Çin Devlet Başkanı Şi Cinping önümüzdeki hafta düzenlenecek bölgesel güvenlik forumunda 20’den fazla dünya liderini bir araya getirerek, Donald Trump döneminde 'Küresel Güney' dayanışmasının güçlü bir mesajını verecek ve batılı ülkelerin yaptırımları altında ezilen Rusya’nın diplomatik başarısına katkı sağlamaya çalışacak.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yanı sıra, Orta Asya, Orta Doğu, Güney Asya ve Güneydoğu Asya liderleri de 31 Ağustos-1 Eylül tarihlerinde kuzeydeki liman kenti Tianjin’de gerçekleştirilecek Şanghay İşbirliği Örgütü (SCO) zirvesine davet edildi.
Yedi yıl sonra ilk
Kritik zirve, Hint Başbakan Narendra Modi’nin yedi yıl aradan sonra Çin’e gerçekleştireceği ilk resmi ziyaretini de içeriyor. İki komşu ülke, 2020’deki ölümcül sınır çatışmalarının ardından yaşanan gerilimi azaltma çalışmalarını sürdürüyor.
Modi, geçen yıl Kazan’daki BRICS zirvesinde Şi ve Putin ile aynı sahneyi paylaşmıştı. Hindistan’daki Rusya Büyükelçiliği yetkilileri geçen hafta Moskova’nın Çin ve Hindistan ile üçlü görüşmelerin yakında gerçekleşmesini umut ettiğini açıkladı.
'ABD beklenen etkiyi yaratamadı'
The China-Global South Project araştırma ajansının genel yayın yönetmeni Eric Olander, “Şi, zirveyi, Amerikan liderliğindeki bir uluslararası düzen sonrası görüntüsünü sergilemek için kullanmak isteyecek. Beyaz Saray’ın Ocak’tan bu yana Çin, İran, Rusya ve şimdi Hindistan’a karşı yürüttüğü tüm çabalar beklenen etkiyi yaratamadı,” dedi.
Olander, “BRICS’in Donald Trump’ı ne kadar rahatsız ettiğine bakın; bu grupların tasarlanma amacı da bu,” değerlendirmesinde bulundu.
Çin Dışişleri Bakanlığından bir yetkili, bu yılki zirvenin SCO’nun 2001’de kurulmasından bu yana en büyük zirve olacağını belirterek, bloğu “yeni bir uluslararası ilişkiler türü inşa etmede önemli bir güç” olarak nitelendirdi.
SCO'nun rolü ne?
Güvenlik odaklı örgüt, altı Avrasya ülkesinden oluşan bir grup olarak başlamış, son yıllarda 10 kalıcı üye ve 16 diyalog ile gözlemci ülke sayısına ulaşmıştı. Örgütün görev alanı da güvenlik ve terörle mücadeleden ekonomik ve askeri işbirliğine genişletildi.
Takshashila Enstitüsü’nden Manoj Kewalramani, “SCO’nun temsil ettiği net vizyon ve pratik uygulama oldukça belirsiz. Bu platformun artan bir toplanma gücü var ve anlatı projeksiyonunda yardımcı oluyor. Ancak önemli güvenlik sorunlarını çözmede etkinliği sınırlı,” dedi.
Güney Asya'da oynanan satranç
SCO'nun demirbaş üyelerinden Hindistan ve Pakistan arasında sürtüşmeler son günlerde azalsa da geride kalan aylarda en tepe noktayı gördü. Geçtiğimiz Haziran ayında, SCO savunma bakanları toplantısında Hindistan’ın, 22 Nisan’daki Keşmir saldırısına atıf yapılmadığı gerekçesiyle ortak bildiriye itiraz etmesi nedeniyle anlaşma sağlanamadı. İki ülke arasında neredeyse çıkacak olan sıcak savaşı ise Washington yönetimi bitirdi. Hindistan'ın çatışmaları ABD'nin bitirdiğini kabul etmemesi üzerine ise Trump-Modi arasında bambaşka bir kriz çıktı.
Hindistan ayrıca, SCO'nun Haziran başında İran’a yönelik İsrail saldırılarını kınayan açıklamasına katılmayı reddetti.
Buna karşın, beş yıl süren sınır gerilimlerinin ardından Hindistan ve Çin arasındaki yakınlaşma ve Trump yönetiminden Hindistan’a uygulanan tarife baskısı, zirve sırasında Şi ve Modi arasında olumlu bir görüşme beklentilerini artırıyor.
Analistler, iki tarafın sınırdaki askeri çekilmeler, ticaret ve vize kolaylıkları, iklim işbirliği ve hükümetler arası ve halklar arası ilişkilerde ilerlemeler gibi adımlar duyurabileceğini öngörüyor.
Diplomatik güç gösterisi
Zirvede kapsamlı politika duyuruları beklenmese de, uzmanlar bloğun 'Küresel Güney' ülkelerine çekiciliğinin küçümsenmemesi gerektiğini vurguluyor.
Öte yandan zirvenin ardından Modi Çin’den ayrılacak, Putin ise hafta içinde Pekin’de düzenlenecek II. Dünya Savaşı askeri geçidine katılmak üzere ülkede kalacak.
Kaynak: Gazete Oksijen
