Sam Bankman-Fried ve FTX, bağışlarla milyonlarca dolar dağıttı. Yeni yönetim bu bağışları geri istiyor. Ancak bağışlanan paranı bir kısmı sayısı hediyeye ve sayılması zor anlaşmalar üzerinden çoktan harcandı. Savcılara ve yetkililere göre Bankman-Fried, FTX ve bağlı kuruluşları müşterilerin çalınan paralarını riskli yatırımlar için kullandı.
FTX’in CEO John J. Ray liderliğindeki yönetimi, şirketin yükümlülüklerini hatta kaç tane banka hesabına sahip olduğunu belirlemenin zor olduğunu söylüyor. Paraları kripto borsasında olan müşteriler, paralarını geri alıp alamayacaklarını merak ediyorlar. Ray müşterilerden sabırlı olmalarını istedi ama bunun zor bir yol olacağı konusunda uyardı.
"Bağışlar kazançlarla yapıldı"
Savcılar, Bankman-Fried'in müşteri mevduatlarını ticaret şirketini finanse etmek ve siyasi bağışlar yapmak için kullandığını söylediler ve yetkililer, onun müşteri parasını lüks emlak satın almak gibi kişisel harcamalar için de kullandığını belirttiler. Bankman-Fried, savcıların suçlamalarını kabul etmedi. Eski CEO’nun sözcüsü, bağışların müşteri mevduatlarından değil, ticari kazançlardan yapıldığını söyledi.
Şirket bir basın açıklamasında, parayı iade etmek isteyenlerin yeni yönetime başvurduğunu söyledi ve diğerlerini de aynısını yapmaya çağırdı. FTX, bunu yapmayanlar için, paranın faiziyle birlikte iade edilmesini talep etmek için iflas mahkemesinde dava açacağını belirtti.
FTX’in birincil hayır kurumu Future Fund’ın artık kullanılmayan internet sitesinde göre Eylül ayı itibarıyla 110'dan fazla kar amacı gütmeyen kuruluşa 160 milyon dolardan fazla taahhütte bulundu. Hibe alanlar arasında Covid-19 aşıları ve pandemiye hazırlık çalışmaları üzerinde çalışan biyoteknoloji girişimleri ve üniversite araştırmacıları; Hindistan ve Çin'in az gelişmiş bölgelerindeki STEM öğrencilerine çevrimiçi kaynaklar ve rehberlik sağlayan programlar yer alıyor.
Sitede yer alan bilgilere göre 2022’de kripto fiyatları düşerken bile milyonlarca dolar dağıtıldı. Future Fund, yeni nesil genetik aşı platformunu oluşturmak için AVECRIS'e 3,6 milyon dolar ve lise öğrencileri için San Francisco merkezli bir yaz programını desteklemek için Atlas Bursu'na 5 milyon dolar taahhüt etti. En büyük taahhütlerden biri, pan-varyant bir Covid-19 aşısının klinik öncesi ve birinci aşama denemelerini yürütmek için biyoteknoloji girişimi HelixNano'ya verilen 10 milyon dolardı.
"Bağışların bazıları PR'dı"
Kuruluşlardan hiçbiri konuyla ilgili yorum taleplerine geri dönmedi. Şirket batmadan önce Bankman-Fried sık sık hayırseverliğin bir servet biriktirmek için birincil motivasyonu olduğunu söylerdi. The Wall Street Journal ile yakın zamanda yapılan bir röportajda Bankman-Fried, hayırsever bağışlarının çoğunun samimi olduğunu söyledi. Ama aynı zamanda bazılarının halkın gözüne girmek olduğunu da ekledi. Bankman-Fried, Journal'a "FTX'in işiyle ilgili bazı promosyonların bir parçası olarak bir markaya ait hayır kurumuna 2 bin dolar bağışlama sözü verdiğimde bu PR içindi" dedi.
"Fonları çoktan harcadık"
Birçok hayır kurumu, FTX'ten alınan paranın en azından bir kısmını şimdiden harcadı. Bitki ve hücre bazlı et alternatiflerini destekleyen kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Good Food Institute'un sözcüsü, iki FTX hibesinden aldığı tüm fonları çoktan harcadığını söyledi. Sözcü, GFI'nin hukuk danışmanının, hibe anlaşmalarına göre hibe fonlarını iade etme ihtimalinin düşük olduğunu belirttiğini de aktardı.
Buradaki en büyük yasal zorluk FTX'in ne zaman iflas ettiğini veya en başta hiç ödeme yapıp yapmadığını anlamak. FTX alacaklılarına teknik olarak ödeme yapamayacak durumdayken bir bağış yapıldıysa, bu fonların iflas yasaları nedeniyle iade edilmesi gerekebilir.
"Verdikleri yer hayır kurumu da olsa haksızlık"
Geri alma sürecini daha da karmaşık hale getiren: FTX Vakfı. Mahkemede vakıf, FTX ile aynı şey olarak kabul edilmeyebilir. FTX'in kendisi yerine FTX Vakfı'ndan fon alan alıcıların ek korumalara sahip olabilir. Ancak mahkeme FTX'in bir saadet zinciri olduğuna karar verirse, FTX yöneticileri bağışların müşterileri ve yatırımcıları dolandırmayı amaçladıkları için iade edilmesi gerektiğini iddia edebilirler.
Kleinberg, Kaplan, Wolff & Cohen PC'nin ortağı olan Dov Kleiner, en olası durumun yönetimin fon alan kuruluşlarla anlaşmaya çalışması olduğunu düşündüğünü söyledi. Kleiner, “"İnsanlar FTX'te para kaybetti. Alacaklıysanız, emanetinizi alıp başkasına vermeleri, hayır kurumu da olsa haksızlıktır” dedi.
