TBMM Dışişleri Komisyonu İsveç'in NATO üyeliğine yeşil ışık yakarak Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle tetiklenen süreçte önemli bir engeli ortadan kaldırdı. İsveç'in NATO'ya katılım protokolünün Ocak ayında TBMM Genel Kurulu'nda ele alınması bekleniyor.
İsveç'in NATO üyeliği, Türkiye ve Macaristan'ın engellemesi nedeniyle aylarca ertelendi. Türkiye ve Macaristan, üyelik başvurusundan 19 ay sonra İsveç'in teklifini onaylamayan tek NATO üyeleri olarak kaldılar. İki ülke Nisan ayında Finlandiya'yı NATO'nun 31. üyesi olarak kabul etti. İsveç ve Finlandiya savunma ittifakına katılmak için onlarca yıldır sürdürdükleri askeri uyumsuzluğu bir kenara bıraktılar.
"En kısa sürede tamamlanacağına güveniyorum"
Dışişleri Komisyonu üyesi CHP milletvekili Utku Çakırözer Agence France-Presse'e yaptığı açıklamada, "İsveç'in NATO üyeliğine ilişkin protokol komisyondan geçti" dedi. Bu hamle, Erdoğan'ın iktidar ittifakının sandalye çoğunluğuna sahip olduğu parlamentonun tamamında oylama yapılmasının önünü açıyor. Oylamanın ne zaman yapılacağı ise henüz belli değil. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Türkiye ve Macaristan'ın onaylarını mümkün olan en kısa sürede tamamlayacaklarına güvendiğini söyledi ve "İsveç'in üyeliği NATO'yu daha güçlü kılacaktır" dedi.
İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billstrom bir sonraki adımın Türk parlamentosundaki oylama olduğunu söyledi. Billstrom İsveç televizyon kanalı SVT Nyheter'e verdiği demeçte "NATO üyesi olmayı dört gözle bekliyoruz" dedi. Erdoğan Temmuz ayında, İsveç ve Finlandiya'nın Türk hükümetinin terör örgütü faaliyetleriyle ilgili endişelerini gidermek için üçlü bir mutabakat üzerinde anlaşmasının ardından itirazlarını kaldırdı. NATO müttefikleri Türkiye üzerinde baskı kurarken Fransa ittifakın güvenilirliğinin tehlikede olduğunu söyledi.
"F-16 satışıyla koordinasyon içinde ele alınacak"
Aralık ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç'in üyeliğini ABD Kongresi'nin eş zamanlı olarak Türkiye'ye F-16 savaş uçağı satmayı kabul etmesine bağladı. Erdoğan ayrıca Kanada dahil NATO müttefiklerinin Türkiye'ye uyguladıkları silah ambargolarını kaldırmaları gerektiğini söyledi. ABD German Marshall Fund düşünce kuruluşunun Ankara ofisi direktörü Özgür Ünlühisarcıklı, "İsveç'in NATO üyeliği ve Türkiye'ye F-16 satışı bir ölçüde koordinasyon içinde ele alınacak çünkü ne yazık ki iki ülke de birbirine güvenmiyor" dedi.
Türkiye'nin hava kuvvetleri, Ankara'nın 2019 yılında ABD liderliğindeki F-35 müşterek taarruz uçağı programından çıkarılmasından zarar gördü. Bu, Erdoğan'ın NATO'nun operasyonel bir güvenlik tehdidi olarak gördüğü gelişmiş bir Rus füze savunma sistemi edinme kararına misillemeydi. ABD Başkanı Joe Biden'ın yönetimi defalarca 20 milyar dolarlık F-16 satışını ilerletme sözü verdi ancak milletvekilleri Türkiye'nin insan hakları ihlalleri iddiaları ve Yunanistan ile uzun süredir devam eden gerginliklerle ilgili endişeler nedeniyle bunu engelledi. Ünlühisarcıklı, "İsveç'in NATO üyeliği konusunda parlamentoda, F-16'ların Türkiye'ye satışı konusunda da ABD Kongresi'nde güçlü bir uzlaşma yok" dedi.
