Rus gücünün merkezi ve ülkenin sembolik kalbi olan Kremlin'in üzerinde patlayan bir insansız hava aracının görüntüleri Moskova'dan Washington'a uzanan bir suçlama dalgasını tetikledi. Sosyal medya kaynaklı komplo teorilerini ateşledi ve dünyanın dört bir yanındaki uzmanları şaşkına çevirdi. Rusya, Ukrayna'yı Devlet Başkanı Vladimir Putin'e karşı cüretkâr bir suikast girişimi gerçekleştirmekle suçluyor. Ukrayna ise Volodimir Zelenskiy'nin açıklamalarıyla olayla bir ilgisi olduğunu reddetti.
Kiev'in yakın müttefiki ABD ise şu ana kadar konuyla ilgili herhangi bir açıklama yapmadı. Bu arada birçok Rusya uzmanı saldırının Moskova'nın bir sahte bayrak operasyonu olabileceği ihtimalini gündeme getirdi. The Guardian, şimdiye kadar saldırıya dair bilinenleri derledi.
Ukrayna'nın yanıtı
Volodimir Zelenskiy tek kaygısının Rus işgaline karşı Ukrayna'nın kendi şehir ve köylerini savunmak olduğunu söyledi. Ukrayna Devlet Başkanı "Putin'e ya da Moskova'ya saldırmıyoruz, kendi topraklarımızda savaşıyoruz" dedi. Ukrayna geçmişte Rusya ve Kırım'da insansız hava araçlarıyla saldırılar düzenledi ancak bunların sorumluluğunu üstlenmedi. Kremlin'e yönelik bir saldırı bugüne kadarki en cüretkâr saldırı olacaktır. Rusya uzmanı ve güvenlik analisti Mark Galeotti Twitter hesabında yaptığı paylaşımda, "Bunun bir Ukrayna saldırısı olduğunu varsayarsak, bunu performatif bir saldırı, bir kabiliyet gösterisi ve bir niyet beyanı olarak düşünün. Moskova'nın güvende olduğunu düşünmeyin" diye yazdı.
The Kremlin under a drone attack.
— Illia Ponomarenko 🇺🇦 (@IAPonomarenko) May 3, 2023
Something tells me that Putin’s three-days-long walk in the park to seize Kyiv is not going very well. pic.twitter.com/QiRvUPeVbM
"Kremlin'e nadiren gidiyor"
Vladimir Putin'in sözcüsü Dmitry Peskov, Başkan'ın saldırı sırasında Kremlin'de olmadığını söyledi. Galeotti de, "Bırakın gece orada kalmayı, Kremlin'e nadiren gittiği biliniyor" dedi. ABD'nin eski savunma bakan yardımcısı ve CIA görevlisi Mick Mulroy BBC'ye yaptığı açıklamada Ukrayna'nın Putin'in hareketlerini yakından izlediğini, dolayısıyla Putin'in o sırada Kremlin'de olmadığını bilmelerinin muhtemel olduğunu belirtti.
Sahte bayrak suçlamaları
Bazı uzmanlar Rusya'yı sahte bayrak olayı düzenlemekle, yani suçu rakibin üzerine atmak amacıyla operasyon düzenlemekle suçladı. Saldırı, Ukrayna'nın uzun zamandır beklenen karşı saldırıyı gerçekleştirmeye hazırlandığı bir dönemde, savaşta potansiyel bir dönüm noktasına denk geldi. Rusya'nın Ukrayna'yı neden Putin'e suikast düzenlemeye çalışmakla suçladığı sorulduğunda Zelenskiy, "Bu çok basit. Rusya'nın zaferi yok. O artık toplumunu motive edemiyor ve artık askerlerini ölüme gönderemiyor. Şimdi bir şekilde halkını ileri gitmeye motive etmesi gerekiyor" yanıtını verdi.
Geçmişte de Rusya'nın bu tip denemeler yaptığını belirten Mulroy, "Rusya bunu Başkan Zelenskiy'i hedef almak için bir bahane olarak kullanmak üzere uyduruyor olabilir" dedi. Batılı analistler Moskova'nın saldırının ardından verdiği tepkinin son derece koordineli olduğunu söyledi ve Kremlin'in resmi açıklamasından önce, patlamanın gerçekleştiğinin söylenmesinden 12 saat sonra neden hiçbir patlama raporunun ortaya çıkmadığını sorguladı.
"Düşük bir olasılık"
ABD'li bir düşünce kuruluşu olan Savaş Çalışmaları Enstitüsü (ISW), Rusya'nın saldırıyı muhtemelen Rusya vatandaşlarına yönelik varoluşsal tehdidi vurgulamak ve daha geniş bir seferberliğe hazırlanmak için düzenlediğini söyledi. ISW raporunda, "İki insansız hava aracının birden fazla hava savunma katmanını aşarak Kremlin'in tam kalbinin üzerinde, kameralara güzel bir şekilde yakalanan muhteşem görüntüler sağlayacak şekilde patlatılması ya da düşürülmesi son derece düşük bir olasılıktır" dedi.
Olay aynı zamanda Rusya'nın 9 Mayıs'ta kutlayacağı ve genellikle Kremlin'in yanındaki Kızıl Meydan'da askeri bir geçit töreniyle kutlanan Zafer Günü hazırlıkları ile aynı zamana denk geldi. ISW, "Kremlin bu saldırıyı 9 Mayıs kutlamalarını iptal etmek ya da daha da sınırlandırmak için kullanabilir" dedi.
Bundan sonra ne olabilir?
Ukrayna cumhurbaşkanlığı danışmanı Mykhailo Podolyak BBC'ye yaptığı açıklamada Moskova'ya saldırmanın Ukrayna için hiçbir anlam ifade etmediğini ancak Rusya'nın sivil hedeflere yönelik saldırılarını meşrulaştırmasına yardımcı olacağını söyledi. Putin'in ofisinden gelen açıklama önemli bir tepkiye işaret etti. Rusya'nın eski Devlet Başkanı Dmitry Medvedev Zelenskiy ve ekibini fiziksel olarak ortadan kaldırmanın zamanının geldiğini söylerken, parlamento başkanı Vyacheslav Volodin, Kiev terör rejimini durdurabilecek ve yok edebilecek silahların kullanılması çağrısında bulundu.
ISW'ye göre, etkili milliyetçi blog yazarları Moskova'yı savaşı tırmandırmaya çağırırken, Kremlin'i de Ukrayna'nın yeterli misilleme yapmadan Rusya'nın birçok kırmızı çizgisini geçmesine izin verdiği için eleştirdi. Ancak düşünce kuruluşunun analizi, Kremlin'e yakın blog yazarlarının askeri tırmanışa karşı olduklarını da gösteriyor. ISW, "Kremlin yanlısı bloggerlardan gelen bu mesajlar, bu sahte bayrak saldırısının amacının herhangi bir tür tırmanıştan ziyade artan seferberlik önlemlerini haklı çıkarmak olduğu değerlendirmesini destekleyebilir" ifadelerini kullandı.
