde kapısını ve 13 yaşındaki kızını öldürmek için kullanıldığı iddia edilen bir tabancayla bulundu. Avayev Rusya'nın üçüncü büyük bankası olan Gazprombank'ın ve enerji devi Gazprom'un eski başkan yardımcısıydı.
Sergey Protosenya
Avayev'in ölümünden sonra Rusya'nın en büyük özel doğal gaz üreticisi Novatek'in eski yöneticilerinden Sergey Protosenya'nın cesedi, ailesiyle birlikte İspanya'da kiraladığı villasının dışında asılı halde bulundu. İspanyol haber ajansı Telecinco'ya göre Protosenya'nın karısı ve 18 yaşındaki kızı da yataklarında bıçaklanarak öldürülmüştü.
Telecinco'ya göre 55 yaşındaki Protosenya'nın net varlığı 433 milyon doların üzerindeydi.
İspanyol yetkililerin yürüttüğü ilk soruşturma sonuçları başlangıçta ölümlerinin bir cinayet-intihar vakası olduğu yönündeydi ancak İspanyol haber kuruluşu El Punt Avui'ye göre müfettişler üçünün de öldürülmüş olma olasılığını gözardı etmiyor.
Protosenya'nın 1997'den 2015'e kadar çalıştığı Novatek ölümlerden kısa bir süre sonra karısını ve kızını öldürdüğü teorisi hakkında şüphe uyandıran bir bildiri yayınladı.
Novatek “Protosenya seçkin bir insan ve harika bir aile babasıydı. Şirketin oluşumuna ve gelişimine önemli katkılarda bulunan güçlü bir profesyoneldi. Maalesef medyada bu konuyla ilgili spekülasyonlar ortaya çıktı ancak bu spekülasyonların gerçeklikle hiçbir ilgisi olmadığına inanıyoruz" dedi.
Vasili Melnikov
Rus gazetesi Kommersant ve Newsweek'in haberine göre, geçen ay Rus milyarder Vasily Melnikov da Rusya'nın Nijni Novgorod kentindeki multimilyon dolarlık dairesinde eşi ve iki oğluyla birlikte ölü bulundu. Üç Melnikov da bıçak yaralarından öldü. Kommersant'a göre polis soruşturmaları sonucu Melnikov'un intihar etmeden önce karısını ve oğullarını öldürdüğü belirlendi. Newsweek'in haberlerine göre ise Melnikov'un komşuları ve akrabaları, ailesini öldürmekten Melnikov'un sorumlu olduğuna inanmakta zorlandıklarını söylüyor. Ölümünden önce Melnikov tıp firması MedStom'da yöneticiydi. Ukraynalı haber kuruluşu Glavred ve yine Newsweek'e göre şirket ülkenin Ukrayna'yı işgalinin ardından Rusya'ya uygulanan ekonomik yaptırımların bir sonucu olarak büyük zarar gördü.
Mihail Watford
Rusya'nın Ukrayna'yı resmen işgal etmesinden sadece birkaç gün sonra, Mikhail Watford Londra yakınlarındaki Surrey'deki evinin garajında asılarak ölmüş halde bulundu. Olay sırasında evde olan karısı ve çocukları zarar görmedi. BBC'nin haberine göre Ukrayna doğumlu 66 yaşındaki Rus iş insanı Sovyetler Birliği'nin çöküşünden sonra petrol ve gaz kralı olarak tanındı.
Tolstosheya soyadıyla dünyaya gelen Watford, İngiltere'ye taşındıktan sonra adını değiştirmişti. Ölümü araştıran Surrey polisi mart ayı başlarında BBC'ye "O sırada herhangi bir şüpheli durum olduğuna inanılmadığını" söyledi.
Aleksandır Tyulyakov
25 Şubat'ta, yani Watford'un ölümünden sadece üç gün önce, 61 yaşındaki eski Gazprom yöneticisi Aleksandır Tyulyakov, St. Petersburg yakınlarındaki dairesinin bulunduğu apartmanın garajında asılı halde bulundu.
Rus gazetesi Gazeta ve Newsweek vakanın haberini yaptı.
Polis Gazeta'ya cesedin yanında bir intihar notu bulunduğunu, dolayısıyla müfettişlerin intihar Tyulyakov'un intihar sonucu öldüğüne inandığını söyledi.
Gazeta'ya göre olay yerine polisle birlikte ulaşan Gazprom güvenlik birimleri de intiharı araştırılıyor. Fortune'a üst üste gelen oligark ölümlerini anlatan
Varşova Enstitüsü Avrasya Programı direktörü Grzegorz Kuczyński, "Her halükarda ölümlerin intihar gibi sahnelenmiş olabileceğine dair yaygın şüpheler var ancak bunu kim ve neden yaptı?" diye konuştu.
Leonid Shulman
Gazprom’oın faal üst düzey yöneticilerinden Leonid Shulman da meslektaşı Tyulyakov gibi Rusya Ukrayna'yı işgal etmeden hemen önce, ocak ayında ölü bulundu. Gazeta ve Newsweek'in haberlerine göre göre 60 yaşındaki Shulman'ın cesedinin yanında da bir intihar notu bulundu.
Fortune dergisi konuyla ilgili haberinde Shulman'ın ölümünün hakkındaki sahtekarlık soruşturmasından birkaç ay sonra geldiğine ve Gazprom'un bu vakayı da araştırdığına dikkat çekti.
Dergi, Gazprom, Novatek ve Medstom şirketlerinin henüz vakalarla ilgili sorularına yanıt vermediğini de yazdı.
Cinayet belgeseli
Üst üste gelen Rus oligark ölümlerine ilk kez şahit olmuyoruz. Netflix’te yayınlanan Spycraft belgeseli de Putin muhaliflerinin yıllar içinde nasıl öldürüldüğünü anlatıyor.
