Bu hafta Moldova ve Gürcistan'da yapılan seçimler, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le girdiği nüfuz mücadelesinde kendisini giderek daha geri planda bulan Avrupa Birliği için ciddi bir gerçeklik kontrol sorununa dönüşüyor. AB yıllardır liberal, demokratik gündeminin Gürcistan ve Moldova'yı Kremlin'in yörüngesinden uzaklaştırıp Batı'ya doğru yönlendireceğinden emin. Bu güven, her iki ülkenin de AB üyeliği için büyük halk çoğunluğuna sahip olduğunu gösteren anketlerle destekleniyor. Ancak son seçimler bu iyimser AB vizyonunun giderek daha belirsiz hale geldiğini gösteriyor. Pazar günü Moldova'da yapılan seçimlerde seçmenlerin yüzde 50,4'ü AB üyeliğini çok az bir farkla desteklerken, cumartesi günü seçimleri kazanması beklenen popülist Gürcü Rüyası partisi de AB üyeliğini imkansız kılacak liberal olmayan bir gündem izlemeye hazırlanıyor.
AB için Moskova'daki hasmının kararlılığı ürkütücü. Ukrayna'daki ağır taahhütlerine rağmen Kremlin'in eski Sovyet topraklarına yeniden damgasını vurmak için oy satın alma ve dezenformasyon kampanyalarına hala büyük paralar akıtmaya istekli olduğu açık. Hem Moldova hem de Gürcistan'da Moskova, AB ya da NATO yanlısı bir gündem izleyen ülkelerin ateşle oynadığına dair bir propaganda söylemiyle ilerleme kaydediyor ve çatışmanın panzehiri olarak tarafsızlığı öneriyor. Sonuç karşısında dehşete düşen Moldova'nın AB yanlısı Cumhurbaşkanı Maia Sandu, Rusya'nın “ülkemizin özgürlük ve demokrasisine yönelik eşi benzeri görülmemiş saldırısından” şikayet etti. Son anketler yüzde 60'lık bir çoğunluğun bloğa katılmaktan yana olduğunu gösterirken, gecenin büyük bir bölümünde AB karşıtı bloğun kazanacağı görülüyordu.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, sonucun Rusya'nın kirli oyunlarının bir sonucu olduğunu vurgulamakta gecikmedi ve Brüksel'in Moldova'yı bloğa dahil etme konusunda ısrarcı olacağını belirtti. Leyen, “Rusya'nın taktikleri karşısında Moldova bağımsız olduğunu, güçlü olduğunu ve Avrupalı bir gelecek istediğini gösterdi” dedi.
Yine de Moldova'daki sonuç, Putin'in kendisini Batı karşıtı daha geniş bir ittifakın parçası olarak konumlandırdığı bir dönemde AB etkisinin sınırlarını ortaya koyuyor. Putin salı günü Rusya'nın Kazan kentinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, İran'dan Mesud Pezeşkiyan ve Türkiye'den Recep Tayyip Erdoğan ile birlikte 15'ten fazla devlet başkanını ağırlayacak. Moskova, gelişmekte olan ekonomileri bir araya getirerek Avro-Amerikan çıkarlarına meydan okumak üzere tasarlanan BRICS'e bir avuç yeni ülkenin kabul edilmesi için bastırıyor. Ayrıca bu oluşumu ABD dolarına meydan okumak için de kullanmak istiyor.
Moldova'daki Rus müdahalesinin boyutları konusunda çok az şüphe var. Sayımın ardından bir açıklama yapan Ulusal Demokratik Enstitü'nün gözlem misyonunun lideri, eski Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, süreci baltalamaya yönelik yaygın çabalar olduğunu aktardı.
Moldova'daki durum, Gürcü Rüyası partisinin cumartesi günü yapılacak parlamento seçimlerinde çoğunluğu elde etmeye çalıştığı ve yeterli oyu alması halinde tüm muhalefeti yasaklama sözü verdiği Gürcistan için kötü bir işaret. Bu dramatik kampanya, ülkenin Batı tarafından finanse edilen sivil toplum örgütleri, medya ve LGBTQ+ topluluğuna yönelik Moskova'dan esinlenen kısıtlamaları kabul etmesiyle birlikte, Rusya'nın devleti ele geçirme uyarılarının ortasında gerçekleşti. Washington'daki Demokrasileri Savunma Vakfı'ndan Ivana Stradner, “Batılı politika yetkililerin, Rusya'nın savaşının sadece Ukrayna ile sınırlı olmadığı, Moskova'nın etki edebileceğini düşündüğü her yerde demokratik dünyayı ele geçirmekle ilgili olduğu gerçeğine uyanma zamanı geldi. Riskten kaçınan Avrupalı ve Amerikalı yetkililer bireysel taktikler üzerinden düşünürken, Putin'in kazanmak için kullandığı bütün bir stratejisi var" diye konuştu.
Sandu'ya göre endişelenmesi gerekenler sadece AB'ye aday ülkeler ya da sadece küçük ülkeler değil. Herkes risk altında. Moldova Cumhurbaşkanı “Küçük bir ülkede demokratik sürece daha kolay zarar verebileceğiniz doğrudur. Ancak bu uygulamalar küçük ülkelerde denendikten sonra diğer ülkelerde de denenebilir" dedi.
