Azak Denizi'ne kıyısı olan Mariupol şehri, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in kararıyla 24 Şubat'ta başlatılan savaşın başından bu yana çatışmaların en çok yaşandığı noktalardan biri oldu. Rus ordusunun en yoğunlaştığı hedeflerden biri olan Karadeniz kıyısındaki Mariupol, Ukrayna'nın doğusundaki Donetsk idari sınırları içerisinde yer alıyor.
2014'ten bu yana Rus ayrılıkçıların değil, Kiev yönetiminin kontrolünde olan Mariupol, Ukrayna'daki Azov taburunun da merkezi konumunda bulunuyordu. Rus ordusunun 7 Mart'tan itibaren kuşatma başlattığı Mariupol'ü Ukrayna güçleri günlerce savundu.
Haftalarca sığınakta yaşadılar
Rus birliklerinin ağır silahlar kullandığı şehir harabeye dönerken çatışmalar nedeniyle çok sayıda sivil haftalarca sığınıklarda yaşadı. Sivillerin tahliyesi için kurulan insani koridorlar bazen çalıştı, bazen çalışmadı. Koridorların işlememesi nedeniyle Rusya ve Ukrayna birbirini suçladı.
Azak Denizi kıyısında şehir kalmadı
Azak Denizi'ne kıyısı olan liman şehirlerinden Berdyansk'tan sonra Mariupol'ün Rusların eline geçmesiyle Azak Denizi kıyısında Ukrayna'nın kontrolünde herhangi bir şehir kalmadı. Rus ordusu, uzun zaman ele geçirmeye çalıştığı Mariupol için Ukraynalı silahlı güçlere silahlarını bırakıp teslim olmaları için süre koyduysa da genel olarak buna savaşarak cevap verildi.
Yeraltı sığınıkları Rus ordusunu zorladı
Kuşatmanın günlerce sürmesi sonrasında çatışmalarda üstünlüğü yakalayan Rus ordusu, ilk başta Mariupol'deki Ukrayna askeri birlikler, yabancı paralı askerler ve aşırı milliyetçi silahlı güçlerin sayısının 8 bin 100 olduğunu bildirdi. Rus yetkililer, bu süre içinde 1464 Ukrayna askerinin teslim olduğunu, Azovstal Metalürji Fabrikası tesislerinde ise 2 binden fazla kişinin kaldığını duyurdu.
Azovstal Metalürji Fabrikası tesislerinin içerisinde karmaşık yeraltı sığınıklarının bulunması nedeniyle uçakların bombalamasına rağmen Rus askeri birlikleri zorlandı ve buradaki Ukrayna güçlerini ele geçiremedi. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Mariupol şehrinin tamamen kontrol altına alındığını, kalan Ukrayna güçlerinin bulunduğu Azovstal fabrikasının ise kuşatma altında olduğunu bildirdi.
Ukrayna: Savunmaya devam edeceğiz
Bu açıklamanın ardından, Ukraynalı yetkililer, Mariupol'ün hala Ukrayna'da olduğunu belirterek Ukrayna ordusunun mümkün olduğu kadar şehri savunmaya devam ettiğini duyurdu.
Hem stratejik hem ekonomik olarak önemli
Mariupol, coğrafi konum itibarıyla stratejik ve ekonomik önem taşıyor. Donetsk bölgesinin en büyük şehirlerinden biri olan Mariupol'de Azak Denizi'nin en büyük ve donanımlı limanı bulunuyor. Limandaki derin rıhtımlar nakliyecilik açısından önemli imkanlar sağlıyor.
Rusya’nın Azak Denizi’ndeki diğer limanlarının kapasitesi, bu liman ile kıyaslandığında sınırlı kalıyor. Karadeniz'e Ukrayna'nın açılan önemli kapılarından biri olan Mariupol'ün Rusya'nın yasa dışı ilhak ettiği Kırım ile yakın mesafesi de dikkati çekiyor. Bu limandan Donbas bölgesi ve Kırım arasındaki deniz taşımacılığı ve sevkiyat süresi önemli ölçüde azalıyor.
Rusya yanlısı ayrılıkçılara gelir kapısı
Rus ordusunun tarafından kontrol altına alınan Mariupol ile Rusya yanlısı ayrılıkçıların elindeki Luhansk ve Donetsk şehirleri kara yoluyla birbirine bağlanmış olacak. Aynı zamanda Rusya yanlısı ayrılıkçılar, Azak Denizi'ne ulaşmış olacak. Kırım’ın kuzeyindeki Herson'un da Rusların elinde olduğu düşünüldüğünde, Rusya Mariupol'ün alınmasıyla yasa dışı ilhak edilen Kırım ile Kerç köprüsü dışında bir kara yolu bağlantısı daha kurmuş olacak.
Mariupol'ün düşmesiyle Rusya, Azak Denizi'ni bir iç deniz gibi kullanabilecek, Kırım Yarımadası'yla karadan bağlantı kuracak. Mariupol, stratejik öneminin yanı sıra Ukrayna’da önemli bir sanayi merkezi. Önemli metalürji işletmelerinin yoğun olduğu şehirdeki bazı demir-çelik şirketleri, Ukrayna için stratejik önem taşıyor. Bu yüzden bu şehrin ele geçirilmesiyle sözde ayrılıkçı yönetimler için ciddi gelir kaynağı sağlanacak.
