Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Katar'ın Moskova'ya Rus tahılını Türkiye'ye göndermesi için ödeme yapacağı ve daha sonra bu ürünün "ihtiyacı olan ülkelere" dağıtılacağı bir ikame girişimi önerdiği belirtildi. Moskova'nın henüz resmi bir düzeye taşımadığı bu fikre Katar ve Türkiye'den ise yeşil ışık yanmadığı konuşuluyor. Konu hakkında bilgi sahibi bir başka kişi ise Katar'ın bu fikri kabul etse bile desteklemesinin pek olası olmadığını söyledi.
Liman kentlerine saldırılar sürüyor
Rusya, BM ve Türkiye'nin aracılık ettiği ve 33 milyon ton tahılın ihraç edilmesine olanak tanıyan Karadeniz anlaşmasından çekildiğinden bu yana Ukrayna'nın liman kentlerine yönelik şiddetli bombardımanını sürdürüyor. Ukrayna bu eylemleri "Ukrayna'nın Afrika ülkelerine gıda tedarik etme kabiliyetini yok etme girişimi" olarak tanımladı.
Konuyla ilgili bilgi sahibi kişiler, Rusya'nın Afrika'ya tahıl tedarik etme fikrini ilk kez geçen yıl ortaya attığını, Karadeniz anlaşmasından kısa bir süre çekildikten sonra birkaç gün sonra yeniden katıldığını söyledi.
FT'nin gördüğü taslak memoranduma göre bu teklif kapsamında Rusya Türkiye'ye "tercihli olarak" 1 milyon tona kadar tahıl gönderecekti. Faturanın tamamı Katar tarafından karşılanacak ve tahıl Afrika'ya gönderilmek üzere Türkiye'ye tedarik edilecekti.
Tahıl görüşmelerine katılan Ukraynalı bir diplomat "Türkiye, Rusya ve Katar arasında üçlü bir mutabakat zaptı gördüklerini söyledi ve bunu durdurmak için biraz çaba sarf ettiklerini sözlerine ekledi.
Putin Türkiye ziyaretinde gündeme getirecek
Tahıl anlaşması görüşmelerine katılan diğer kişiler ise Rusya'nın önümüzdeki hafta St Petersburg'da Afrikalı liderlerle yapılacak zirvede ve Putin'in Ağustos ayında Türkiye'ye yapacağı ziyarette teklifini gündeme getirmesini beklediklerini söyledi.
Erdoğan-Zelenskiy görüşmesi
Türkiye Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Zelenskiy'nin talebi üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Zelenskiy arasında gerçekleştirilen görüşmede liderler, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nın uzatılması konusunu detaylarıyla ele aldı. Erdoğan, görüşmede, Türkiye'nin barışı hakim kılmak için yoğun bir gayret ortaya koyduğunu ifade etti.
Zelenskiy görüşmenin ardından yayınladığı Telegram mesajında iki liderin Karadeniz tahıl girişiminin yeniden faaliyete geçmesi için çabaları koordine edeceğini söyledi.
Dünya gıda krizinin eşiğine geldi
Zelenskiy "Rusya'nın eylemleri nedeniyle dünya bir kez daha gıda krizinin eşiğine geldi. Afrika ve Asya'nın birçok ülkesinde toplam 400 milyon insan açlık tehlikesiyle karşı karşıya. Hep birlikte küresel bir gıda krizini önlemeliyiz" diye yazdı.
Putin, Rusya'nın tahıl anlaşmasından, AB'nin Moskova'nın kendi tarımsal ihracatına yönelik yaptırımları geri alma konusundaki isteksizliği nedeniyle çekildiğini söyledi. Bu koşullar yerine getirilir getirilmez yeniden katılmaya hazır olduğunu belirtti.
Erdoğan bu hafta yaptığı açıklamada Rusya'nın anlaşmayı hala "desteklediğini" söyledi ve Batı'yı Putin'e bu konuda taviz vermeye çağırdı.
Ancak iki batılı diplomat, Ukrayna'nın destekçilerinin Moskova'nın önerisinin aslında Rus ordusu tarafından işgal edilen bölgelerden tahıl ihraç ederken Kiev üzerinde ek baskı kurmanın bir yolu olduğuna inandıklarını söyledi. Üst düzey bir AB yetkilisi şunları söyledi: "Bu fikri en son gündeme getirdiklerinde, tahılın fiilen Ukrayna'dan çalınan tahıl olacağına dair çok güçlü şüphelerimiz vardı"
Moskova bu fikri, Rusya-Afrika zirvesi öncesinde en yoksul ülkelere bedava tahıl teklifi olarak kamuoyuna sundu. Rusya, tahıl meselesini Ukrayna konusundaki tutumuna sempati toplamak için kullanmak isterken bu durumu Batı'nın yaptırımlarına karşı bir hamle olarak da düşündü.
Tahıl anlaşması anlamını yitirdi
Putin bu hafta Batılı ülkelerin Moskova'nın Afrika'ya ücretsiz gübre gönderme girişimlerini engellediğinden yakındı. "Ülkemiz Ukrayna tahılını ticari ve karşılıksız olarak ikame etme kapasitesine sahiptir" diyen Putin, "Tahıl anlaşmasının mevcut haliyle devam etmesinin tüm anlamını yitirdiğini" sözlerine ekledi.
Ancak Karadeniz anlaşmasından çıkılması Afrika'daki bazı hükümetleri, özellikle de Rusya'nın geçen yıl Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinden bu yana artan gıda fiyatları nedeniyle ülke içinde baskı altında olanları kızdırdı.
Afrika ülkeleri tepkili
Rus tahıl ve gübresinin tüketicisi olan Kenya bu hafta yaptığı açıklamada, Rusya'nın bu hamlesinin bölgesindeki ülkeleri olumsuz etkilediğini söyledi.
Afrikalı yetkililere göre diğer Afrikalı liderler tahıl konusunda Rusya'yı kınamaları ve St Petersburg'a seyahat etmemeleri için ABD'nin baskısı altında. Bu durum, ekonomik ve güvenlik konularında Rusya ve ABD'nin yardımına sıklıkla ihtiyaç duyan bazı Afrikalı liderler için bir çıkmaz yaratıyor.
Devlet haber ajansı Tass'a göre Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergei Vershinin Cuma günü yaptığı açıklamada Moskova'nın Afrika ülkelerinin tahıl anlaşmasının çökmesiyle ilgili "endişelerini anladığını" söyledi. Vershinin, Rusya'nın "tahıl tedariki için yeni rotalar üzerinde çalıştığını" söyledi.
