Rusya Federal Cezaevi Hizmetleri (FSİN), tutuklu muhalif Aleksey Navalni’nin cezaevinde hayatını kaybettiğini bildirdi. FSİN'den yapılan açıklamada, Yamalo-Nenets Özerk Bölgesi'ndeki 3 no'lu cezaevinde bulunan Navalni'nin cuma günü yaptığı yürüyüşten sonra "kendini iyi hissetmediğini" ve "neredeyse anında bilincini kaybettiğini" belirtildi. Sağlık personellerinin derhal müdahale etmesine rağmen Navalni'nin hayata döndürülemediği ve ölüm nedeninin belirlenmeye çalışıldığı açıklandı.
Putin bilgilendirdi
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, konuya ilişkin gazetecilerin sorularını yanıtladı. Peskov, Federal Cezaevi Hizmetleri'nin belirli kurallar çerçevesinde Navalni'nin ölümünün nedenlerini araştırdığını ve bunun için herhangi bir talimata gerek olmadığını ifade ederek "Doktorlar gerekli araştırmaları yapacaktır" dedi.
Rusya devlet haber ajansı TASS'ın haberine göre Devlet Başkanı Vladimir Putin, muhalefet lideri Navalni'nin ölümünden haberdar edildi.
Zelenskiy: Ölümünün ardında Putin var
Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy, Navalni'nin ölümünün ardında 'çok açık bir şekilde' Vladimir Putin'in olduğunu söyledi. Almanya'dan konuşan Zelenskiy, Putin'in konumunu korumak uğruna kimin öleceğini önemsemediğini söyledi.
Destekçileri henüz doğrulamadı
Navalni'nin sözcüsü Kira Yarmysh, hapisteki ölümü hakkında hiçbir bilgiye sahip olmadıklarını söyledi. Sözcü, "Bu konuda henüz bir teyidimiz yok. Aleksey'in avukatı şu anda Kharp kolonisine uçuyor. Elimize bir bilgi ulaşır ulaşmaz açıklama yapacağız" diye konuştu.
Navalni'nin annesi: 12 Şubat'ta sağlıklı ve mutluydu
Navalni'nin annesi Lyudmila Navalnaya, oğlunu en son Pazartesi günü gördüğünde "hayatta, sağlıklı ve mutlu" olduğunu söyledi. Rus gazetesi Novaya Gazeta tarafından haberleştirilen Facebook paylaşımında Navalnaya, "Taziye falan duymak istemiyorum. Onu ayın 12'sinde hapishanede bir toplantıda gördük. Hayattaydı, sağlıklı ve mutluydu" ifadelerini kullandı.
Avukatlarının haberi olmadan Kutup Kurdu'na gönderilmişti
Daha önce Vladimir bölgesindeki hapishanede kalan Navalni, avukatlarına haber verilmeden başka bir hapishaneye nakledilmişti. Avukatlarının araştırmaları sonucunda Navalni'nin Kutup Kurdu Kolonisi adlı hapishane gönderildiği ortaya çıktı.
Navalni, Kuzey Kutup Dairesi'nin ötesindeki bir ceza kolonisine 20 günlük oldukça yorucu bir transferin ardından iyi olduğunu söyledi. X üzerinden paylaşım yapan Navalni "Benim için endişelenmeyin. Ben iyiyim" diyen Navalni, uzayan sakalına, koyun derisi mont ve kürk şapkadan oluşan kıyafetlerine atıfta bulunarak, "Bir Noel Baba'ya yakışır şekilde hala iyi bir ruh halindeyim" dedi.
Ağır şartlarıyla biliniyor
Navalni’nin nakledildiği "Kutup Kurdu" kolonisi olarak bilinen hapishane ülkedeki en ağır şartlara sahip cezaevlerinden biri olarak kabul ediliyor. Buradaki mahkumların çoğu ağır suçlardan hüküm giymiş kişilerden oluşuyor. Kentteki sıcaklıklar eksi 28 dereceye kadar düşüyor. Rus Moskovsky Komsomolets gazetesine göre, Kuzey Kutup Dairesi'nin yaklaşık 60 km kuzeyindeki cezaevi, 1960'larda zorunlu Sovyet çalışma kampı sisteminin bir parçası olarak kuruldu.
Navalni neden tutuklandı?
Rusya lideri Putin'in en görünür ve ısrarlı muhaliflerinden biri olan 47 yaşındaki Navalni, Kuzey Kutup Dairesi'nin yaklaşık 65 kilometre kuzeyindeki bir hapishanede tutuluyordu ve burada özel bir rejim altında 19 yıla mahkum edilmişti. Aralık ayı başlarında Vladimir bölgesindeki bir hapishanede olan Navalni, 2010'lu yıllarda Kremlin karşıtı muhalefete liderlik ettiği için dolandırıcılık vb. suçlardan 30 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Bunu hükümetin siyasi intikamı olarak gören Navalni, Putin hayatta olduğu sürece serbest kalamayacağını belirtiyordu.
Eski bir milliyetçi politikacı olan Navalni, seçim sahtekarlığı ve hükümet yolsuzluğuna karşı kampanya yürüterek, Putin'in yakın çevresini araştırarak ve bulgularını yüz milyonlarca kez izlenen videolarla paylaşarak Rusya'da 2011-12 protestolarının alevlenmesine yardımcı oldu.
Kremlin'in baş belası
Siyasi kariyerinin en öne çıkan noktası 2013 yılında, çok az kişinin özgür ya da adil olduğuna inandığı bir Moskova belediye başkanlığı yarışında oyların yüzde 27'sini kazanmasıyla geldi. Putin'in kişisel kullanımı için Karadeniz'de inşa edilen bir sarayı, eski başkan Dmitry Medvedev tarafından kullanılan köşk ve yatları ve üst düzey bir dış politika yetkilisini tanınmış bir oligarkla ilişkilerini bilen bir seks işçisini tespit ederek yıllarca Kremlin'in baş belası olmaya devam etti.
2020 yılında Navalni, Rusya'nın FSB güvenlik servisi tarafından zehirlendiğinden şüphelenilmesinin ardından komaya girdi ve tedavi için Almanya'ya tahliye edildi. İyileştikten sonra Ocak 2021'de Rusya'ya döndü ve şartlı tahliye ihlali suçlamasıyla tutuklanarak toplamda 30 yıldan fazla hapis cezasına çarptırıldı. Putin kısa bir süre önce görevdeki beşinci dönemi için bir başkanlık kampanyası başlattı. Halihazırda Joseph Stalin'den bu yana en uzun süre görev yapan Rus lider konumunda ve 2030'da yeniden aday olması halinde onu geçebilir. 2020'de görev süresi sınırlamalarına ilişkin anayasal kurallar yeniden yazıldığı için bu bir olasılık.
