ABD'nin New York eyaletine bağlı, yaklaşık 300 kişinin yaşadığı Dresden köyünde, son beş yıldır kuş cıvıltıları ve ara sıra havlayan köpeklerin sesi, sürekli bir uğultunun gölgesinde kalıyor. Bu rahatsız edici ses, yakınlardaki Greenidge Generation enerji santralinden geliyor. Yıllar önce kapatılan bu santral, yeniden devreye alındı ancak bu kez amacı farklı; Bitcoin madenciliği yapmak.
Bitcoin madenciliği için yüksek enerji tüketimi gerekiyor ve bu işlem için kullanılan devasa bilgisayarlar, aşırı ısındıkları için sürekli olarak fanlarla soğutuluyor. Bu fanlardan yayılan uğultu ise, Seneca Gölü kıyısında huzur arayan köylüleri çileden çıkarmış durumda.
“Göl kenarında oturduğumda bu sesi duymak istemiyorum. Buna razı olmadık,” diyor bölge sakini Ellen Campbell. “Bu sürekli bir rahatsızlık.”
Kırsaldan gelen siyasi kesim
Dresden’deki huzur bozulurken, konu sadece çevre ya da gürültü kirliliğiyle sınırlı değil. Bu aynı zamanda Donald Trump’ın yeniden başkan seçilmesinin ardından kripto para madenciliğini teşvik eden politikalarına, bu politikalara oy veren kırsal seçmenlerden yükselen ilk büyük tepki olma özelliğini taşıyor.
Trump, Haziran 2024’te yaptığı bir açıklamada, “Kalan tüm Bitcoin ABD’de üretilmeli” diyerek ülkeyi küresel kripto madenciliğin merkezi haline getirmek istediğini ilan etmişti. Ancak bu hedef, kırsal Amerika’da bir dizi sorunla karşılaşıyor.
ABD genelinde şu anda 21 eyalette en az 137 Bitcoin madeni bulunuyor ve sayılarının hızla artması bekleniyor. ABD Enerji Bilgi İdaresi’ne (EIA) göre, bu tesisler ülke genelindeki elektrik şebekesinin %2,3’üne kadar enerji tüketiyor.
Gürültü her yerde aynı: Jet motoru gibi
Dresden’deki şikayetler tekil değil. Yaklaşık 160 kilometre batıdaki Niagara Falls’ta da 2021 yılında gürültü nedeniyle yeni madencilik faaliyetleri durdurulmuş, 2022’de konut bölgelerine yakın yerlerde ses seviyesi 40-50 desibel ile sınırlandırılmıştı. Belediye Başkanı Robert Restaino, “Bu endüstrinin yarattığı gürültü, başka hiçbir şeye benzemiyor,” diyor.
Teksas’ın Granbury kasabasında ise madencilik tesisine 2023 yılında 7 metre yüksekliğinde bir ses bariyeri inşa edildi. Nedeni, bölge sakinlerinin uykusuzluk, migren ve yoğun stres şikayetleriyle yetkililere başvurmasıydı.
Trump’ın destek verdiği bu kripto politikalarına duyulan rahatsızlık, seçmen nezdinde parti sadakatini bile sorgulatıyor. Ellen Campbell, “Şu an için o partiye (Cumhuriyetçilere) çok sıcak bakmıyorum,” diyerek durumu özetliyor.
Bitcoin uğruna feda edildi
Dresden’deki Greenidge Generation şirketi, aylık 40 ila 120 arasında Bitcoin ürettiğini ve aynı zamanda şebekeye elektrik sağladığını belirtiyor. Şirket, kömürle çalışan eski tesisin doğalgazla çalışan daha temiz bir versiyona dönüştürüldüğünü savunsa da, çevresel kaygılar nedeniyle New York Eyaleti ile hukuki bir mücadele içinde.
Yerel aktivist Abi Buddington, “Bu sadece çevreyi değil, toplumun dokusunu da değiştirdi,” diyor. “Küçük kasabamızda tartışmalar arttı, insanlar gerildi.”
Ancak herkes aynı fikirde değil. Dresden’in yeni seçilen Belediye Başkanı Brian Flynn, “Greenidge iyi bir komşu oldu,” diyerek, bölgedeki tarım ve endüstrinin birlikte var olabileceğini savunuyor.
Enerji kullanımı ve etkiler
Bitcoin madenciliği her ne kadar fiziksel bir kazı gerektirmese de, enerji kullanımı açısından son derece yoğun. Mart ayında yayımlanan Harvard Üniversitesi destekli bir araştırma, ABD’de 34 büyük Bitcoin madeni tesisinin Los Angeles kentinden %33 daha fazla enerji tükettiğini ortaya koydu. Aynı çalışma, bu faaliyetlerin milyonlarca Amerikalıyı hava kirliliğine maruz bıraktığını gösteriyor.
Enerji talebindeki bu artış, bazı bölgelerde yerel elektrik fiyatlarını da etkiledi. 2017’de Bitcoin madencileri, ucuz hidroelektrik nedeniyle Plattsburgh kentine akın etti.
Ancak elektrik faturaları kış aylarında %40’a kadar arttı. Belediye Başkanı Colin Read, “Neyse ki önüne geçtik,” diyerek bu artışın ardından madenciliği sınırlayan yasaların geçtiğini söyledi.
Cumhuriyetçi kaleler hayır diyor
Kripto madenciliğine karşı çıkanlar sadece liberal bölgelerle sınırlı değil. Kuzey Karolina’dan Georgia’ya taşınan Cyndie Roberson, yaşadığı kırsal bölgede düzenlenen bir kamu toplantısında 1.000 kişinin bir araya geldiğini ve Bitcoin madenine karşı çıktığını belirtiyor. Fannin County gibi bazı bölgeler ise tamamen madenciliği yasakladı.
“Bize dokunduğunuzda cevabı net alırsınız: Hayır,” diyor Roberson.
Trump'tan tam destek ama tepki büyük
Trump yönetimi kripto madenciliği önündeki tüm engelleri kaldırmasa da, destekleyici bir tutum sergiliyor. Nisan ayında Bitcoin Magazine’e konuşan Ticaret Bakanı Howard Lutnick, şirketlerin kendi enerji santrallerini kurmalarına yardımcı olacaklarını açıkladı. “Bitcoin madenciliğinin geleceği kendi kaderini kontrol edebileceği bir model olacak,” dedi.
Ancak bu endüstri son derece "hareketli". Dresden, Granbury, Plattsburgh gibi yerlerde yaşanan sorunlar üzerine, birçok madencilik şirketi daha az kısıtlamaya sahip bölgelere taşınmayı tercih etti.
Bazı uzmanlara göre ise madencilik gelecekte denizlere taşınabilir. Rüzgar ve gelgit enerjisiyle çalışan, kıyıdan bağımsız maden platformları fikri konuşuluyor.
Yine de, enerji ekonomisti Colin Read, bu kadar enerji yoğun bir sistemin uzun vadede ayakta kalamayacağını, Bitcoin’in daha verimli alternatiflerinin ortaya çıkacağını öngörüyor.
Sonuç olarak, Trump yönetimi kriptoyu desteklese de, bu desteğin yerelde yaratacağı etkiler küçük kasabalarda büyük tartışmaları beraberinde getiriyor. Dresden örneği, bu mücadelenin sadece başlangıcı olabilir.
Kaynak: Gazete Oksijen
